Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2008

Το κουρδιστό πουλί

Χαρούκι Μουρακάμι , εκδ. Ωκεανίδα , μτφ. Λεωνίδας Καρατζάς .

Πού πάνε τα όνειρά μας όταν εμείς ξυπνάμε ;

Πού πάνε οι άνθρωποι όταν χάνονται απ' τη ζωή μας ;

Πού πάνε οι αναμνήσεις των ανθρώπων όταν αυτοί φεύγουν απ' τη ζωή ;

Πού πάει το νερό των πηγαδιών όταν αυτά στερεύουν ;

Πού πάει ένας γάτος όταν εξαφανίζεται ;









Ο ήρωας του "Κουρδιστού πουλιού" , ο Τόρου Οκάντα , ένας άνεργος τριαντάχρονος , πασχίζει να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά και σε πολλά άλλα . Μήπως εκτός απ' το δικό μας σύμπαν υπάρχει κι ένα άλλο παράλληλο , "υπόγειο" , όπου όλα όσα ψάχνουμε καταφεύγουν και μέσω διαφόρων τρόπων μας επηρεάζουν ; Μήπως ο Τόρου ανακάλυψε στον πάτο ενός ξεροπήγαδου το μυστικό πέρασμα σ' αυτό το αλλόκοτο σύμπαν ;
Ένα είναι βέβαιο : ο Τόρου στην περιπλάνησή του δε θα πάρει καμιά οριστική απάντηση , όπως άλλωστε κι ο αναγνώστης .


Από τον πάτο ενός πηγαδιού στη Μαντζουρία τη δεκαετία του '30 , στον πάτο ενός πηγαδιού στο Τόκιο του '80 . Από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σιβηρία τη δεκαετία του '40 , σ' ένα εργοστάσιο που κατασκευάζει περούκες , στη βόρεια Ιαπωνία . Οι εποχές μπλέκονται , τα πρόσωπα συγχέονται , η πραγματικότητα διαθλάται συνεχώς σε πρίσματα του χώρου και του χρόνου .



"Θέλω να πω η πραγματικότητα είναι φτιαγμένη από διαφορετικά επίπεδα . Έτσι , ίσως σ' εκείνη την πραγματικότητα να μιλούσες σοβαρά όταν έλεγες ότι σκοπεύεις να με σκοτώσεις , αλλά σ' αυτή την πραγματικότητα να συμβαίνει το αντίθετο . Εξαρτάται από ποια πραγματικότητα βλέπεις εσύ κι από ποια βλέπω εγώ".


Στην "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων" η Αλίκη ακολούθησε έναν κούνελο στην τρύπα του για να βρεθεί στη χώρα των θαυμάτων ... Στο "Κουρδιστό πουλί" ο Τόρου αναζητώντας το χαμένο γάτο του θα βρεθεί σ'ένα αδιέξοδο δρομάκι κι από κει σ' ένα θαυμαστό κόσμο αναμνήσεων , ιστοριών κι ονείρων . Εκατόν τριάντα χρόνια μετά την έκδοση του διάσημου έργου του Λιούις Κάρολ , ο Μουρακάμι έγραψε τη δική του εκδοχή της "Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων".














Η αναζήτηση του γάτου θα θέσει σε κίνηση το μηχανισμό ενός κουρδιστού πουλιού . Κι όσο αυτό κελαηδάει , οι εγκιβωτισμένες ιστορίες διαδέχονται η μια την άλλη , άλλοτε συναρπαστικές , άλλοτε μυστηριώδεις , άλλοτε αινιγματικές ...



Βυθίζεσαι στο μυθιστορηματικό κόσμο του Μουρακάμι όπως σε ένα όνειρο και πολύ σύντομα παύεις να διακρίνεις εάν πρόκειται για την πραγματικότητα του ήρωα ή το όνειρό του . Μπερδεύεσαι ανάμεσα στις λεπτομέρειες που περιγράφονται με απόλυτη ακρίβεια και στα πιο αλλόκοτα γεγονότα . Με την απλή , ποιητική και μαγευτική γραφή του κατορθώνει να δημιουργήσει ένα έργο αντάξιο της φήμης του .








Σημείωση:Ο πίνακας με τη γάτα είναι του Ιάπωνα ζωγράφου Hishida Shunso .Η εικόνα με το πηγάδι είναι παρμένη από ένα ιαπωνικό blog που αναφέρεται στο βιβλίο.Η μετάφραση έχει γίνει από τα αγγλικά.(17/20)

26 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Τέλειο!!!Τα κατά τη γνώμη μου αναπάντητα αυτά ερωτήματα στην αρχή της ανάρτησης,δεν νομίζω πως θα βρουν ποτέ απάντηση...Πάντως η ανάρτηση ειναι υπέροχη!

