Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

Rosa Rosae Rosae Rosam Rosa, o russa Rosa!

Μικρό αφιέρωμα για τα 90 χρόνια από το βίαιο θάνατό της

"Ο χαρακτήρας μιας γυναίκας δε φαίνεται εκεί που ο έρωτας ξεκινά αλλά εκεί που τελειώνει".

"Θα 'θελα να φωνάξω δυνατά πάνω απ' τους τοίχους: Προσέξτε, σας παρακαλώ, αυτήν την υπέροχη μέρα! Μην ξεχνάτε, ακόμα κι όταν είστε τόσο απασχολημένοι, να σηκώνετε το κεφάλι σας και να ρίχνετε μια ματιά στα πελώρια, ασημένια σύννεφα και στον ήρεμο γαλάζιο ωκεανό, όπου κολυμπάτε. Προσέξτε ακόμη τον αέρα, που είναι βαρύς από την ανάσα της ανθισμένης φλαμουριάς. Προσέξτε και τη λάμψη και το μεγαλείο αυτής της μέρας, γιατί αυτή η μέρα δε θα έρθει ποτέ πια ξανά".


"Αισθάνομαι μέσα σ' ολόκληρο τον κόσμο σα στο σπίτι μου, όπου υπάρχουν σύννεφα και πουλιά κι ανθρώπινα δάκρυα".




"Η ελευθερία νοείται πάντοτε ως ελευθερία γι' αυτόν που σκέφτεται διαφορετικά (Freiheit ist immer Freiheit der Andersdenkenden)".

"Αν η ελευθερία γίνει προνόμιο, παύει να είναι ελευθερία".


"Μόνον όποιος κινείται αισθάνεται τις αλυσίδες του".





"Η τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!"

"Ανόητοι δήμιοι! Η "τάξη" σας είναι χτισμένη πάνω στην άμμο. Η επανάσταση αύριο κιόλας θ' "ανυψωθεί ξανά με βροντές" και θα ανακοινώσει, σαλπίζοντας, στον τρόμο σας: Είμαι, ήμουν, θα είμαι".








"Οι μη καπιταλιστικές οικονομίες παρέχουν γόνιμο έδαφος στον καπιταλισμό. Το κεφάλαιο τρέφεται από τα απολειφάδια αυτών των οικονομιών και παρόλο που το μη καπιταλιστικό περιβάλλον τους του είναι απαραίτητο για τη συσσώρευσή του, τις αφομοιώνει, καταστρέφοντάς τες".

ή όπως το λέει ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν εγκωμιάζοντας την επικαιρότητα της σκέψης της:
"Σαν τα παράσιτα τα οποία μπορούν να επιβιώσουν μόνον εφόσον ο οργανισμός επί του οποίου παρασιτούν (ο ξενιστής) παραμένει ζωντανός και παρέχει διατροφή, ο καπιταλισμός αναπαράγεται μέσω της κατάκτησης και της χώνευσης των προκαπιταλιστικών οικονομιών - αλλά η ζωτικότητα του ξενιστή τείνει να εξαντληθεί και να καταστραφεί στην πορεία, και μετά ο καπιταλισμός δεν μπορεί να αναπαράγει τις συνθήκες της δικής του ζωής. Αυτή ήταν 100 χρόνια πριν η ανακάλυψη της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Σκέφτηκε ότι η εξάλειψη του καπιταλισμού θα συμβεί όταν η τελευταία προκαπιταλιστική οικονομία κατακτηθεί και "ανοιχθεί" στην εκμετάλλευση, ως αποτέλεσμα της ιμπεριαλιστικής/αποικιακής εξάπλωσης. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η δύναμη του καπιταλισμού βρίσκεται στην εκπληκτική εφευρετικότητά του να ψάχνει και να βρίσκει νέα είδη ξενιστών, οποτεδήποτε τα προηγούμενα είδη που υπέστησαν εκμετάλλευση αδυνατίζουν ή εκλείπουν, όπως και στην επινοητικότητα και ταχύτητα με την οποία αναπροσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των καινούριων "βοσκοτόπων του". Η οικονομική κρίση των ημερών μας δεν σηματοδοτεί το τέλος του καπιταλισμού, μόνον την εξάντληση και την ερήμωση ενός πετυχημένου "βοσκότοπου". Η αναζήτηση ενός καινούριου θ' αρχίσει αμέσως... και οι ανακοινώσεις μιας ακόμη ανακάλυψης ενός αχαρτογράφητου νησιού (επιχειρηματική ευκαιρία) θα έλξουν πλήθη τυχοδιωκτών..."








