Κυριακή 18 Μαΐου 2008

Η γυναίκα της άμμου - 1

Κόμπο Αμπέ , εκδ. Άγρα , μτφ. Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος.
Η ερωτική μου σχέση με την ιαπωνική λογοτεχνία ξεκίνησε από τον ιαπωνικό κινηματογράφο . Στα φοιτητικά μου χρόνια σύχναζα στο Στούντιο , στην Αλκυονίδα και στο Έμπασσυ ... Σε κάθε κινηματογραφικό αφιέρωμα έμπαινα στις αίθουσες μέρα κι έβγαινα νύχτα .
Η πρώτη ταινία που είδα από τη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου ήταν το συγκλονιστικό "Ουγκέτσου Μονογκατάρι" (1953) ή όπως μεταφράζεται στα ελληνικά "Ιστορίες του χλωμού φεγγαριού μετά τη βροχή" του Κένζι Μιζογκούτσι . Από τότε το είδα κι άλλες φορές και κάθε φορά συγκλονιζόμουνα σα να ήταν η πρώτη .
"Στην ταινία αυτή ο Μιζογκούτσι μας μιλάει για τα πιο απλά πράγματα : τη ζωή , αλλά και το θάνατο , αφού είναι αδύνατο ν' ασκηθεί η τέχνη του ζην χωρίς να υπεισέλθει η σκέψη του θανάτου. Κι έχει τη λεπτότητα να μας μιλά γι' αυτά με οικειότητα , χωρίς μεγαλοστομίες και στόμφο . Με τη μεγαλύτερη δυνατή φυσικότητα φέρνει κοντά μας τα πράγματα όπως στ' αλήθεια είναι ...Έργο αντάξιο του ανθρώπου , το Ουγκέτσου σαν την Οδύσσεια σκιαγραφεί τον ιδεατό άνθρωπο πάνω στο προαιώνιο αρχέτυπο της περιπλάνησης " (Philippe Demonsablon).



Η δεύτερη ταινία της "χρυσής" μου τριλογίας είναι το "Επίσκεψη στο Τόκυο" (1953) του Γιασουζίρο Όζου . Όπως εύστοχα έγραφε ο Βασίλης Ραφαηλίδης :
"Μια μεγαλειώδης ταινία , μια σπουδή στην έννοια της μοναξιάς αλλά και μια άσκηση θανάτου . Όπου ο ήρεμος και φυσιολογικός θάνατος είναι αυτός που έρχεται σα φυσική και λογική συνέπεια της ανυπαρξίας εγωισμού για να συνειδητοποιήσουμε πως η γλοιώδης αδυναμία του να πεθάνεις όπως έλεγε ο Μπαρτ είναι μια τυπικότατα δυτική διαστροφή".


Η τρίτη ήταν το Μανταντάγιο (1993) που στη γλώσσα μας σημαίνει "Όχι ακόμη" , το κύκνειο άσμα του Ακίρα Κουροσάβα . Η πιο ιαπωνική ταινία του . Άλλη μια άσκηση θανάτου αλλά και ζωής .

Μετά από αυτά μπορεί εύκολα να φανταστεί κανείς την αδημονία μου να διαβάσω ιαπωνική λογοτεχνία . Για πολύ καιρό έβλεπα να κυκλοφορούν βιβλία σε ράφια βιβλιοπωλείων αλλά κανένα δεν ήταν μεταφρασμένο από τα ιαπωνικά . Μέχρι που ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης μετέφρασε για τις εκδόσεις Άγρα "Το Κλειδί"(19/20) του Τζουνιτσίρο Τανιζάκι (1886-1965).

Ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα που αναπτύσσεται με τη μορφή δύο ημερολογίων που κρατούν αντιστοίχως ο άντρας και η γυναίκα, παντρεμένοι χρόνια και κουρασμένοι. Από ένα σημείο και μετά, ο καθένας προορίζει το ημερολόγιο για την κρυφή ανάγνωση από τον άλλο, με σκοπό να τον ερεθίσει αλλά και για να τον πληγώσει. Η διαφορά που δημιουργείται ανάμεσα στα δύο ημερολόγια δημιουργεί μια συνεχή ένταση και μας κάνει να γινόμαστε συνένοχοι του ενός ή του άλλου από τους συζύγους .



