Τετάρτη 10 Ιουνίου 2009

Η αγωνία του τερματοφύλακα τη στιγμή του πέναλτι - 2

Πέτερ Χάντκε, εκδ. Εκκρεμές (& Σμίλη), μτφ. Αλέξανδρος Ίσαρης.




"Ο Σεζάν είχε ακόμα τ' αντικείμενα,

εμείς δεν έχουμε τίποτα -μονάχα τη γραφή"











Πρώην διάσημος τερματοφύλακας, πρώην σύζυγος και μονταδόρος, ο Μπλοχ είναι ένας παρείσακτος, ένας ανεπιθύμητος κι απογοητευμένος. Περιπλανιέται μέσα στη σύγχρονη Βιέννη του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Περιπλανιέται απελπισμένος από την έλλειψη ουσιαστικής επαφής, ενοχλημένος από το περιβάλλον του και αηδιασμένος απ' αυτά που συμβαίνουν γύρω του. Όλα αυτά θα μεταλλαχτούν σε επιθετικότητα που εντελώς απροσδόκητα θα τον οδηγήσει σ' έναν αναίτιο φόνο. Ο Μπλοχ θα συνεχίσει την περιπλάνησή του στην επαρχιακή Αυστρία έχοντας πια να αντιμετωπίσει και το αίσθημα της αγωνίας καθώς οι Αρχές θα βρίσκονται στα ίχνη του.







Όλα αυτά βέβαια ακόμα κι αν το 1969, που γράφτηκε το βιβλίο, φαίνονταν πρωτότυπα, σήμερα στη λογοτεχνία αλλά και στον κινηματογράφο είναι κοινός τόπος. Η αλήθεια είναι πως σε αυτό έχει συμβάλλει κι ο ίδιος ο Χάντκε που μαζί με τον Βιμ Βέντερς δημιούργησαν τον κινηματογράφο της "περιπλάνησης", αρχής γενομένης από την "αγωνία του τερματοφύλακα". Η ομορφιά όμως του κειμένου του Αυστριακού συγγραφέα και κείνο τελικά, που το κάνει τόσο αξιόλογο μετά από σαράντα χρόνια από τη συγγραφή του, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ήρωάς του οδηγείται στην "άκρη της ύπαρξής του". Ο Μπλοχ, ήδη από την αρχή της αφήγησης, συγχέει τα μηνύματα που δέχεται από το περιβάλλον του. Γι' αυτόν έχουν αποκοπεί τα σημαίνοντα από τα σημαινόμενά τους. Όλα γύρω του γίνονται σταδιακά απειλητικά. Τα αντικείμενα αποκτούν μια σχεδόν δική τους υπόσταση και είναι αδύνατο να εξουσιαστούν. Μεταμορφώνονται σε εχθρικά σήματα ή σε πομπούς μηνυμάτων που δεν μπορούν να ερμηνευτούν. Όχι μονάχα οι λέξεις και τα αντικείμενα, αλλά όλων των ειδών οι εντυπώσεις, καθετί που γίνεται αντιληπτό είναι ενοχλητικό, διφορούμενο, παραπλανητικό.






"Ό,τι έβλεπε, ήταν κατά κάποιο τρόπο αβάσταχτα περιορισμένο... Του φάνηκε σα να τον είχαν απομονώσει απ' το καθετί ή μάλλον σα να είχε απομακρυνθεί το καθετί απ' αυτόν. Η ντουλάπα, το λαβομάνο, η τσάντα, η πόρτα: διαπίστωνε ξαφνικά πως έπρεπε να δίνει ονόματα στο κάθε πράγμα. Για ό,τι έβλεπε, του ερχόταν στο νου και το όνομα που του ανήκε: Η καρέκλα, η κρεμάστρα, το κλειδί... άρχισε να βλέπει τα πράγματα σαν διαφημιστές του ίδιου τους του εαυτού".
Οι μόνες στιγμές που ο Μπλοχ βρίσκει ανακούφιση, είναι όταν εξαντλημένος γυρίζει "πίσω" σε ένα προ-γλωσσικό στάδιο της εξέλιξης του ανθρώπου, όπου ο άνθρωπος είχε μια άμεση σχέση με τον κόσμο γύρω του χωρίς τη διαμεσολάβηση των λέξεων, που όντας αφαιρέσεις μόλις και μετά βίας βασίζονται ή αναφέρονται σε συγκεκριμένα πράγματα.