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

«Το μυστήριο της χαμένης γάτας», ένα βαρετό παιδικό αστυνομικό μυθιστόρημα της Enid Βlyton, εξαντλείται στα κλειδιά – σημεία που αναζητούν οι μικροί ντετέκτιβς, για να βρουν τη γάτα της Λαίδης Candling που έχει χαθεί.

Η γάτα και η πιθανή εξαφάνισή της (ο θάνατός της για την ακρίβεια) τροφοδοτεί τη φαντασία του Schrödinger στα νοερά του πειράματα, τότε που θεμελίωνε τον τρόπο σκέπτεσθαι με αβεβαιότητες στη φυσική.

Το καλύτερο πάντως είναι το «χαμόγελο της γάτας χωρίς γάτα» αυτό που μένει στο τέλος όταν η χαμογελαστή γάτα του Τσέσαιρ συνομιλεί με την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων και σιγά σιγά εξαφανίζεται αφήνοντας ένα αχνό χαμόγελο. (http://www.catsbrew.com/img/alice_cat.jpgv). Ενδεχομένως να πρόκειται για την ίδια γάτα, που χάθηκε στο βιβλίο του κ. Μουρακάμι.
Δεν τόλμησα να διαβάσω το «Κουρδιστό πουλί». Η ανάρτησή σου, όπως πάντα εξαιρετική, αποτελεί πρόκληση.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Πώς δεν το είδα από την αρχή;;;

Η γάτα του πίνακα που έχεις επιλέξει...

Librofilo είπε...

Ένα πηγάδι θα μας σώσει φίλε μου

Roadartist είπε...

Πάρα πολύ καλή πρόταση!! :)
Καλό απόγευμα..

ναυτίλος είπε...

Προς Κωνσταντίνα ...Καλή σου μέρα . Χαίρομαι που σ'άρεσε η ανάρτηση . Τα ερωτήματα (εκτός απ' αυτό με τον γάτο που όντως εξαφανίζεται στην αρχή του βιβλίου) προκύπτουν χάριν ποιητικής αδείας , από το μυθιστόρημα .

ναυτίλος είπε...

Προς Πόλυ ... πράγματι η/ο γάτα/ος έχει και η εξαφάνισή του έχει τροφοδοτήσει τη φαντασία πολλών δημιουργών .Θυμάμαι τον δάσκαλο γερμανικών στη αγαπημένη μου ταινία του Κουροσάβα "Μανταντάγιο" που έψαχνε επί μακρόν (φιλμικό χρόνο)και μάταια την χαμένη του γάτα . Επίσης αν δεν με απατά η μνήμη μου στην ευρηματική ταινία του Ιοσελιάνι "La chasse aux papillons" δυο γριούλες ,που πρωταγωνιστούν, ψάχνουν επίσης τη γάτα τους .

ναυτίλος είπε...

Προς librofilo ... αγαπητέ μου φίλε , δεν μπορείς να φανταστείς πόσες φορές κατά την ανάγνωση (κι όχι μόνον) του βιβλίου ζήλεψα τον Τόρου και το πηγαδάκι του .
Υ.Γ. Τώρα μάλιστα ! Με αυτό το βιβλίο ο Μουρακάμι δικαιώνεται (τουλάχιστον για μένα) και μαζί του κι εσύ που έμμεσα μου τον πρότεινες .

ναυτίλος είπε...

Προς roadartist ... είναι ό,τι πρέπει για τις χριστουγεννιάτικες διακοπές ... Καλή σου μέρα

surranachronism είπε...

Το βιβλίο όντως είναι καταπληκτικό, ευφάνταστο, και θέτει και πολλά υπαρξιακά ερωτήματα. Το διάβαζα κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Δύο πράγματα θέλω να επισημάνω, για τα οποία δεν έχω προσωπική απάντηση ακόμα. Το ένα έχει νακάνει με το εύρημα του πηγαδιού που είναι πολύ δυνατό για την αυτοσυνειδητοποίηση του ήρωα. Άραγε έχει να κάνει με τον ήρωα του Μάνου Ελευθερίου στο τελευταίο του βιβλίο "Άνθρωπος στο πηγάδι"; και το δεύτερο ερώτημά μου έχει νακάνει με τις φρικτές αναμνήσεις του ήρωα από τον πόλεμο. Αυτός ο ήρωας, που έρχεται σ'επαφή με τον πρωταγωνιστή, βρίσκω πως καθορίζει απόλυτα θα έλεγα και την μοίρα του τελευταίου.

ναυτίλος είπε...

Προς surranachronism ... σκέφτηκα κι εγώ την υπόθεση του βιβλίου του Ελευθερίου , χωρίς να το έχω διαβάσει .Ποιος ξέρει ίσως ο Ελευθερίου είχε διαβάσει τον Μουρακάμι ή κι όχι γιατί το μοτίβο του "πηγαδιού" δεν πρέπει να είναι και τόσο σπάνιο .
Πάντως η αίσθηση μου είναι ότι οι ήρωες του βιβλίου ζουν και σε μια άλλη διάσταση , "υπόγεια" , κάποιο άλλο είδος ζωής που όμως επηρεάζει την κανονική την τρισδιάστατη .Σε αυτήν την άλλη δημιουργούν άλλες σχέσεις αναμεταξύ τους και επηρεάζουν την πάνω . Τα όνειρα και τα παραψυχολογικά φαινόμενα είναι ενδεικτικά της ύπαρξης της άλλης διάστασης .