Στη συνέχεια διάβασα τον "Παράμεσο"(17/20) της Γιόκο Ογκάουα με τον κύριο Ντεσιμάρου , τον ταριχευτή των αναμνήσεων.Ένα αλλόκοτο αλλά απείρως γοητευτικό αφήγημα ,όπως άλλωστε και τα επόμενα δικά της :"Η πισίνα των καταδύσεων" , "Ο κοιτώνας" και το "Ημερολόγιο εγκυμοσύνης"(17/20).






27 σχόλια:

Babis Dermitzakis είπε...

Αλέξη, με πιάνει μελαγχολία που δεν θα μπορέσω να διαβάσω τα μυθιστορήματα που αναφέρεις, υπάρχουν τόσες άλλες προτεραιότητες. Σε ένα γιαπωνέζικο μυθιστόρημα που διάβασα, τον "Σαμουράι" του Σουσάκου Έντο (καλά τον λέω;)έχω αναφερθεί αρκετές φορές, τόσο πολύ με ενθουσίασε. Τις ταινίες όμως που αναφέρεις θα τις δω. Ο Κουροσάβα είναι ο αγαπημένος μου

κοπρόγατα είπε...

καλημέρα,μ' αρεσει πολυ το ποστ σου και αν θυμασαι εχω μια ιδιαιτερη αδυναμια στον εν λογω κινηματογραφο και λογοτεχνια. τα 2 που αναφερεις τα εχω διαβασει και τα προτεινω και εγω. Το "κλειδι" οχι ακομα.

Να διαβάσεις όμως οποσδηποτε το "σπιτι των κοιμησμενων κοριτσιων"
του Καβαμπατα.Θα με θυμηθεις!

και τωρα που μου το σκεφτομαι μπορει να ανεβασω κατι γι' αυτο..

Roadartist είπε...

Εξαιρετικό μπράβο!
Αντιγράφω όλο το ποστ και το κρατώ σε αρχείο, για να μελετήσω όλα όσα αναφέρεις.. διεξοδικά!! Εννοείται να δω και ποιες ταινίες απο όσες αναφέρεις δεν εχω δει!
Να είσαι καλά :)

Unknown είπε...

Ειμαι κι εγω λατρης της γιαπωνεζικης λογοτεχνιας και ειδικα του Τανιζακι. Το κλειδι ειναι αριστουργηματικο και λυπαμαι που λιγοι ανθρωποι μπορουν να μοιραστουν την λεπτοτητα την ευαισθησια και τα υπονοουμενα αυτου του λαου.

νικολ

Ανώνυμος είπε...

Δεν έχω τι άλλο να πω...όλο τα ίδια και τα ίδια σας λέω.Όπως πάντα υπέροχη ανάρτηση!Να ρωτήσω κάτι?Τις ταινίες που αναφέρετε,πού μπορώ να τις βρω?Πολύ ενδιαφέρουσες...Καλό βράδυ!

ναυτίλος είπε...

Προς babis... καμμιά μελαγχολία .Είμαι βέβαιος ότι στις προτεραιότητές σου θα υπάρχουν εξίσου καλά ίσως και καλύτερα μυθιστορήματα.
Το Μανταντάγιο είχε παιχτεί ελάχιστα κι αν θυμάμαι καλά με τίτλο "Ο δάσκαλος".Για μένα είναι καλύτερο κι από το "Ρασομόν".
Τον "Σαμουράι" του 'Εντο δεν τον έχω διαβάσει αλλά στη βιβλιοθήκη μου υπάρχει "Η σιωπή" του Έντο

ναυτίλος είπε...

Προς κοπρόγατα... το Κλειδί να το διαβάσεις είναι τέλειο.Καβαμπάτα δεν έχω διαβάσει ακόμη αλλά αποφεύγω να διαβάσω κάτι που έχει μεταφραστεί από δεύτερη γλώσσα .Φαντάσου ένα αξιόλογο ελληνικό βιβλίο να μεταφραζόταν στα ιαπωνικά και από εκεί στα αγγλικά .Τι θα είχε απομείνει; Του Καβαμπάτα απ' ότι ξέρω έχουν μεταφραστεί από τα ιαπωνικά μόνο "οι ιστορίες της απαλάμης" (εκδ. Πατάκης).Ωστόσο το βιβλίο που αναφέρεις το έχω (είμαι ψώνιο βλέπεις) και κάποια στιγμή θα το διαβάσω.