"Ο Μπλοχ ένιωθε κουρασμένος. Κι όσο πιο κουρασμένος ένιωθε, τόσο καθαρότερα έβλεπε τα πράγματα γύρω του... Έβλεπε κι άκουγε τα πάντα, χωρίς να νιώθει την ανάγκη να τα μεταφράζει σε λέξεις ή σαν λογοπαίγνια. Βρισκόταν σε μια κατάσταση όπου όλα του φαίνονταν φυσικά".
Για να φτάσει λίγες σελίδες αργότερα να αποξενωθεί τόσο απ' τη γλώσσα που ν' αρχίσει να σκέφτεται με εικόνες:





Σύμφωνα με τον Γερμανό μυστικιστή θεολόγο Γιάκομπ Μπαίμε (1575-1624), ο Αδάμ μιλούσε μια διαφορετική γλώσσα απ' όλες τις γνωστές. Ήταν μια "αισθησιακή ομιλία", το άμεσο εκφραστικό όργανο των αισθήσεων, το μόνο κατάλληλο για τα όντα που αποτελούν μέρος της αισθησιακής φύσης -το είδος της ομιλίας που ακόμα χρησιμοποιείται απ' όλα τα ζώα εκτός από τον άνθρωπο. Αυτή η γλώσσα για τον Μπαίμε είναι η μόνη "φυσική γλώσσα", η μόνη απαλλαγμένη από την παραμόρφωση και την πλάνη, είναι η γλώσσα που ο άνθρωπος θα μιλήσει πάλι όταν ξανακερδίσει τον παράδεισο. Άλλωστε κι ο Πέτερ Χάντκε, δυο χρόνια πριν την "αγωνία του τερματοφύλακα", είχε γράψει το θεατρικό έργο "Κάσπαρ", εμπνευσμένο από την πραγματική ιστορία του Κάσπαρ Χάουζερ, του έφηβου που εμφανίσθηκε, το 1828, στους δρόμους της Νυρεμβέργης, σε ημιάγρια κατάσταση για να προσπαθήσουν στη συνέχεια να τον εκπολιτίσουν.

Πολλοί λογοτέχνες ζήλεψαν τους συνθέτες και τους ζωγράφους. Η γλώσσα με την αφαιρετικότητά της, το διαμεσολαβημένο χαρακτήρα της και την "πτώση" της στην ιστορία (είναι σχεδόν αδύνατο για ένα λογοτέχνη να γράψει μια λέξη που να μην του θυμίζει κάτι που έχει ήδη γίνει) είναι από τα πιο ακάθαρτα, τα πιο μολυσμένα, τα πιο εξαντλημένα υλικά με τα οποία φτιάχνεται η τέχνη. Ίσως γι' αυτό και τον Χάντκε να τον συνεπήρε τόσο πολύ ο κινηματογράφος.




"Καθετί ορατό, καθετί νοητό, είχε καταληφθεί από λέξεις. Δεν τον τρόμαζαν πια οι κραυγές, αλλά μια πρόταση που κολλούσε στο τέλος μιας σειράς κοινότοπων φράσεων, που δεν έλεγε να φύγει απ' το μυαλό του. Κι ύστερα όλα είχαν πάρει καινούριο όνομα".







