Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2008

Η πόλη και τα σκυλιά

Μάριο Βάργκας Γιόσα ,εκδ.Καστανιώτης,μτφ.:Αγγελική Αλεξοπούλου


... σε κάθε γενιά η φθορά ασκεί την κυριαρχία της.










Διαβάζω ένα μυθιστόρημα σημαίνει βυθίζομαι μέσα στον μικρόκοσμό του και μπαίνω σε μια περιπέτεια που πολλές φορές συνεχίζεται και μετά το πέρας της ανάγνωσής του...
Έτσι λοιπόν βρέθηκα στη Λίμα , στο Περού ,στις αρχές της δεκαετίας του '50.














Ο Λιόσα έγραψε το πρώτο του σημαντικό έργο εκμεταλλευόμενος τις προσωπικές του εμπειρίες ως μαθητής στη μέση στρατιωτική ακαδημία Λεόνσιο Πράδο. Οι έφηβοι μαθητές της σχολής (τα σκυλιά), που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο , πρέπει μέσω της εκπαίδευσής τους καθώς ενηλικιώνονται να συμμορφωθούν προς τους κανόνες της σχολής για να ενταχθούν στη κοινωνία τους , κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η διαφθορά.Η παραβατική συμπεριφορά είναι βέβαια ανεκτή , αρκεί να μην απειλεί την "πόλη". Ουσιαστικά ,η εκπαίδευσή τους έχει κύριο στόχο την αναπαραγωγή των ιεραρχικών δομών της κοινωνίας καταπνίγοντας κάθε απόπειρα υπέρβασης των ορίων της κυρίαρχης ιδεολογίας , που εκφράζεται από τη σχολή. Αυτό , άλλωστε , δεν είναι μέχρι και σήμερα ένας από τους βασικούς αλλά καλυμμένους στόχους της εκπαίδευσης ;

Συντροφικότητα , καταπίεση , βία , ρατσισμός , εκδίκηση , είναι τα κύρια θέματα μέσα στον μικρόκοσμο της Λεόνσιο Πράδο που έχει την ιδιαιτερότητα να αντιπροσωπεύει την κοινωνία του Περού ,καθώς εκεί φοιτούν και λευκοί και ινδιάνοι και μιγάδες όλων των κοινωνικών τάξεων.





Ο Λιόσα γράφει ένα μυθιστόρημα ενταγμένο στη μεγάλη παράδοση του ρεαλισμού του 19 ου αιώνα χρησιμοποιώντας σύγχρονους τρόπους αφήγησης. Εγκιβωτίζει στον κύριο κορμό του έργου του μικρότερες ιστορίες , που απλώνονται έξω από τα σύνορα της Ακαδημίας , στις γειτονιές και στα σπίτια της Λίμα και με χρονικά άλματα διαστέλλει τον αφηγηματικό χρόνο. Με συνεχείς αλλαγές οπτικής γωνίας (επηρεασμένος από τον Φώκνερ) δίνει στον αναγνώστη σφαιρική άποψη των όσων διαδραματίζονται.

Κάποια στιγμή η ανεξέλεγκτη βία καταλήγει σ'ένα έγκλημα , το οποίο αν κι εξιχνιάζεται , τελικά συγκαλύπτεται για να μην κλονιστεί το ''οικοδόμημα'' της σχολής.


Ωστόσο λίγα χρόνια μετά , το 1963 , με την έκδοση του βιβλίου στην Ισπανία , η Λεόνσιο Πράδο κλονίστηκε και οι αρχές της σχολής έριξαν στην πυρά , στο προαύλιο , 1000 αντίτυπα του βιβλίου ανακηρύσσοντας τον συγγραφέα "εχθρό της πατρίδας".






Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα αποδείχθηκε ένας "αδέσποτος σκύλος" που έγραψε ένα εξαιρετικό και οικουμενικό μυθιστόρημα.





Σημείωση: Η πρώτη φωτογραφία είναι από την αφίσα της ομότιτλης ταινίας του Λομπάρντι (1985).Η φωτογραφία του κτηρίου καθώς και το σήμα ανήκουν στη σχολή Λεόνσιο Πράδο ,που λειτουργεί έως και σήμερα.Οι επόμενες είναι του συγγραφέα από τα χρόνια της φοίτησής του στη σχολή.(17/20)

15 σχόλια:

Roadartist είπε...

Πάρα πολύ καλό. Καλημέρα σου!

ναυτίλος είπε...

Σ΄ ευχαριστώ πολύ ,να περάσεις ένα όμορφο Σαββατοκύριακο !

roidis είπε...