Σημειώσεις: Η Ρόζα Λούξεμπουργκ δολοφονήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1919 στο Βερολίνο. Ο τίτλος της ανάρτησης είναι εμπνευσμένος από το τραγούδι του Ζακ Μπρελ, που κλίνει το όνομα Ρόζα (τριαντάφυλλο) στις 6 πτώσεις της λατινικής ενώ στην κλητική έχω βάλει το: Ω κόκκινη Ρόζα. Το κείμενο του Μπάουμαν είναι από συνέντευξή του στον Γ. Τριανταφύλλου (Ελευθεροτυπία 19/3/09). Οι "αφορισμοί" είναι αποσπασμένοι από διάφορα κείμενά της σε μετάφραση του Ναυτίλου, κυρίως από τα γερμανικά. Ο τελευταίος προέρχεται από το τρίτο και σημαντικότερο μέρος του βιβλίου της, "Η συσσώρευση του κεφαλαίου", του οποίου δυστυχώς κυκλοφορούν στα ελληνικά μόνο τα δύο πρώτα μέρη. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον κείμενο για την επικαιρότητα της σκέψης της είναι το: "Rosa Luxemburg and the Global Violence of Capitalism" του Paul Le Blanc (προσβάσιμο από το διαδίκτυο).
Οι δυο πίνακες είναι έργα της May Stevens εμπνευσμένα από τη δράση της "κόκκινης" Ρόζας.

7 σχόλια:

Pellegrina είπε...

θυμάσαι εκείνο το παλιό τραγούδι με τη Μαρία που έλεγε "Αι Ροζα Λούξεμπουργκ, τι σου χω φυλαγμένα, πανω στο καρο σε είδα στα 907, εγώ τότε κοιμόμουνα στο φως του εικοσιένα κι εξηντα χρονια αργότερα σε βρηκα στα χαρτιά;;

Άλλα 20-30 χρονια αργοτερα ακόμα κοιμοοομαστε στο "φως" (;) του εικοσιένα και τα χαρτιά τα χάσαμε...

Πολλά για τη Ρόζα στο www.marxist.com, σε πολλές γλώσσες.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Αγαπημένε Ναυτίλε-Αγαπημένοι Ναυτίλοι
Και να ξέρατε πως ετοιμαζόμουνα να αναγγείλω την επόμενη ανάρτηση στα ποιητικά ξόρκια του Substratum σχετικα με τον περίπατο της Ρόζας και της Ελεονόρας Μαρξ στη Βιέννη του Φρόυντ
Και να ξέρατε πως για μένα η Ρόζα Λουξμπουργκ είναι μια αγία
είναι η αγία του ανθρωπισμού
είναι εκείνη που συνέδεσε τον Μαρξισμό της με μια βαθύτατη ανθρωπιά μια πρόδρομος του υπαρξισμού δίχως την ανοησία του Χάιντεγγερ (ναι έτσι λέω εγώ)
Μια διορατική γυναίκα που προέβλεψε τον σταλινισμό και την τυραννία του όταν - και κανείς προφανής λόγος δεν υπήρχε- έκρινε την επαναστατική πολιτική του Λένιν στην Οχτωβριανή Επανάσταση
Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΡΟΖΑ
ΧΑΘΗΚΕ ΚΙ ΑΥΤΗ
ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΚΟΡΜΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΧΩΣΑΝ
ΕΛΕΓΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΦΤΩΧΟΥΣ
ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΤΗ ΣΚΟΤΩΣΑΝ
(ΈΓΡΑΦΕ Ο ΜΠΡΕΧΤ)
Και στο τραγούδι της Καραϊνδρου από τη ΡΟΖΑ του Χριστοφή ακούμε
τη Μαρία να τραγουδά
Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ΕΛΕΓΕ ΡΟΖΑ ΕΙΣΑΙ ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ
ΤΑ ΑΔΕΛΦΙΑ ΜΟΥ ΕΛΕΓΑΝ ΡΟΖΑ ΕΙΣΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΑΓΑΠΗΣΑ ΠΟΛΥ
ΠΙΣΤΕΨΑ ΠΟΛΥ
ΔΕΝ ΑΝΗΚΩ ΠΙΑ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΠΡΟΣΚΥΝΩ
ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΜΠΛΟΓΚΟΣΦΑΙΡΑΣ
ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΡΟΖΑ
ΓΙΑΤΙ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ
ΛΕΓΕΤΑΙ
ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΜΠΟΥΡΓΚ
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΙΝΤΖΙΔΗΣ
Η Ελεονόρα Μαρξ - η κόρη του Μαρξ - δείχνει το ρολόι του πατέρα της στη Ρόζα μια ηλιόλουστη μέρα της άνοιξης
την ώρα που ο Σιγκμουντ σκέφτεται
την ενόρμηση του θανάτου και τις χαζεύει να συζητούν με απίστευτη ζωντάνια
υγ Ψαχνω να βρω - τα ημερολόγιά της στη φυλακή - αν κανείς έχει υπόψη του μια επιμελημένη έκδοση ανάλογη της προσωπικότητάς της θα του ήμουν υπόχρεως να με πληροφορήσει
ΠΡΟΣΚΥΝΩ
βαγγέλης