Σημειώσεις: Οι δύο φωτογραφίες είναι από την ομώνυμη ταινία του Βιμ Βέντερς (1971). Ο Χάντκε έχει συνεργασθεί με τον Βέντερς και στο σενάριο της ταινίας "Λάθος κίνηση" και στα "Φτερά του έρωτα". Επίσης έχει σκηνοθετήσει μερικές ταινίες ανάμεσα στις οποίες η πιο γνωστή είναι "Η αριστερόχειρη γυναίκα". Το μότο για τον Σεζάν είναι από συνέντευξή του. Το θεατρικό "Κάσπαρ" έχει εκδοθεί από την "Δωδώνη". Επίσης, το 1974 ο Βέρνερ Χέρτσογκ γύρισε το "Το αίνιγμα του Κάσπαρ Χάουζερ" (γερμανικός τίτλος: Ο καθένας για όλους κι ο Θεός εναντίον όλων).
Η ανάρτηση οφείλει στον πρόλογο του Α. Ίσαρη (το απόσπασμα με μπλε χαρακτήρες), στο δοκίμιο της Σ. Σόνταγκ "Η αισθητική της σιωπής" (1967) και στο μπλογκ Vertigo- Collecting & Reading Sebald: sebald.wordpress.com (αφιερωμένου στον Γερμανό συγγραφέα W.G. Sebald), απ' όπου κι η φωτογραφία των σελίδων της αγγλικής μετάφρασης. Ο Sebald είχε γράψει ένα δοκίμιο για τον "Κάσπαρ" και άλλο ένα για την αυστριακή λογοτεχνία, όπου κάνει εκτενή αναφορά στην "αγωνία του τερματοφύλακα". Δυστυχώς, προς το παρόν, δεν τα έχω βρει για να τα διαβάσω.
Η μετάφραση, που έχω, είχε κυκλοφορήσει σε ένα πολύ καλαίσθητο βιβλιαράκι το 1983 από τις βραχύβιες εκδόσεις "Εκκρεμές" και στη συνέχεια επανεκδόθηκε από τη "Σμίλη".(16/20)

24 σχόλια:

Pellegrina είπε...

(είναι σχεδόν αδύνατο για ένα λογοτέχνη να γράψει μια λέξη που να του θυμίζει κάτι που έχει ήδη γίνει)
μήπως εννοείς "κάτι που ΔΕΝ έχει γίνει"; Γιατί αλλιώς δεν το καταλαβαίνω.
Πάντως, αν και φαν των τεχνών και ειδικά της ζωγραφικής, δεν συμφωνώ με τον τρόπο που το θέτεις: η λογοτεχνία είναι βέβαια τεχνη, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο, εξ αιτίας ακριβώς του υλικού της (γλώσσα), που δεν είναι πρωτογενές. Η γλώσσα ως υλικό καθαρά τέχνης έχει την επιπλοκή της "πτώσης" της, αλλά ως όργανο της λογοτεχνίας έχει πλεονέκτημα: εκφράζει σ κ έ ψ η. Ο στοχασμός "δοκιμιακού' τύπου, επεξεργασμένος κατάλληλα, είναι ένα από τα στοιχεία του μυθιστορήματος. Επίσης η πολυσημία της γλώσσας είναι ακριβώς αυτή που δίνει και την πολυσημία στο λογοτεχνικό έργο (στη θέση της αφαιρετικότητας των χρωμάτων και της μουσικής)
Κανείς δημιουργός δεν συμβιβάζεται με τα όρια της τέχνης του βέβαια. Πολλοί ζωγράφοι και μουσικοί προσπάθησαν να εφαρμοσουν στο εργο τους αρχές της επιστήμης (Πικάσο, Καντίνσκι, μουσικοί πάμπολλοι) Έτσι είναι, όλα τα θέλουμε!
Μου φαίνεται πως ο τύπος είχε μια (καλλιτεχνική)εμμονή με τα "αντικείμενα" Υπάρχουν πολλοί τροποι όμως να δεις και να αποδώσεις τον κόσμο.

ναυτίλος είπε...

Προς πελλεγκρίνα... έχεις δίκιο βέβαια. Σφάλμα εκ παραδρομής... σ'ευχαριστώ για τη διόρθωση.
Σ' αυτά που λες δεν έχεις άδικο. Φυσικά δεν υποστηρίζω πλήρως αυτά που εγώ θεωρώ ότι λέει ο συγραφέας μέσω της αφήγησής του. Ωστόσο ο προβληματισμός του είναι δικαιολογημένος και πολύ ενδιαφέρων και ήμουν τυχερός γιατί τις ίδιες μέρες διάβαζα και το δοκίμιο της Σόνταγκ που είχε παρόμοιο προβληματισμό. Πάντως αυτό που "ανεβάζει" το κείμενο ο τρόπος της αφήγησης του που οδηγείται κι αυτή μέσα από ένα κρεσέντο στα όριά της. Με εντυπωσίασε στο σημείο που ο Μπλοχ ένιωσε ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο άρχισε να σκέφτεται με εικόνες (γίνεται αυτό;) και οι λέξεις στο κείμενο έγιναν ιδεογράμματα...

