"Εμπρός Κολομέτα, τρέχα, πέτα Κολομέτα... με το πρόσωπο σαν άσπρη κηλίδα πάνω στο μαύρο, πένθιμο ρούχο σου... Τρέχα Κολομέτα, πίσω σου σέρνεται όλος ο πόνος του κόσμου. Ξέφυγε από τον πόνο του κόσμου, Κολομέτα. Τρέχα, τρέχα γρήγορα, πιο γρήγορα μη σε φτάσουν οι μπαλίτσες από αίμα, μη σ' αρπάξουν. Πέτα, πέτα ως τη σκάλα σου, ως την ταράτσα, ως τον περιστεριώνα σου...
Κι εγώ έτρεχα να φτάσω σπίτι μου κι όλος ο κόσμος ήταν νεκρός. Νεκροί κι αυτοί που πέθαναν κι αυτοί που είχαν μείνει ζωντανοί. Ακόμα κι αυτοί ζούσαν σα να τους είχαν σκοτώσει".
Έτσι έτρεχε σ' όλη της τη ζωή και η Καταλανή Μέρσε Ροντορέντα (Βαρκελώνη 1908 - 1983). Έφυγε από την πόλη της με το τέλος του εμφυλίου το 1939 για να ζήσει εξόριστη τα περισσότερα χρόνια της ζωής της.
"Έβγαινα από ένα από κείνα τα ταξίδια στην άκρη της νύχτας, όταν το γράψιμο δεν είναι παρά μία ασήμαντη απασχόληση: η φυγή απ' το Παρίσι με τα πόδια βιώνοντας απίστευτες σκηνές, η πυρπόληση της Ορλεάνης, ο βομβαρδισμός του λιμανιού του Μπωζανσύ, τα κάρα με τους νεκρούς... δύο χρόνια στη Λιμόζ πεθαίνοντας καθημερινά, όπως εκείνη τη μέρα, δύο χρόνια στο Μπορντώ, ζώντας εκεί..."
Το 1962 η Ροντορέντα, εξόριστη στη Γενεύη, στέλνει την "Πλατεία των διαμαντιών" που είχε γράψει στα καταλανικά, στην επιτροπή του βραβείου "Sain Jordi"*.Το κείμενο δεν πήρε το βραβείο αλλά τράβηξε την προσοχή κάποιου εκδότη. Κι έτσι δημοσιεύτηκε την ίδια χρονιά για να θεωρηθεί στη συνέχεια ένα από τα σημαντικότερα έργα της καταλανικής λογοτεχνίας. Μεταφράστηκε σε περισσότερες από 30 γλώσσες,γυρίστηκε ταινία, διασκευάστηκε για το θέατρο ενώ στην πλατεία των διαμαντιών στη Βαρκελώνη βρίσκεται το γλυπτό της ηρωίδας της, Κολομέτα.
Το 1962 η Ροντορέντα, εξόριστη στη Γενεύη, στέλνει την "Πλατεία των διαμαντιών" που είχε γράψει στα καταλανικά, στην επιτροπή του βραβείου "Sain Jordi"*.Το κείμενο δεν πήρε το βραβείο αλλά τράβηξε την προσοχή κάποιου εκδότη. Κι έτσι δημοσιεύτηκε την ίδια χρονιά για να θεωρηθεί στη συνέχεια ένα από τα σημαντικότερα έργα της καταλανικής λογοτεχνίας. Μεταφράστηκε σε περισσότερες από 30 γλώσσες,γυρίστηκε ταινία, διασκευάστηκε για το θέατρο ενώ στην πλατεία των διαμαντιών στη Βαρκελώνη βρίσκεται το γλυπτό της ηρωίδας της, Κολομέτα.Η Ναταλία ή Κολομέτα (πιτσουνάκι), όπως ήταν το παρατσούκλι της, αφηγείται τη ζωή της κατά τη διάρκεια της δεύτερης δημοκρατίας, του ισπανικού εμφυλίου και των πρώτων χρόνων της δικτατορίας του Φράνκο. Δίχως να πρωταγωνιστεί στα πολιτικά τεκταινόμενα αλλά όντας στο περιθώριο αυτών, βιώνει στο πετσί της τις παράπλευρες απώλειες: Έχασε τον άνδρα της και τους αγαπημένους της, πείνασε κι αυτή και τα παιδιά της, έφτασε στα όρια της αυτοκτονίας...
Η Ροντορέντα μας περιγράφει τη σταδιακή μεταμόρφωση της Ναταλίας, από μια άβουλη κοπελίτσα σε μια γυναίκα που μπορεί κι αποφασίζει η ίδια για τη ζωή της. Στην ουσία πρόκειται για ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης (Bildungsroman). Η Κολομέτα, η ενσάρκωση της αθωότητας, φθάνει βέβαια στην ωριμότητα μέσα από την απόλυτη δυστυχία.