βαγγελης ιντζιδης είπε...

http://www.youtube.com/watch?v=Vo1d5AyvoCE&feature=related

Pellegrina είπε...

Ελεωνόρα ήταν η άλλη κόρη, όχι η Λάουρα/Λώρα, που την έκανε με τον Πωλ Λαφάργκ στα 70; (πράγμα με το οποίο συμφωνώ, αλλά όχι στα 70, στα 100 τουλάχιστον!)
Ή ήταν η ίδια, σε άλλη εκδοχή του ονόματος; Ρωτάω, δεν είμαι σίγουρη..

ναυτίλος είπε...

Προς πελεγκρίνα...στο φως του '21, δεν έχεις άδικο... δεν έχεις παρά ν' ακούσεις αυτά που λένε στις παρελάσεις και τις δηλώσεις διαφόρων...
Από το www.marxists.org (όχι com)διάβασα αρκετά αποσπάσματα της Ρόζας, όπως και κει αντιλήφθηκα ότι η δίτομη έκδοση από τη "Διεθνή Βιβλιοθήκη" της "Συσσώρευσης του κεφαλαίου" είναι λειψή (χωρίς βέβαια να αναφέρεται πουθενά από τον εκδότη), και μάλιστα λείπει το σπουδαιότερο μέρος, ειδικά για το σύγχρονο αναγνώστη.

ναυτίλος είπε...

Σε πρόλαβα λοιπόν... ωστόσο είναι τόσα πολλά αυτά που θα μπορούσε να γράψει κανείς για την Ρόζα που θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να ασχοληθείς και συ. Εγώ τη θυμήθηκα όταν διάβασα τη συνέντευξη του Μπάουμαν κι άρχισα να διαβάζω το τρίτο μέρος της "Συσσώρευσης του κεφαλαίου"
(1913), που το τύπωσα από το ίντερνετ στα αγγλικά. Εκεί διάβασα πολλά, που επαληθεύτηκαν στην σύγχρονη εποχή και εντυπωσιάστηκα από τις αναλύσεις της. Στη συνέχεια έψαξα να βρω διάφορες ρήσεις της στα αγγλικά αλλά τελικά τα περισσότερα τα βρήκα στα γερμανικά ως Zitate.
Τα γράμματα από τη φυλακή τα είχε εκδώσει "Ο Οδηγητής" το 1987. Τα έχω σύμφωνα με το αρχείο μου, αλλά στο παράρτημα(!) της Βιβλιοθήκης μου. Δεν το θυμάμαι και μάλλον δεν πρέπει να λέει και πολλά... Μόλις το δω θα σε ενημερώσω.
Επίσης και οι εκδόσεις "Υψιλον" πρέπει να είχαν βγάλει κάποια επιλογή τη δεκαετία του '80. Τώρα βέβαια δε νομίζω να κυκλοφορεί κάτι απ' αυτά.

Pellegrina είπε...

ασχετο με ροζα, σχετικό με αλλα που λες: εγω εχω αρχισει να διαβαζω απο το διαδίκτυο κανονικά πια, χωρις να τυπωνω. διαπιστωνων οτι ειναι πολυ ευκολοτερο από οσο νομιζουμε και το συνηθιζεις αμεσως. Αρχειο σε μορφή .epub (και το PDF καλό είναι), το μεγεθυνεις όσο θέλεις. Το Ebub μεγαλωνει το κειμενο (οχι οσο θελεις, λαλ αρκετα) ΧΩΡΙΣ να χανεται το ακρο της σελιδας, δεν χρειαζεται να το κουνας οριζοντια. Μετα παιρνεις το λαπτοπ στον καναπε και τέεια. Διαβάζω ετσι το Δρακουλα του Στόκερ (δες υο μπλογκ μου) και περιμένω τα kindle. κανονισε από τωρα την αρχαιολογική αξια της βιβλιοθηκης σου!

Επίσης το διαδικτυο θα μας αποκαλυψει πολλές από τις προχειροδουλειες (και μαυρες συχνα) των ελληνων εκδοτων, σε σχεση με ξενα βιβλία.