Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2008

Διαθήκη

Ωγκύστ Ροντέν , εκδ. Άγρα , μτφ. Α. Αδαμόπουλος .

















Στα 1911 όταν ο Ροντέν ήταν 71 χρονών δημοσίευσε την καλλιτεχνική του Διαθήκη . Απευθύνεται στους νέους που επιδιώκουν να είναι "λειτουργοί του Ωραίου" . Μέσα σε λίγες σελίδες , γραμμένες λίγα χρόνια πριν το τέλος της ζωής του , βρίσκεται το καταστάλαγμα μιας μακράς εμπειρίας ενός φημισμένου γλύπτη .



Δεν υπάρχουν γραμμές . Μονάχα όγκοι υπάρχουν .







Όταν στα 1898 ο Ροντέν παρουσίασε το άγαλμα του Μπαλζάκ , προκάλεσε σκάνδαλο . Ο διάσημος συγγραφέας της "Ανθρώπινης κωμωδίας" , χρόνια μετά την ανάθεση του έργου , παρουσιάζεται στο κοινό ως ένας Μπαλζάκ - Σφίγγα , τρία μέτρα ψηλός , τυλιγμένος με ένα μανδύα - σεντόνι και με τα χέρια του ύποπτα καλυμμένα , να ατενίζει το άπειρο . Το γλυπτό αποσύρθηκε άμεσα στον κήπο της κατοικίας του Ροντέν , στο Μεντόν . Ένας φωτογράφος εκείνης της εποχής , ο Έντουαρντ Στάιχεν , βλέπει σε μια εφημερίδα της Αμερικής ένα σχέδιο του αγάλματος και σπεύδει στο Μεντόν στα 1908 για να το φωτογραφίσει . Δεν υπήρξε ούτε μια φορά που να διάβασα ένα μυθιστόρημα του Μπαλζάκ χωρίς να έρθει στο μυαλό μου η φωτογραφία του Στάιχεν.








Τα πιο όμορφα θέματα βρίσκονται μπροστά σας,είναι αυτά που γνωρίζετε καλύτερα. Δάσκαλοι είναι εκείνοι που βλέπουν με τα δικά τους μάτια αυτό που έχει δει ο κόσμος όλος και ξέρουν να διακρίνουν την ομορφιά εκείνου που είναι πολύ συνηθισμένο για τα άλλα πνεύματα.




"Le baiser" (To φιλί)







Η τέχνη δεν είναι παρά αίσθημα ... δεν αρχίζει παρά με την εσωτερική αλήθεια . Είθε όλες οι φόρμες σας , όλα τα χρώματά σας , να μεταφράζουν αισθήματα .




"Fugit amor" (Έρως φεύγων)





Στη σημερινή ζωή ψάχνουνε τη χρησιμότητα. Προσπαθούν να βελτιώσουν υλικά την ύπαρξη.Η επιστήμη ανακαλύπτει κάθε μέρα τρόπους για να τρέφει,να ντύνει ή να μεταφέρει ανθρώπους. Κατασκευάζει με οικονομικά μέσα κακά προϊόντα για να δίνει στον περισσότερο κόσμο νόθες απολαύσεις.Είναι αλήθεια πως έχει επιφέρει πραγματικές βελτιώσεις στην ικανοποίηση όλων των αναγκών μας.Όμως το πνεύμα,όμως η σκέψη, όμως το όνειρο;


"Le penseur" (Ο σκεπτόμενος)





Αναρωτιέμαι πόσο επίκαιρη μπορεί να είναι σήμερα μια αναφορά στη γλυπτική . Μια τέχνη που φαίνεται ξεχασμένη ...

Στις 27 Ιανουαρίου του 1917 ο Ωγκύστ Ροντέν παντρεύεται την Ροζ Μπερέ , η οποία πεθαίνει 15 μέρες αργότερα . Το γαλλικό κράτος γίνεται ο μόνος κληρονόμος του . Στις 17 Νοεμβρίου του ίδιου έτους θα φύγει κι αυτός στα 77 του από τη ζωή,εν μέσω γενικής αδιαφορίας , υποκύπτοντας σε μια επιδημία γρίπης .