νομίζω ότι από το κείμενο αυτό που διάβασα και που αφορά βιβλίο του αγαπημένου Λιόσα, δεν χρειάζεσαι καμία συμβουλή ως προς το ιστολόγιό σου. Δεν σου μένει πια παρά να συνεχίσεις σιγά-σιγά κι υπομονετικά να το συμπληρώνεις με ωφέλιμη ύλη, αυτή η ύλη θα "δώσει" και τον τόνο της ποιότητας του ιστολογίου σου.

Ευχαριστώ για τα ευγενικά σου λόγια.

cropper είπε...

Άκου τον Ροΐδη. Μπορεί να μην έχουμε πολλές "επαφές", αλλά παρακολουθώντας τον τακτικά, βλέπω μόνο ουσία στα λόγια του (και στις υποδείξεις του).

Κάποτε, όταν το μπλογκ μου ήταν ακόμη φρέσκο, μου είχε κάνει (την τιμή να μου κάνει) μια παρατήρηση, να προσέξω κάτι. Δεν τον άκουσα και το ιστολόγιο έγινε ένα πράμα μπερδεμένο. Ένας περίπατος με πολλές διασταυρώσεις και αναστροφές. Τον συνεχίζω έτσι, χάριν των φίλων που απέκτησα εκεί μέσα, αλλά δεν είναι αυτό που είχα στο μυαλό μου όταν το ξεκίνησα. Γι' αυτό έκανα την "Θεία Κωμωδία".

Ευχαριστώ για τον σύνδεσμο.

librarian είπε...

Άλλο ένα βιβλιοφιλικό μπλογκ που έχω τη χαρά να διαβάζω! Συγχαρητήρια για την προσπάθεια και μη ξεχνάς να μας γεμίζεις κι εσύ λέξεις και αναγνώσεις σου!
Δυστυχώς δεν έχω διαβάσει κανένα βιβλίο του Λιόσα. Φλερτάρω εδώ και καιρό με το "Επιστολές σ' ένα νέο συγγραφέα" αλλά εσύ με ποιο μου προτείνεις να ξεκινήσω;

ναυτίλος είπε...

προς Librarian .Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια .Σου συστήνω ανεπιφύλακτα την "πόλη και τα σκυλιά", γιατί σε βάζει αμέσως στο χώρο που μεγάλωσε ο συγγραφέας , τη Λίμα και γιατί είναι πρώτα απ'όλα ένα απολαυστικό βιβλίο.

Ανώνυμος είπε...

"...Γι' αυτό, ενδεχομένως, η Πόλη και τα σκυλιά είναι το δεύτερο μεγάλο έργο της μεταπολεμικής λατινοαμερικανικής πεζογραφίας μετά τα Εκατό χρόνια μοναξιά του Γκαρσία Μάρκες..."


μεσα απο μια πρωτογενή βία... η εκπληκτική ωριμότητα του νέου σε ηλικία συγγραφέα! εξακολουθεί να εκπέμπει απίστευτη δύναμη

εξαίρετο ποστ!

skoinovatis είπε...

Συμφωνώ με τη Mist...!
Πολύ καλό το post!
Σ'ευχαριστώ για τον Χριστιανόπουλο!
Να 'σαι καλά nautilus!

φιλολογικά είπε...

Πολύ ενδιαφέρον και διαχρονικής εμβέλειας φαίνεται να είναι το βιβλίο αυτό!! Σ' ευχαριστώ που μου το θύμισες στο pοst για το "Παλιοκόριτσο"! (είμαι η Χριστίνα Παπαγγελή της Βιβλιοθήκης)! Με την ευκαιρία γνώρισα και το δικό σου πολύ ωρααίο μπλογκ!

librarian είπε...

Οκ, ευχαριστώ όλους για τις πληροφορίες πρέπει να είναι ένα πολύ καλό βιβλίο και σίγουρα θα το διαβάσω!

Ανώνυμος είπε...

Αψογο post! Θαυμάσιες οι εικόνες και η κριτικη !

Johnny Panic είπε...

Συναρπαστικό μυθιστόρημα,κομβικό για τη συγχώνευση παράδοσης και μοντερνισμού.Δεν γνωρίζω αν είναι δόκιμος ο όρος,ωστόσο αισθανόμουν ότι διαβάζω ένα μυθιστόρημα "δαρβινικό",μια αιματηρή πάλη για επιβίωση και κυριαρχία.
Πολύ διδακτικό επίσης,με την πιο καθαρή,γνήσια και υψηλή έννοια της λέξης,διδακτικό για τους μηχανισμούς της υποταγής,τις μεθόδους καταστολής και τη σαγήνη της εξουσίας.Για τη φονική και αυτοκαταστροφική δύναμη του όχλου,για τη βία που ασκούν οι θύτες στα θύματα κι ακόμα-το πλέον οχληρό για το πέπλο των απλουστεύσεων- για τη βία που ασκούν τα θύματα στα άλλα θύματα.