ναυτίλος είπε...

Προς roadartist...σ' ευχαριστώ . Οι ταινίες είναι σπουδαίες ελπίζω να σ' αρέσουν.

ναυτίλος είπε...

Προς a..."το κλειδί" πέρασε απαρατήρητο αλλά είμαι βέβαιος πως όποιος το διαβάζει το συστήνει ανεπιφύλακτα.Έχει μεταφραστεί άλλο ένα του Τανιζάκι από τα ιαπωνικά στην Άγρα(δοκίμιο) αλλά και ένα μυθιστόρημα (οι αναμνήσεις ενός πορνόγερου) στον Καστανιώτη.

ναυτίλος είπε...

Προς Κωνσταντίνα... θα σου πρότεινα να τις δεις κάποια στιγμή σε κάποιο αφιέρωμα στους κινηματογράφους .Ωστόσο κυκλοφορούν σε DVD από τη New Star. Ίσως η εφημερίδα "Ποντίκι" προσφέρει κάποια απ' αυτά τις Πέμπτες ,γιατί έχει αναγγείλει ένα αφιέρωμα στον Κουροσάβα και στον Μιζογκούτσι.

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ πολύ!Θα ψάξω πρώτα για dvd και μετά βλέπουμε...Θα προσπαθήσω πάντως να τις δω...πολλά φιλάκια!Καλό βράδυ

κοκκινη κισσα είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
κοκκινη κισσα είπε...

πολύ όμορφη ανάρτηση!

η ιαπωνική γραφή είτε για θέατρο πρόκειται ,είτε για λογοτεχνία είναι πραγματικά γοητευτική.
Εχω διαβάσει και εγώ τον "παράμεσο" της Γιόκο Ογκάουα με τον κ.Ντεσιμάρου τον ταριχευτή αναμνήσεων και μου άρεσε ιδιαίτερα.Οπως και το "κουρδιστό πουλί" του Χαρούκι Μουρακάμι και πρίν χρόνια τα "Απομεινάρια μιάς μερας" του Ισιγκούρο πού έγινε και ταινία με την απίστευτη ερμηνεία του Χόπκινς.Ο Κουροσάβα επίσης από τους αγαπημένους μου...
Η Ιαπωνικη τεχνη πράγματι όπως λές χωρίς στόμφο,χωρίς μεγαλοστομίες,είναι λιτή και ουσιαστική.συγκινεί με την απλότητα της γραφής της..

το μπλόγκ σου και οι αναρτήσεις μού άρεσαν πολύ!

skoinovatis είπε...

H αγάπη για την Ιαπωνική λογοτεχνία και ιδιαίτερα τον κινηματογράφο είναι κοινή.
Συμφωνώ με το "Ουγκέτσου Μονογκατάρι",πράγματι συγκλονιστικό.
Θα 'θελα όμως να σταθώ στον Ακίρα Κουροσάβα. Πράγματι, εξαιρετικό το Μανταντάγιο, όπως και οι περισσότερες ταινίες του μεγάλου αυτού δημιουργού. Θα σταθώ στις διασκευές που έκανε πάνω στα έργα του Σαίξπηρ και ιδιαίτερα σε μια Ρώσικη παραγωγή που ξαναείδα πρόσφατα για πολλοστή φορά το:
"Dersu Uzala"
Πολύ όμορφη η εγγραφή σου για ακόμη μια φορά και πολύ ενδιαφέρουσες οι προτάσεις σου!

anagnostria είπε...

Αγαπητέ ναυτίλε, με συγχωείς που δεν ανταποκρίθηκα στο "βλογοπαίγνιό" σου. Ο κυριότρος λόγος είναι η έλλειψη χρόνου.

Αστερόεσσα είπε...

