Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2008

Οι ψηλές ξανθιές

Ζαν Εσενόζ , εκδ. Πόλις , μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης.
















Υπάρχουν μυθιστορήματα που όταν ολοκληρώσεις την ανάγνωσή τους , διαπιστώνεις ότι έχουν επιδράσει βαθιά μέσα σου . Δεν βλέπεις τον κόσμο γύρω σου με τον ίδιο τρόπο που τον έβλεπες πρωτύτερα . Υπάρχουν κάποιες ρωγμές , μη αντιληπτές , που τώρα διαστέλλονται τόσο ώστε να μπορείς να τον ανασυναρμολογήσεις με άλλους πια νόμους .

Υπάρχουν όμως και μυθιστορήματα που όση ώρα τα διαβάζεις , απολαμβάνεις το ευφυέστατο χιούμορ του συγγραφέα τους , τους πρωτότυπους τρόπους αφήγησης , τις αριστοτεχνικά ενσωματωμένες αναφορές σε άλλα κείμενα . Αλλά με το που κλείνεις το βιβλίο , μετά από μερικές ώρες απολαυστικής ανάγνωσης , θέτεις το ερώτημα : Ε , και ;

Ή κατά τον αείμνηστο Μόντη :

Δεν είχες τίποτα να πεις , κύριε.
Γιατί ηνώχλησες τις λέξεις,
γιατί τις ηνώχλησες.

Σ' αυτή τη δεύτερη κατηγορία θεωρώ ότι ανήκουν "Οι ψηλές ξανθιές" του Ζαν Εσενόζ .
















"Οι ψηλές ξανθιές" είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που αναπαράγει τα κλασικά στερεότυπα του είδους . Αλλά τελικά τα στερεότυπα αποδεικνύονται αρκετά ρευστό-τυπα , ώστε ο Εσενόζ να τους δίνει κατά βούληση τη μορφή που εξυπηρετεί τη φρενήρη αφήγησή του.
Από την αρχή ο Εσενόζ δηλώνει τις προθέσεις του : ότι αυτός είναι ο δημιουργός και συνεπώς ορίζει τους κανόνες .

"Είστε ο Πολ Σαλβαντόρ και ψάχνετε κάποιον . Ο χειμώνας βαίνει προς το τέλος του . Αλλά εσάς δε σας αρέσει να ψάχνετε μόνος , δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας , οπότε έρχεστε σε επαφή με τον Ζουβ ... Του προτείνετε να βρεθείτε στο κολυμβητήριο της Πορτ-ντε-Λιλά . Ο Ζουβ δέχεται μετά χαράς . Εσείς , την εν λόγω ημέρα , θα παρουσιαζόσαστε την κανονισμένη ώρα στον συμφωνημένο τόπο . Αλλά εσείς δεν είστε ο Πολ Σαλβαντόρ που πηγαίνει πολύ νωρίτερα σε όλα τα ραντεβού του ."














Διάττοντας αστέρας του τραγουδιού η Γκλόρια Στέλλα , μια ψηλή ξανθιά , έχει εξαφανισθεί εδώ και τέσσερα χρόνια , αφού εξέτισε ποινή για τη δολοφονία του εραστή της . Ένας τηλεοπτικός παραγωγός , ο Πολ Σαλβαντόρ που σκοπεύει να κάνει μια σειρά εκπομπών για τις ψηλές ξανθιές , αλλοτινές σταρ , την αναζητεί αναθέτοντας σε ντετέκτιβς την ανεύρεσή της . Όμως η Γκλόρια που συνηθίζει "να καθαρίζει αυτούς που την ενοχλούν δια του κενού" δηλ. εκσφενδονίζοντάς τους από μεγάλο ύψος , αρχίζει να αναζητά ασφαλές καταφύγιο διατρέχοντας τη μισή υφήλιο .

















Η αφήγηση ξετυλίγεται αριστοτεχνικά με χιούμορ , επινοητικότητα , εξαίσια ειρωνία και με συνεχείς , έντεχνα καλυμμένες , αναφορές στον κινηματογράφο (Χίτσκοκ-Vertigo) αλλά και στη λογοτεχνία (Χάμμετ , Ναμπόκοφ).

"Η βοηθός , 95-60-93 , Ντονατιέν καθ' όλη τη διάρκεια του έτους , ξεχωρίζει από τα ρούχα που φοράει , υπερφυσικώς κοντά και θαυματουργώς ντεκολτέ , και καμιά φορά τόσο κοντά και ντεκολτέ ταυτοχρόνως , ώστε ανάμεσα σ' αυτά τα επίθετα να μη μένει σχεδόν καθόλου χώρος για το παραμικρό ύφασμα ."

"Κοιτάχτηκε στον καθρέφτη : πάντα ο ίδιος νεανικός τύπος , λίγο στρουμπουλός παρά τα ωραία , κοριτσίστικα μάτια του , ξύπνιος , όχι τόσο κοντός ώστε να τον πεις κοντό , όχι τόσο χοντρός ώστε να τον πεις χοντρό , με τα μαλλιά του όχι ακόμα τόσο αραιά ώστε να τον πεις φαλακρό , αλλά όλα αυτά δε θ' αργούσαν να έρθουν . Όλα αυτά θα έρχονταν κάποτε κι αυτό τον απασχολούσε ..."
















Ξαφνικά , λίγο πριν τη μέση του βιβλίου , σα να πατήθηκε το fast forward ,οι ήρωες του αρχίζουν να διασχίζουν ωκεανούς κι ηπείρους . Από Παρίσι σε Σίδνεϊ κι από Βομβάη στα Πυρηναία χωρίς αποχρώντα λόγο . Ο Εσενόζ χωρίς πολλές-πολλές εξηγήσεις (take it or leave it) συνεχίζει να αφηγείται παίζοντας με τον αναγνώστη , σαν τη γάτα με το ποντίκι .
Είχα την αίσθηση , ότι ο ευφυής Γάλλος δημιουργός με παγίδεψε , σαγηνεύοντάς με , να παίξω σε ένα δικό του έξυπνο παιχνίδι κι εκεί που το απολάμβανα , άλλαξε τους κανόνες ή μάλλον έπαψαν να υπάρχουν κανόνες ... Μόνο που ... χωρίς κανόνες παύει να υπάρχει παιχνίδι καθώς και η συγκίνηση που απορρέει απ' αυτό .



Σημείωση:Οι φωτογραφίες είναι από διάσημες ξανθιές του παλιού κινηματογράφου , στις οποίες το μυθιστόρημα κάνει συχνές αναφορές .Με τη σειρά είναι οι εξής:Μάρλεν Ντίτριχ,Εύα Μαρί-Σαιντ,Μαίριλυν Μονρόε,Κιμ Νόβακ,Γκρέις Κέλι,Εύα Μαρί-Σαιντ,Μπριζίτ Μπαρντό,Ανίτα Έκμπερκ .(13/20)

2 σχόλια:

Babis Dermitzakis είπε...

Ναυτίλε, μου άρεσε το κείμενό σου. Ενώ μια κλασική βιβλιοπαρουσίαση/βιβλιοκριτική λέει "αυτό είναι το βιβλίο", εσύ λες "έτσι μου φάνηκε το βιβλίο". Επίσης δεν δίστασες να υπονομεύσεις το κείμενό σου βάζοντας ενδιάμεσα τις ωραίες ξανθιές. Ξέρω τι λέω, το υπονόμευσες.

ναυτίλος είπε...

Προς Μπάμπη ... χαίρομαι που σου άρεσε και το κείμενο και οι ...ξανθιές .