Pellegrina είπε...

γίνεται βέβαια, εσύ τι λες, αλλά δεν ξέρω πόσο αποτελεσματικό είναι. Εγώ θα έλεγα εξαρτάται από τη "γλωσσική" σκέψη που εχει προηγηθεί. Η πρωταρχική μορφή σκέψης είναι προγλωσσική (βλέπε και το μυστικιστή με την "αισθησιακή ομιλία" του Αδάμ), σ αυτήν επιστρέφουμε όταν ο λ ό γ ο ς φτάνει σε αδιέξοδο. Αλλά ο κύκλος ξαναρχίζει. Είναι παμπάλαιο (βλέπε και τους "μύθους" του Πλάτωνα. Ο μύθος είναι λόγος συμβολικός, ο πρώτος λόγος "μετά" την εικόνα και πριν το συλλογισμό. Γίνεται λοιπόν, και στη λογοτεχνία αποδίδει νομίζω. Αλλά τωρα μπάινουμε σε βαθιά...Άσε και κάνει ζέστη και είμαι για δέκατη (τουλάχιστον) χρονιά μόνη απέναντι στο μέγα ανθρώπινο δίλημμα: αιρκοντίσιον ή ανεμιστήρες;

Ετερώνυμος είπε...

Ο αυτοαναφορικός προβληματισμός του Χάντκε είναι κατά τη γνώμη μου υπαρξιακού χαρακτήρα.Δεν έχουμε να κάνουμε μ'έναν ψυχρό δοκιμιακό λόγο,αλλά με μία βιωματική γλώσσα,που σταδιακά οδηγείται στην αυτοακύρωσή της.Η φθορά των λέξεων συνυφαίνεται με τη φθορά του όντος που νιώθει εγκλωβισμένο σε μια οιωνει γλωσσική φυλακή.Πρόκειται ίσως για κάποιου είδους νεύρωση; Στη "Ναυτία" του Σαρτρ σημειώνεται επίσης μία αποξένωση του ατόμου από τα αντικείμενα.Τα πράγματα μεγεθύνονται,αυτονομούνται,σε σημείο που ο ήρωας αισθάνεται αποξενωμένος από μια πέτρα ή ένα δέντρο.Στη "φλόγα που τρεμοσβήνει",του Λα Ροσέλ(έχει γίνει και θαυμάσια ταινία από τον Λουί Μαλ),ο ήρωας,Άλέν Λερουά λέει "Δεν μπορώ ν'αγγίξω τα πράγματα".Ο Μαλ με τη σειρά του σφυροκοπάει τον θεατή με αγχωτικά γκρο-πλαν αντικειμένων.Ζητώ συγνώμη για την παρέκβαση,αλλά νομίζω ότι έχουν κάποιο ενδιαφέρον αυτές οι συγγένειες...

προς Pellegrina:Εγώ πάντως ψηφίζω ανεμιστήρες...

ναυτίλος είπε...

Προς πελλεγκρίνα... κανένα δίλημμα! Να ιδρώνω και να διαβάζω καινα τρωω κεράσια και να κάνω κάνα καυτό ντους και να σκέφτομαι τη δροσιά της θάλασσας που θα απολαύσω από αύριο το απόγευμα που θα σχολάσω και αδιαλείπτως μέχρι την Κυριακή έχοντας μαζί μου το βαλιτσάκι με τα βιβλία πάνω από 10για να διαβάσω το πολύ κάνα δυο χωρίς διλήμματα χωρίς "ζέστη"μόνο θάλασσα...

ναυτίλος είπε...

Προς ετερώνυμο... μα πιο πολύ αυτές οι παρεκβάσεις αξίζουν. Άλλωστε και η διπλή μου ανάρτηση όλο παρεκβάσεις ήταν. Εξάλλου οι αναφορές σου στα βιβλία (που είναι ακομη στα αδιάβαστα)και στην αγαπημένη ταινία του Λουί Μαλ με συναρπάζουν. Σαφώς κι έχουν σχέση όλα αυτά. Και σ' ευχαριστώ γι' αυτές τις αναφορές.
Πάντως χωρίς να είμαι ειδικός σε θέματα ψυχιατρικά έχω την αίσθηση ότι αυτό που έχει πάθει ο Μπλοχ θα μπορούσε να είναι και ένα είδος σχιζοφρένειας. Ίσως ψάξω στο διαδίκτυο να βρω πληροφορίες αναλυτικότερες για τη σχιζοφρένεια.