"Η πλατεία των διαμαντιών" δεν είναι μόνο το πορτρέτο της Ναταλίας αλλά και της Βαρκελώνης. Της Βαρκελώνης του Εμφυλίου, της πείνας, της εξαθλίωσης και της τυραννίας του Φράνκο.
"Η πλατεία των διαμαντιών" δεν είναι μόνο το πορτρέτο της Ναταλίας αλλά και της Βαρκελώνης. Της Βαρκελώνης του Εμφυλίου, της πείνας, της εξαθλίωσης και της τυραννίας του Φράνκο.
Η γραφή είναι απλή και ποιητική. Η δύσκολη ζωή της ηρωίδας με τις μικρές χαρές της αλλά και τους πόνους της αποκτά μέσα από την απλότητα της αφήγησης έναν οικουμενικό χαρακτήρα. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση έχει έναν τόνο ειλικρίνειας και οικειότητας. Σε αντίθεση με την τριτοπρόσωπη ενός παντογνώστη αφηγητή, αφήνει κενά αναδεικνύοντας το μυστήριο της ζωής . Παράλληλα μεταδίδει στον αναγνώστη μια αβεβαιότητα που κάνει το αξιόλογο αυτό μυθιστόρημα συγκινητικό χωρίς ποτέ να γίνεται μελοδραματικό.
"Κάποια στιγμή, όπως παρατηρούσα την κόρη μου ένιωσα βαρύ πάνω μου το πέρασμα του χρόνου. Δε μιλάω για το χρόνο που αλλάζει τις εποχές, που φέρνει την άνοιξη, το φθινόπωρο, τον ήλιο, τη συννεφιά, που κάνει ν' ανθίζουν ή να μαραίνονται τα λουλούδια. Μιλάω για το χρόνο, μέσα μας που δε φαίνεται και που προχωράει μαζί μας. Αυτός που γυρίζει σαν τροχός μέσα στην καρδιά και μας αλλάζει μέσα κι έξω και που σιγά σιγά μας καταντάει έτσι όπως θα είμαστε τη στερνή μας μέρα".
Σημειώσεις:Τα καταλανικά,τουλάχιστον στην γραπτή τους μορφή,μου έδωσαν την εντύπωση ότι βρίσκονται ανάμεσα στα ισπανικά και στα γαλλικά. Δυστυχώς η έκδοση δεν αναφέρει αν η μετάφραση έγινε από τα καταλανικά ή τα ισπανικά (καστιλιάνικα όπως για ευνόητους λόγους τα αποκαλούν οι Καταλανοί). Στο διαδίκτυο βρήκα μερικά αποσπάσματα στα αγγλικά και στα γαλλικά, όπου διαπίστωσα το "συνοπτικό" χαρακτήρα της ελληνικής μετάφρασης καθώς παραλείπονταν αρκετές λεπτομέρειες. Και το πιο ανησυχητικό ήταν ότι ένα πολύ όμορφο και ποιητικό απόσπασμα της γαλλικής μετάφρασης δεν το βρήκα στην ελληνική...
*Είχα τη τύχη να βρεθώ στη Βαρκελώνη την ημέρα του Sain Jordi (Αγ. Γεωργίου πολιούχου της πόλης), στις 23 Απρίλη. Το έθιμο ορίζει οι άνδρες να χαρίζουν ένα κόκκινο τριαντάφυλλο στις γυναίκες κι αυτές ένα βιβλίο στους άνδρες. Παντού λοιπόν έβλεπες τριαντάφυλλα και βιβλία , είτε στα χέρια των Καταλανών είτε στους πάγκους πλανόδιων πωλητών.
Το γλυπτό στην πρώτη φωτογραφία βρίσκεται στη πλατεία των διαμαντιών στην περιοχή της Gracia κι ο τίτλος του είναι "Κολομέτα". Ενώ ο πίνακας με το βάζο είναι της Ροντορέντα που ήταν και ζωγράφος. Το απόσπασμα με τους μπλε χαρακτήρες είναι από συνέντευξή της.(16/20)
Το γλυπτό στην πρώτη φωτογραφία βρίσκεται στη πλατεία των διαμαντιών στην περιοχή της Gracia κι ο τίτλος του είναι "Κολομέτα". Ενώ ο πίνακας με το βάζο είναι της Ροντορέντα που ήταν και ζωγράφος. Το απόσπασμα με τους μπλε χαρακτήρες είναι από συνέντευξή της.(16/20)
11 σχόλια:
ωραίο φαίνεται όπως το παρουσιάζεις και θα με ενδιέφερε πολύ να το διαβάσω, η μετάφραση όμως δε φαίνεται να σε ικανοποίησε και πολύ, ή είναι ιδέα μου αυτό;
Άλλη μία αξιοζήλευτη ανάρτηση. Κάνετε πολύ καλή δουλειά γεμάτη αγάπη για την ανάγνωση και το βιβλίο.