Η τέχνη είναι η άσκηση της σκέψης που πασχίζει να κατανοήσει τον κόσμο και να τον κάνει κατανοητό ... Σήμερα όμως η ανθρωπότητα δεν θέλει πια να διαλογίζεται , να στοχάζεται , να οραματίζεται ... Η σημερινή ανθρωπότητα δεν έχει τι να τους κάνει τους καλλιτέχνες ...







Σημείωση:Οι δυο ασπρόμαυρες φωτογραφίες των γλυπτών είναι του Edward Steichen , το ίδιο και η δεύτερη φωτογραφία του γλύπτη .Η Rose Beuret ήταν μια μοδίστρα , με την οποία ο Rodin μοιράστηκε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του κι έκανε μαζί της κι έναν γιο.Αξιόλογο βιβλίο για τον Ροντέν είναι και η μονογραφία της Monique Laurent , που είχα αγοράσει πριν πολλά χρόνια από το μουσείο του ,στο Παρίσι.Η ανάρτηση αυτή αφιερώνεται στην Ερμία , που υπήρξε η αφορμή για να γνωρίσω καλύτερα το έργο του Ροντέν .

12 σχόλια:

Pellegrina είπε...

Γεια. Έχω διαβασει τη διαθήκη του Ροντέν και ειναι από τα γαπημένα μου κείμενα. Την έχω ως τελευταίο κεφάλαιο ενός τόμου από τις εκδόσεις Printa με τίτλο: Ογκύστ Ροντέν, "Η Τέχνη" Από μνήμης, μου εχουν μείνει από αυτό το βιβλίο(όχι από τη διαθήκη, από κάποιο άλλο κεφάλαιο) τα λόγια του για το πώς η μορφή, πρόσωπο και σώμα, πρέπει να αποδίδουν το " μ έ σ α" του ανθρώπου, τα συναισθήματα αλλά και τις ιδέες (πχ οι άνθρωποι της εξουσίας, του πνεύματος κλπ). Αυτό νομίζω δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ, ούτε όταν διαβάζουμε λογοτεχνία, μα επίσης θα έλεγα να μην το ξεχνάμε και στη ζωή! (ότι η εξωτερική "ομορφιά" δνε ειναι παρά ένας άδειος φορμαλισμός. Ο καλλιτέχνης της ζωής βλέπει, συνομιλεί και ερωτεύεται πάντα με το "μέσα"!)

Ανώνυμος είπε...

Η αποτύπωση του αισθήματος στο fugit amor είναι ασύγκριτη.Τέχνη δύσκολη και παρεξηγημένη ,όταν καταφέρνει να αποδώσει τη "συγκίνηση", κάνει θαύματα.Καλό απόγευμα.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Σπάνια έχω συναντήσει κείμενα που να έχουν τέτοια εμβέλεια και πέραν του αισθητικού πλαισίου στο οποίο φυσικά γεννήθηκαν.
Εξαιρετική ανθολόγηση κειμένων και φωτογραφιών. Η ανάρτηση αυτή είναι ένα διαμαντάκι.

librarian είπε...

Όντως η γλυπτική σήμερα είναι μια τέχνη που σχεδόν έχει πεθάνει.

ερμία είπε...

απο τις λίγες φορές που έχω διαβάσει το βιβλίο που αναφέρεις :-)) κι έτσι δεν χρειάζεται να..τρέξω στο βιβλιοπωλείο
"να είστε αληθινοί. αυτό όμως δε σημαίνει ακριβείς άνευ ουσίας..η τέχνη δεν αρχίζει παρά μόνο με την εσωτερική αλήθεια. ολα σας τα σχήματα, όλα σας τα χρώματα να διερμηνεύουν συναισθήματα"
άλλωστε αναφέρεις υπέροχα αποσπάσματα τής σκέψης του..
δεν πιστεύω πως η γλυπτική..πέθανε.ακολούθησε όλα τα ρεύματα και τις τάσεις παράλληλα με τη ζωγραφική και νομίζω πως απλά έχει φτάσει στα ίδια "αδιέξοδα" με τη σύγχρονη ζωγραφική..
σε αδιέξοδο ή όχι,πάντως,είναι πάντα ηλεκτρογεννήτρια στα συγκινησιακά ρεύματα τής σκέψης και τής γνώσης
ένα μεγάλο ευχαριστώ απο καρδιάς για την αφιέρωση-και πολλή χαρά!