Pellegrina είπε...

καυτό ντους;; (ο καθένας τα χουγια του, τι να πω;; σαόυνα στάιλ...)
καλά μπάνια.
συνεχεια διόρθωσης μια και πήρα την ευθυνη: μηπως το πιο σωστό είναι: "που να ΜΗΝ του θυμίζει κατι που εχει ήδη γινει" (γιατί έτσι κι αλλιώς δεν θα μπορούσε να του "θυμίζει"κάτι που ΔΕν εχει γίνει>

Πιανω τη σχέση με Σαρτρ. Μόνο που εκέινον τον εντάσσω υποσυνείδητα σε μια άλλη εποχή και ιδεολογικό περιβάλλον που (νομίζω πως) μου είναι πιο γνωστό (έτσι κι αλλιώς οι αυστριακοί μου είναι εντελώς άγνωσοι μάλλον) Οπότε το καταλαβαίνω ή το δέχομαι η΄και μπορώ να το αφομοιώω. (τελικά, πολλά από όσα σκεφτόμαστε είναι θέμα ευρύτεων "συμφραζομένων".
Νομίζω πως και η Σώτη στον πρόλογό της λέιε ότι θα μπορούσαμε να τον πούμε υπαρξιστή (τον Χάντκε) αν αυτοί δεν ήταν ήδη ιστορία 9ή κάπως έτσι) Τεσπά. Στα υπόψη (με ευχαριστίες)τα περι Μαλ και φλόγας που τρεμοσβήνει. Γενικά οι πάσης φύσεως συσχετισμοί και συγκρίσεις είναι πολύ γόνιμα πράγματα, νομίζω.

Pellegrina είπε...

υγ: νομίζω ότι σύντομα θα πούμε αντίο στο "βαλιτσάκι με πάνω από 10 βιβλία", μια και έρχεται το e reader με πάνω από 1000!
Πάντως, να σας πω επί τούτου κάτι: κάποτε σε ένα σχετικό κείμενό μου συνέκρινα με τη φαντασία μου τη διαδικτυακή με τη "χαρτινη" αναγνωση και (πάντα με τη φαντασία) αποφάνθηκα μετάξύ άλλων, πως ένα από τα "μειονεκτη΄ματα" της ηλεκτρονικής είναι που δεν μπορέις να εχεις άμεση αντίληψη της δ ο μ ή ς ενός μυθιστορήματος, δηλαδή να παίζεις μπρος πίσω τις σελίδες αν θέλεις να αναλύσεις τη σύνθεσή του. Δεν το εχεις "όλο μαζί" στα χέρια σου. Λοιπόν, ι σ χ ύ ε ι! Πρόσφατα διάβασα δύο ολόκληρα μυθιστορήματσ που πολύ θα με ενδιέφερε να αναλύσω τη δομή τους (τα κάνω κα΄τι τέτοια), γιατί είχαν "έξυπνη" δομή, τύπου παζλ (το Ντράκουλα και το πρώτο της Ι. Μπουραζοούλου) Λοιπόν: ΔΕΝ γίνεται! Αν δεν τα τυπώσεις, δεν γίνεται!
Κατά τα άλλα όμως, για 'γραμμική αναγνωση" στη θάλασσα, θα πούμε αντίιιο στο βαλιτσακι!
Σόρι για τη φλυαρία (αυτή ΗΤΑΝ φλυαρία:))

ναυτίλος είπε...

Προς πελλεγκρίνα .... και πάλι σωστά! Νομίζω ότι άλλη φορά θα στα στέλνω με e-mail να τους ρίχνεις μια ματιά και μετά θα τα δημοσιεύω. Φταίει βέβαια κι η Χρυσάνθη που χθες το βράδυ, που σκάρωνα την ανάρτηση, κοιμόταν κουρασμένη από τις διορθώσεις των διαγωνισμάτων και σήμερα πάλι έτρεχε για εξετάσεις κι έτσι δεν είχε το χρόνο να το κοιτάξει καλύτερα. Χρειάζομαι κι εγώ τη φιλόλογό μου...
Υ.Γ: Μόνο με καυτό ντους νιώθεις μετά πραγματική δροσιά...