Προς κιρα... να το διαβάσεις, είναι αξιόλογο μυθιστόρημα. Η μετάφραση στα ελληνικά κυλάει ωραία με σχετικά λίγα λάθη. Το πρόβλημα ανέκυψε όταν σύγκρινα κάποια αποσπάσματα από τη γαλλική κι αγγλική μετάφραση όπου υπήρχαν κάποιες λεπτομέρειες που στα ελληνικά παραλείπονται. Για ποιο λόγο δεν μπορώ να καταλάβω...
Προς librarian... σ' ευχαριστώ... άλλωστε είμαστε ομοιοπαθείς!
Μμμ...Ωραίο!Το αγνοούσα τελείως...Θυμίζει το NADA της Λαφορέτ(είχα γράψει σχετικά πρόσφατα γι'αυτό http://librofilo.blogspot.com/2008/09/blog-post_26.html
Κοιτάω στο διαδίκτυο,φαίνεται να κυκλοφόρησε στα Ελληνικά το 87 και το 99.Η τιμή της έκδοσης του 99 είναι σχεδόν διπλάσια.Ποιά έκδοση είναι αυτή που παρουσιάζεις?Με απλό ψάξιμο βρίσκεις και τις δύο εκδόσεις στην Ελληνική αγορά πράγμα που βρήκα πολύ περίεργο.
Κόβω το κεφάλι μου ότι η μετάφραση δεν έγινε από τα Καταλανικά(τι ψάχνεις τώρα!!).
Αγαπητοί μου Ναυτίλοι,
Ευχαριστώ πολύ για τη γνωριμία με αυτό το διαμαντάκι της Καταλανικής λογοτεχνίας που θεωρείται σύμφωνα με τους κριτικούς και από τα πιο σημαντικά έργα της Ευρωπαϊκής.
Πολύτιμη ακόμα και η «ισπανική εμπειρία» της γιορτής του Sain Jordi με τις ανταλλαγές τριαντάφυλλων και βιβλίων –.
Μια κυρία στην Ισπανία δεν διαβάζει; Ή υπάρχουν μηνύματα γραμμένα στα φύλλα των ρόδων που της χαρίζει ο καλός της; Αυτό θα είχε όντως ενδιαφέρον.
Βρήκα μια αναφορά στο διαδίκτυο για την αγγλική (και αμερικανική) επαναμετάφραση (http://www.cadernos.ufsc.br/
online/cadernos11/marta.pdf) και πώς εκεί επελέγησαν οι τίτλοι «Ο καιρός των περιστεριών» και «Το κορίτσι των περιστεριών» που δεν εστιάζει τόσο στην τοπογραφική εκδοχή «Η πλατεία των διαμαντιών» του πρωτότυπου και που θεωρείται πολύ σημαντική για τη συγγραφέα γιατί – εσύ που το διάβασες το βιβλίο ξέρεις καλύτερα – η ζωή της Κολομέτα αλλάζει στην πλατεία των διαμαντιών και στο τελευταίο κεφάλαιο εκεί επιστρέφει, συνειδητοποιώντας τη δική της πραγματικότητα, κάτι που είναι καλό.
Το γιατί τώρα παραλείπονται αποσπάσματα από το βιβλίο, αν δεν είναι αποτέλεσμα βιάς (βιασύνης) και προχειρότητας, είναι αποτέλεσμα βίας (αυθαίρετης απόφασης) για το με τι θα πρέπει να έρθει σε επαφή το ελληνικό κοινό.
Σε κάθε περίπτωση δηλαδή, χάσαμε…
Προς librofilo... Το βιβλίο της Λαφορέτ το έχω ήδη πάρει χάρη στην ανάρτησή σου, μάλιστα μου πέρασε και μένα η ιδέα ότι πρέπει να έχουν κάποια κοινά στοιχεία.
Έχω την εντύπωση ότι κυκλοφορεί μόνο η έκδοση του 1987, αν ωστόσο υπάρχει και νεότερη θα είναι σίγουρα ανατύπωση, οπότε δε νομίζω ότι θα έχει κάποια διαφορά.
Σίγουρα δε θα έχει γίνει από τα καταλανικά. Η μεταφράστρια πάντως βρήκα στο διαδίκτυο ότι μεταφράζει από τα ισπανικά και τα γαλλικά. Επίσης υπάρχει στην έκδοση κι ένας ωραίος πρόλογος του Κ. Ασημακόπουλου.