Μια που δεν έχω να προσθέσω κάτι νέο στην ανάρτηση,θα αρκεστώ σε μια παρατήρηση.Μου έκανε εντύπωση η λεπτομερής επιμονή του Λιόσα στους ήχους,στη "γλώσσα" των ήχων,στην περιγραφή των λεπτών της διαβαθμίσεων και στην ιδιότυπή της σημειολογία.Είτε πρόκειται για την ανθρώπινη φωνή,είτε για τα βήματα των ευέλπιδων,το σούρσιμο των θαλάμων,το τρίξιμο των δοντιών,ο Λιόσα περιγράφει ήχους όπως κάποιος άλλος θα περιέγραφε ένα τοπίο ή ένα πρόσωπο.

Αυτό που επίσης εκτίμησα ιδαίτερα,ήταν η επιλογή του συγγραφέα για μια αποκλιμάκωση της έντασης στις τελευταίες σελίδες ενός βιβλίου που σίγουρα δεν στερείται κορυφώσεων.Το τέλος είναι η ήττα,και η ήττα,η αληθινή,η βαθειά,η αναπότρεπτη,δεν είναι ποτέ εκκωφαντικά ηχηρή.Οι μνήμες του τρόμου δεν εξαφανίζονται,αλλά αποκτούν την αμφίβολη όψη μιας παλιάς φωτογραφίας,περιφέρονται σαν αδύναμα φαντάσματα στο ηλιακό φως,ξεφτίζουν και ξεθωριάζουν.Κι εδώ θα δανειστώ μια φράση από ένα βιβλιαράκι του Χανίφ Κιουρέισι που διάβασα πρόσφατα: "ακόμη και τα πιο οδυνηρά συναισθήματα τελειώνουν κάποτε-αυτό είναι το κυριότερο,το πιο οδυνηρό τους γνώρισμα."

ΥΓ: Αυτοί οι τυπάδες της σχολής,εκτός από βρωμοφασίστες,είναι και ηλίθιοι! Πώς δεν σκέφτηκαν ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να κάνεις διάσημο έναν συγγραφέα είναι να κάψεις τα βιβλία του;;;

Johnny Panic είπε...

Α,ο χαρακτηρισμός "αδέσποτος σκύλος",όλα τα λεφτά!!!

ναυτίλος είπε...

Εξαιρετική η παρατήρησή σου για την ένταση στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου...
Η ανάρτηση αυτή (κριτική μυθιστορήματος) ήταν η πρώτη που έκανα απ' όταν ξεκίνησα το μπλογκ και θυμάμαι πόσους και πόσους ενδοιασμούς είχα... τι να γράψω και τι ν' αφήσω απ' έξω...
Πιο ήταν το βιβλίο του Κιουρέισι;

Johnny Panic είπε...

Μάλλον βρήκες τη σωστή δοσολογία,καθώς εγώ το αγόρασα αποκλειστικά και μόνο λόγω της ανάρτησης.Είχα ακουσει βέβαια πολύ θετικά σχόλια,αλλά η επιφυλακτικότητά μου απέναντι στην άκρατη θεοποίηση της λατινοαμερικανικη λογοτεχνίας στεκόταν για καιρό εμπόδιο.
Πολύ ισχυρό βιβλίο,τσακίζει κόκαλα! Μάλιστα,κάνοντας μια αναζήτηση,ανακάλυψα ότι έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο,από έναν περουβιανό σκηνοθέτη! Στο youtube υπάρχει ολόκληρη,δυστυχώς χωρίς υπότιτλους.Για του λόγου το αληθές...

http://www.youtube.com/watch?v=VpuS_uWjs7M

Το βιβλίο του Κιουρέισι είναι το Intimacy,ατυχώς μεταφρασμένο στα ελληνικά ως "οικείες απιστίες",προφανώς για να αυξηθούν οι πιθανότητες εκδοτικής επιτυχίας.(το 'κανε πάλι το θαύμα του ο Καστανιώτης!)
Το διάβασα έπειτα από πρόσφατη πρόταση της annabooklover.

Η εξαιρετική εκπομπή "Κεραίες της εποχής μας" έχει "συναντήσει" μεταξύ άλλων συγγραφέων τον Κιουρέισι και τον Λιόσα.Δυστυχώς όμως το μεν λινκ για τον Λιόσα δεν είναι διαθέσιμο,το δε για τον Κιουρέισι δεν υπάρχει καν! Είναι θλιβερό στην εποχή του internet να αδυνατείς να βρεις αυτά τα λίγα διαμάντια που δικαιώνουν την ύπαρξη της τηλεόρασης,ενώ αντιθέτως είναι πανεύκολη η εύρεση προγραμμάτων όπως..."Μια νύφη για τον γιο μου".Να γελάσεις ή να κλάψεις;