ναυτίλος είπε...

Προς πελλεγκρίνα... το βαλιτσάκι αναντικατάστατο.Stop. Βιβλία, cds, μολυβάκια, σελιδοδείκτες, σημειωματάρια, λαμπίτσα για νυχτερινή ανάγνωση. Stop. Δεν μπορώ να διαβάσω μεγάλο κείμενο στον υπολογιστή. Stop. Το βιβλίο για μένα είναι αντικείμενο λατρείας.Stop

Ετερώνυμος είπε...

προς ναυτίλο...
Ευχαριστώ για την υποδοχή.Μια διερεύνηση της σχέσης σχιζοφρένειας-γλώσσας-αντικειμένων(σχηματικά το θέτω,αλλά καταλαβαινόμαστε)θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον..
προς pellegrina:μαζί σου!Όχι μόνο το ζήτημα της δομής,αλλά και η ίδια η υλικότητα του βιβλίου είναι ασύγκριτη...Πώς να αναπτύξεις σωματική-και κατ'επέκταση ερωτική-σχέση με μια ψυχρή οθόνη; Φυσικά το e-book έχει και τα καλά του,αλλά προτιμώ τα..παραδοσιακά.
ΥΓ:Μήπως σε μερικές δεκαετίες το είδος μας θα εκλείψει; Μόνη σε βλέπω Pellegrina...Κι όπως λέει και το τραγούδι του Χατζιδάκι..."και μες στην αναδίπλωση της νέας εποχής,απόμεινα μια ανάμνηση ατυχής"

Pellegrina είπε...

αυτό ξ ε χ ά σ τ ε το! ΕΜΕΙΣ είμαστε η νέα εποχή! και με e-book και με βιβλία και με καυτά ντους. Ελπίζω όχι με ..σχιζοφρένεια.:)

Pellegrina είπε...

Δεν ειναι οθόνη υπολογιστή, είναι κάπως αλλιώς (λένε) το e book. Εγώ βέβαια διαβάζω στο λαπτοπ και έναν πονοκέφαλο τον φέρνει, ομολογώ.

ναυτίλος είπε...

Προς πελλεγκρίνα... φαντάσου ότι από τις οκτώ ώρες εργασίας μου τις μισές τις περνάω μπροστά στην οθόνη , βάλε και κάνα μισάωρο στο σπίτι (όταν κάνω ανάρτηση θέλω βέβαια τουλάχιστον 4 ώρες)... άσε λοιπόν. Για σκέψου να διάβαζα και σε οθόνη!

Pellegrina είπε...

4 ωρες ανάρτηση; φαντάζομαι θα τις φτιάχνεις ...δέκα δέκα!

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ είπε...

Υπέρ συνηγορίας e-books
Γιατί προτιμώ να διαβάζω κάποιο βιβλίο στον υπολογιστή

1. Δεν φθείρεται
2. Δεν λερώνεται
3. Δεν πιάνει χώρο. Οι αντιαισθητικές βιβλιοθήκες τέλος.
4. Δεν χρησιμοποιείς τα δάχτυλά σου για να αλλάξεις σελίδα.
5. Οι σελίδες του παραμένουν κάθετες όταν το διαβάζεις.
6. Τα δανεισμένα βιβλία παραμένουν καθαρά, αφού μπορείς να τα αντιγράψεις.
7. Μπορείς να το διαβάσεις από οποιαδήποτε απόσταση
8. Για να σημειώσεις ενδιαφέροντα σημεία δεν χρησιμοποιείς μολύβι.
9. Μεγαλώνεις τη γραμματοσειρά όσο χρειάζεσαι
10. Μπορείς να αντιγράψεις ότι χρειάζεσαι χωρίς κόπο
11. Μπορείς να το διαβάσεις καθιστός, σε κοντινή ή μακρινή απόσταση, όρθιος, ξαπλωμένος, με βρώμικα χέρια.
12. Δεν το ξεχνάς στον καναπέ, στο πάγκο της κουζίνας ή στο κομοδίνο με κίνδυνο να ακούσεις παρατηρήσεις από την νοικοκυρά σύντροφό σου.
13. Δεν το μεταφέρεις στην παραλία το καλοκαίρι. Η παραλία είναι για άλλους σκοπούς.
Χαιρετισμούς σε όλους!