ναυτίλος είπε...

Προς πελεγκρίνα ... δεν γνώριζα την έκδοση αυτή , φαντάζομαι θα έχει κι άλλα ενδιαφέροντα κείμενα του Ροντέν.

ναυτίλος είπε...

Προς νυχτερινό ...πράγματι αυτό το μικρό γλυπτό είναι συγκλονιστικό .

ναυτίλος είπε...

Προς Π. Χατζημανωλάκη ...
σ' ευχαριστώ . Έχεις δίκιο για την εμβέλεια των κειμένων αυτών . Αυτός άλλωστε ήταν κι ο στόχος της ανάρτησης , να αναδείξει αυτήν την εμβέλεια .

ναυτίλος είπε...

Προς librarian ... ναι έτσι μάλλον είναι αλλά τελικά θα υιοθετήσω την πιο σωστή έκφραση , αυτή της Ερμίας που λέει ότι έχει φτάσει σε αδιέξοδο.

ναυτίλος είπε...

Προς ερμία ... ήμουν βέβαιος ότι θα το είχες διαβάσει.Χαίρομαι ιδιαίτερα για την διόρθωση ... έχεις δίκιο άλλο ο θάνατος κι άλλο το αδιέξοδο . Καλή σου μέρα

Pellegrina είπε...

υπάρχει μια σειρά των εκδόσεων PRINTA με θέμα συνομιλίες, κείμενα, σημειώσεις (αλλά και έμμεσες μαρτυρίες)ανθρώπων της τέχνης, όλα πρώτα ονόματα (εγώ εχω τρία, τα Ροντέν, Πικάσο, Τολστόι) Είναι γοητευτικότατα. Οι τίτλοι ειναι πσρεμφερείς, όπως ΤΕΧΝΗ, ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗ, ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ, κλπ

ερμία είπε...

η αλήθεια είναι πως η γλυπτική με γοητεύει τα τελευταία πέντε-έξι χρόνια.κι αυτό,γιατί πριν,δεν την κοιτούσα πραγματικά.οι ομοιότητες-κατά τη γνώμη μου-τής σύγχρονης γλυπτικής με τη σύγχρονη ζωγραφική είναι τόσο πολλές που ίσως το μόνο που τις διαχωρίζει να είναι η προβολή-μόνο-στον χώρο.και φυσικά το μέσον.
ο Ροντέν στη "διαθήκη" του νομίζω πως θέλει να μάς κάνει να συγκρατήσουμε στη μνήμη τα ιδεώδη "του" για να μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε το αν η μοντέρνα γλυπτική τα εγκατέλειψε κι αν τα αντικατέστησε με άλλα..
και σε γενικές γραμμές δημιουργήθηκαν δύο ρεύματα.το ένα εξακολουθεί να "εννοεί τη φόρμα σε βάθος"-κατα τα γραφόμενά του-και γενικά συνεχίζει την παράδοση των εικονοπλαστών,ενώ το άλλο απορρίπτει την ανθρωπιστική παράδοση αυτή καθ΄εαυτή,με στόχο να δημιουργήσει αξίες-απόλυτες-αυτό που και στη ζωγραφική λέγεται "καθαρή φόρμα"..
και για να τελειώσω την πολυλογία μου,απλά θυμίζω πως συνηθίζουμε να αποκαλούμε "γλυπτική" όλα τα τρισδιάστατα έργα τέχνης.αλλά στη σύγχρονη τέχνη υπάρχουν υπέροχα έργα τρισδιάστατα που δεν μπορούν να θεωρηθούν λαξευμένα ή χυτευμένα.
χτισμένα όπως η αρχιτεκτονική είτε κατασκευασμένα όπως μιά μηχανή,ίσως ο ίδιος ο Ροντέν να μη μπορούσε να τα αιτιολογήσει αισθητικά..
:-)