κοκκινη κισσα είπε...

το διάβασα τα προηγούμενα Χριστούγεννα,
πράγματι απολαυστική γραφή,αρκούντως αινιγματική με μιά κίνηση στο χωρο και τόν χρόνο μυστηριώδη και γοητευτική

Ανώνυμος είπε...

Εκπληκτική η παρουσίασή σου, ουσιαστική,ως συνήθως. Είναι τόσο δύσκολο ν' αποδώσεις αυτό ειδικά το βιβλίο "γραμμικά", κι η δική σου ματιά έφερε κάθετες τομές μεταφέροντας το πνεύμα όλου του βιβλίου σε λίγες σειρές. Συγχαρητήρια!

ναυτίλος είπε...

Προς κόκκινη κίσσα ... πράγματι έτσι είναι . Συμφωνούμε !

ναυτίλος είπε...

Προς χριστίνα ... ακριβώς αυτή η δυσκολία με παρακίνησε να γράψω για το βιβλίο με "διαγώνιο" τρόπο . Σ'ευχαριστώ !

Babis Dermitzakis είπε...

Αλέξη, με έπεισες ότι πρέπει να το διαβάσω. Εξάλλου έχω βάλει σαν στόχο να διαβάσω τουλάχιστον ένα βιβλίο από κάθε συγγραφέα που ξεχωρίζει. Να δούμε μόνο πότε.
Καλές γιορτές σου εύχομαι σε σένα και στην οικογένειά σου, και διάβασμα με μέτρο, και προ παντός φαγητό.

surranachronism είπε...

Σ'ευχαριστώ Ναυτίλε για τις πάντα εύστοχες κι ευαίσθητες παρατηρήσεις και κριτικές σου

Ανώνυμος είπε...

Πολύ όμορφη η παρουσίαση, έτσι και αλλιώς κανένα βιβλίο δεν μπορεί να μας δώσει τις απαντήσεις, αν δεν είμαστε έτοιμοι να τις δούμε και να τις δεχτούμε...

ερμία είπε...

"βρήκα" έναν γάτο να εξαφανίζεται μέσα σε έναν πίνακα του DuFauve,αλλά εκείνος χάθηκε μέσα σε μιά "struggled society" αν πιστέψω τον ζωγράφο :-)
δεν έχει σχέση βέβαια με τα ερωτήματα αλλά ένας εξαφανισμένος γάτος πρέπει να έχει σοβαρές αιτίες για να εξαφανιστεί-γελάω
πλουτίζεις τη λίστα που άνοιξα με αδιάβαστα και ενδιαφέροντα βιβλία..

ευχές πολλές ναυτίλε,σε σένα και την οικογένειά σου-απο καρδιάς!

just me είπε...

Η περιγραφή σου... ξελογιαστική, όπως πάντα (πρέπει να σφραγίσω τη λίστα των υπό αγορά βιβλίων με βουλοκέρι!), αλλά συμφωνώ με την κ. Χατζημανωλάκη: μάλλον δεν θα υπάρξει ποτέ μυστήριο πιο γοητευτικό από εκείνο του γάτου που εξαφανίζεται αφήνοντας πίσω το χαμόγελό του!
:)

Παραλίγο να ξεχαστώ, όμως, εγώ μπήκα για ευχηθώ Καλή Χρονιά, όπως την επιθυμείτε!

Pellegrina είπε...

Καλή νέα χρονιά, Ναυτίλε. (οι γατούλες γενικώς θα ..φτερνίζονται. Να τις αγαπούσαμε στη ζωή όπως και στη λογοτεχνία..)
υγ: σε δεύτερη σκέψη, το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους...

ναυτίλος είπε...

Προς odiporo... έτσι ακριβώς είναι, όπως το λες.

ναυτίλος είπε...

Προς ερμία ... ψάχνω αμέσως για τον πίνακα . Καλή χρονιά !!!

ναυτίλος είπε...

Προς just me ... Καλή χρονιά να έχεις . Κάτι πρέπει να κάνω κι εγώ μ'αυτές τις λίστες . Είχα θέσει κάποιο όριο γι' αυτές τις μέρες αλλά δυστυχώς για μια ακόμα φορά δεν το τήρησα .

ναυτίλος είπε...

Προς πελλεγρινα ... χρόνια σου πολλά . Κάποτε θα αποκτήσω κι εγώ μια γάτα ...

ναυτίλος είπε...

Προς μπάμπη ... χρόνια πολλά με πολλά διαβάσματα και γραψίματα ...