Προς πόλυ... είσαι πραγματικός διαδικτυοπόντικας!!!
Ευχαριστώ για την πληροφόρηση, ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η πληροφορία , επισκέφτηκα τον ιστότοπο.
Μάλλον πρόκειται για προχειρότητα στη μεταφραστική εργασία, που συνήθως στη χώρα μας σπάνια την ελέγχει κάποιος πριν κυκλοφορήσει... κι όχι μόνον αυτό αλλά και στη συνέχεια οι κριτικοί σπάνια ασχολούνται με την ποιότητα της μετάφρασης. Κατά τη γνώμη μου από κει θα έπρεπε να ξεκινάνε. Άλλωστε λίγα αποσπάσματα του πρωτότυπου να διαβάσει κανείς (όχι από τις πρώτες σελίδες όπου ο μεταφραστής είναι ακόμη κεφάτος) θα καταλάβει αρκετά για να σχηματίσει μια κρίση.
"Κι εγώ έτρεχα να φτάσω σπίτι μου κι όλος ο κόσμος ήταν νεκρός. Νεκροί κι αυτοί που πέθαναν κι αυτοί που είχαν μείνει ζωντανοί. Ακόμα κι αυτοί ζούσαν σα να τους είχαν σκοτώσει".
νέκυια και νόστος ή εξορία εντός και εκτός των συνόρων/ορίων.
Έχει ενδιαφέρον πέρα από τις επεξηγηματικές/κανονιστικές παρατηρήσεις να μιλήσει κανείς ανταλλάσσοντας την ανάγνωσή του με αλήθειες πέρα από τις αλήθειες που ενδημούν μόνον στην τέχνη και αφορούν μόνον αυτή. Να μιλήσει και να γράψει για το πέρασμα από τη λόγια ανάγνωση στην πολιτική ανάγνωση εκεί που ο κανόνας βρίσκει τις πολλαπλές αναγνώσεις-πραγματώσεις του και η χειραφέτηση της ανάγνωσης αντικαθιστά την αυθεντία της ανάγνωσης.
Γιατί ακριβώς αυτό είναι το κείμενο (υπό αυτή την έποψη) της πλατείας των διαμαντών.
Δεν είναι το κείμενο της ενηλικίωσης αλλά της χειραφέτησης. Γιατί ενηλικίωση δεν σημαίνει πάντα χειραφέτηση. Πρόκειται για τη χειραφέτηση της γυναίκας, για τη χειραφέτηση της ζωής έναντι του θανάτου, τη χειραφέτηση του νόστου έναντι της εξορίας, τη χειραφέτηση που μετασχηματίζει εκείνον που απλά ζει τις συνέπειες της ιστορίας σε εκείνον/ην που τις βιώνει.
Και ας ανταλλάξουμε την συγκεκριμένη πλατεία με το λαβύρινθο της αενάως κυκλικής παράνοιας κάθε άκρης στη νύχτα, τη χειραφέτηση απέναντι στον ολοκληρωτισμό και στην αργκό της γαλλικής τύπου τσιφόρου με την αφήγηση της γλώσσας που επιχειρεί σταδιακά να προχωρήσει από τη λέξη στην κοινωνία και την ιστορία. Ο πολύς Ricoeur μετακινούμενος κι αυτός από το κείμενο στη δράση (from text to action) κάνει μια δήλωση που για μένα είναι εξαιρετικά σχετικά με το κείμενο διαμάντι στην πλατεία των διαμαντιών. Η αφήγηση αν χάσει το σφιχτό σύνδεσμο με την ιστορία τότε η ιστορία (η ιστορία) δεν μπορεί να ανήκει στον άνθρωπο.
Η πρόσφατη επίσκεψή σας στην Βαρκελώνη έγινε αφορμή να ξαναδούμε αυτό το κείμενο.
Προς μια δημιουργική αναγνωστική ανταλλαγή λοιπόν vs. επεξηγηματικών κανονικοτήτων
Ευχαριστούμε
Ναυτίλοι
Προς Βαγγέλη... σ' ευχαριστώ για τις παρατηρήσεις σου. Πρόκειται πράγματι περισσότερο για μια χειραφέτηση παρά για μια ενηλικίωση. Βέβαια η "ενηλικίωση" αυτό θα έπρεπε να είναι!
Ένα βιβλίο σε πολλές αναγνώσεις και για πολλαπλές διαγνώσεις με επίκαιρες επιγνώσεις στην "Πλατεία των διαμαντιών".'Ενα διαμάντι.
Δημοσίευση σχολίου