Pellegrina είπε...

Η μεγαλυτερη αληθεια σε οσα λες: ενας βιβλιόφιλος πρέπει πρωτίστως να εχει για συντροφο μια νοικοκυρά. ¨Όπως και κάθε άλλος βεβαίως...

(δεν τη στέλνεις κι από δω, που εχω κατι βιβλία για μάζεμα; θα της δώσω και χαρτζιλικάκι, όχι σαν κι εσένα, στυγνέ εκμεταλλευτή της απλήρωτης γυναικείας εργασίας!)

Κατερίνα Μαλακατέ είπε...

Άμα δεν έχει σελιδούλες να μυρίζουν μελάνι, όλα τα πλεονεκτήματά του τα ακούω βερεσέ.

Ετερώνυμος είπε...

Πολλά τα πλεονεκτήματα,πρακτικά το e-book οπωσδήποτε υπερέχει,αλλά λείπει το άρωμα,το άγγιγμα,η "σωματικότητα"...
Προς Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες:
Τι το κακό έχει ένα φθαρμένο βιβλίο; Ακόμα είμαι πολύ μικρός,αλλά φαντάζομαι ότι μεγαλώνοντας θα θέλω τα βιβλία μου να γερνάν μαζί μου...

Ανώνυμος είπε...

Φίλε Ναυτίλε, πάντα ενδιαφέρουσες κι εμπεριστατωμένες οι αναλύσεις και οι αναρτήσεις σου. Ήθελα να σε πληροφορήσω ότι το δοκίμιο στο οποίο αναφέρεσαι είναι το "Strangeness, Integration, and Crisis: On Peter Handke's play Kaspar" και ανήκει στο βιβλίο του W.G.Sebald "Campo Santo" το οποίο δεν έχει μεταφραστεί ακόμα από την ΑΓΡΑ, όσο για το άρθρο το σχετικό με τον Χάντκε και την Αυστριακή Λογοτεχνία δεν έχει μεταφραστεί σε καμμία γλώσσα, βρίσκεται μόνο στα Γερμανικά, κι αν κάποιος ξέρει τη γλώσσα, δεν του απομένει παρά να το παραγγείλει στο Γερμανικό Βιβλιοπωλείο. Ελπίζω να διαβάζω με χαρά μου μεγάλη τις κριτικές σου αναλύσεις. Νάσαι καλά κι εσύ κι η Χρυσάνθη. Με φιλία Νέλλη

ναυτίλος είπε...

Προς άνθρωπο κλπ... ωραίος ο δεκατριάλογος και καθόλου άλογος αλλά το βιβλίο είπαμε είναι άλλο πράγμα . Πώς μπορείς να λατρεύεις ένα e-book ; Ο έρωτας έχει ανάγκη κι από κάτι υλικό... χειροπιαστό.

ναυτίλος είπε...

Προς ετερώνυμο... όπως αντιλαμβάνεσαι συμφωνούμε! Σκέψου ότι υπάρχουν εκδόσεις που μπορώ να τις διακρίνω με κλειστά τα μάτια είτε από την αφή του εξώφυλλου και το πάχος της σελίδας είτε από το άρωμα της μελάνης , της κόλλας και του δέρματος (Pleiade,Foliosociety)

ναυτίλος είπε...

Προς Νέλλη... σ'ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες σου. Χαίρομαι που κάποιος που εκτιμά τον Ζέμπαλντ (θα κάνω ενάρτηση γι' αυτόν στις επόμενες βδομάδες) διαβάζει τις αναρτήσεις μου.

Sue G. είπε...

Η οθόνη του e-book είναι όντως διαφορετική από αυτήν του υ/η - δεν αντανακλά το φως απ' όποια γωνία κι αν το κοιτάς και η "σελίδα" γκριζάρει ελαφρώς. Είναι περίπου όπως κάτι κρύσταλλα ματ που βάζουν στα κάδρα τοίχου - πολύ ξεκούραστο, πράγματι. To είδα στη ΔΕΒΘ - πολύ καλό γκατζετάκι αλλά μετά από δυο-τρία λεπτά που το περιεργάστηκα, δεν μου έκανε καμμία εντύπωση.