Εξαιρετικό αφιέρωμα! Κάθε φορά, ωστόσο που γίνεται λόγος για Ιαπωνία, δεν μπορώ να μη φέρω στο μυαλό το Λευκάδιο Χερν, τον Ιρλανδοέλληνα που στο 19ο αιώνα διέσωσε τις παραδόσεις της Ιαπωνίας μέσα απ' το θαυμασμό του στον Ιαπωνικό πολιτισμό σε εποχή ραγδαίας εκβιομηχάνισης της Ιαπωνίας. Ίσως άξιζε να του αφιερώσεις ανάρτηση. Οι Ιστορίες του ενέπνευσαν και τη Marguerite Yourcenar. Κυκλοφορεί και στα ελληνικά, εκδόσεις Ίνδικτος, Κείμενα από την Ιαπωνία, και το Αγόρι που ζωγράφιζε Γάτες, (δε θυμάμαι εκδόσεις στο τελευταίο).

Καλή σου μέρα. (Υπόψιν, το πατρικό μου στη Νέα Σμύρνη βρίσκεται)

Unknown είπε...

...και σε κείμενα του οποίου, να συμπληρώσω την προλαλήσασα, στηρίζεται το μοναδικό Kwaidan, που στην απίθανη περίπτωση δεν γνωρίζεις σου (και σας) προτείνω ανεπιφύλακτα.

Ωραιότατη, αγαπητική ανάρτηση, φίλε μου.
Να υποσχεθώ ένα κείμενο, τουλάχιστον, για την πρώτη σου αναφορά, την οποία τόσο τρυφερά μου επανέφερες.

Ανώνυμος είπε...

Χρόνια πολλά,να είστε πάντα καλά,ενωμένοι κι ευτυχισμένοι...!

ναυτίλος είπε...

Προς κόκκινη κίσσα ... Μουρακάμι ακόμη δεν έχω διαβάσει κι ας έχω 2 βιβλία του (βλέπεις έχω επιφυλάξεις επειδή έχει μεταφραστεί από τα αγγλικά).Ο Ισιγκούρο βέβαια γράφει στα αγγλικά.

ναυτίλος είπε...

Προς σκοινοβάτη... Ο Ντερσού Ουζαλά είναι επίσης εξαιρετική ταινία , όπως άλλωστε όλες οι ταινίες του Κουροσάβα

ναυτίλος είπε...

Προς αστερόεσσα...έχεις δίκιο για τον Λευκάδιο Χέρν .Η Ίνδικτος έχει βγάλει 2 βιβλία του ,εξαιρετικά και τα 2. Το αγόρι που ζωγράφιζε γάτες είναι από την Εστία με θαυμάσια εικονογράφηση αλλά περιέχεται και στην Ίνδικτο .Εννοείται πως κάποια στιγμή θα του αφιερώσω ανάρτηση.

ναυτίλος είπε...

Προς dimopoulos ... τώρα που έκανα για πρώτη μου φορά εκτεταμένη αναφορά στο blog μου για τον κινηματογράφο εσένα είχα στο μυαλό μου και τις υπέροχες αναρτήσεις σου.
Περιμένω το κείμενό σου ...

ναυτίλος είπε...

Προς Κωνσταντίνα ...χρόνια πολλά και σε σένα.

ναυτίλος είπε...

Προς αναγνώστρια ... μην αγχώνεσαι .Τα παιχνίδια θέλουν χρόνο και διάθεση.
Προσωπικά προτιμώ να διαβάζω για τις αναγνώσεις σου .

ds είπε...

Έχω μεγάλη αδυναμία στον Κουροσάβα. Από τα βιβλία ποθυπροτείνεις το Κλειδί φαίνεται αρκετά ενδιαφέρον, θα το διαβάσω σίγουρα.

Όσο για τον Ισιγκουρο όντως γράφει στα Αγγλικά και είναι Άγγλος συγγραφέας (τα τελευταία χρόνια είναι shortlisted και για το Booker αν δεν κάνω λάθος).

ναυτίλος είπε...

Προς dynx ... να τον διαβάσεις τον Τανιζακι. Είναι εξαιρετικός συγγραφέας.

Unknown είπε...

Μολις τελειωσα Το" κλειδι"- εξαιρετικο. Μακαρι να διαβαζα Ιαπωνικα και να μπορουσα να δω την διαφορα του Κατεκανα και του Χιριγκανα.... σημερα αρχιζω την " Εκδρομη των κοριτσιων"-ευχαριστω!
Μολις ειδα οτι δεν εχεις διαβασει Μουρακαμι-κριμα, ειναι υπεροχος.
Μαρινελα