Μισέλ Ουελμπέκ, εκδ. Εστία, μτφ. Αλέξης Εμμανουήλ.
"Η επέκταση του πεδίου πάλης" (1994), τίτλος που θα ταίριαζε περισσότερο σε δοκίμιο παρά σε μυθιστόρημα. Και πράγματι! Υπάρχουν σελίδες που θα μπορούσαν κάλλιστα να ανήκουν σε δοκίμιο... Μειώνει αυτό την αξία του μυθιστορήματος; Κάθε άλλο! Όλα είναι θαυμάσια συναρμολογημένα σε ένα σύνολο που συνιστά το φαινόμενο Houellebecq -τι όνομα κι αυτό!
"Δεν αγαπώ αυτόν τον κόσμο. Είμαι πια σίγουρος, δεν τον αγαπώ. Η κοινωνία μες στην οποία ζω με αηδιάζει. Η διαφήμιση με αποκαρδιώνει, η πληροφορική μου φέρνει εμετό. Όλη η δουλειά μου του κομπιουτερά συνίσταται στον πολλαπλασιασμό των δεδομένων, της διασταύρωσης των πληροφοριών, των κριτηρίων προκειμένου να παίρνονται λογικές αποφάσεις. Είναι κάτι που δεν έχει κανένα νόημα. Για να μιλήσουμε έξω απ' τα δόντια, είναι μάλλον αρνητικό, ένα άχρηστο φορτίο για τους νευρώνες. Αυτός ο κόσμος έχει ανάγκη τα πάντα, εκτός από επιπλέον πληροφορίες".
Να μια γεύση από Ουελμπέκ! Και λίγο πιο κάτω πάλι Ουελμπέκ με άρωμα Σελίν...
"Η άφιξη στο Παρίσι είναι πάντα το ίδιο θλιβερή. Τα μουχλιασμένα κτήρια της γέφυρας Καρντινέ, που πίσω απ' τους τοίχους φαντάζεται κανείς συνταξιούχους με το ένα πόδι στον τάφο, έχοντας στο πλάι τους τη γλυκιά τους ψιψίνα που καταβροχθίζει τη μισή τους σύνταξη τρώγοντας κροκέτες Φρίσκις. Κι ετούτες οι μεταλλικές κατασκευές που καβαλάνε η μία την άλλη σε βαθμό αναίσχυντο, για να σχηματίσουν ένα δίκτυο ηλεκτρικών καλωδίων για την τροφοδοσία των τρένων. Και η διαφήμιση που επανέρχεται, αναπόφευκτη, απωθητική και παρδαλή. "Ένα χαρούμενο και εναλλασσόμενο θέαμα πάνω στους τοίχους". Αηδίες. Αηδίες και ξεράσματα".
Ο προκλητικός αλλά και δαιμόνιος Γάλλος παρατηρεί το σύγχρονο κόσμο μας, τον τεμαχίζει και φθάνοντας στα σπλάχνα του μας αποκαλύπτει τους μηχανισμούς του. Θρυμματίζει την εύθραυστη ομορφιά του και κατευθύνεται στον πυρήνα του. Εδώ δε θα συναντήσει κανείς την "ωραία" γλώσσα της γαλλικής λογοτεχνίας ή έστω τη "μουζικούλα" του Σελίν. Εδώ οι φράσεις είναι σύντομες, απλές και χωρίς καλολογικά τερτίπια. Αφήγηση πρωτοπρόσωπη, σχεδόν προφορική, που στόχος της δεν είναι να σε μαγέψει αλλά να σου λύσει τα μάγια...
"Δεν είναι σκοπός μου να σας γοητεύσω με λεπτεπίλεπτες ψυχολογικές παρατηρήσεις. Δεν φιλοδοξώ να σας κάνω να με χειροκροτήσετε με τη φινέτσα και το χιούμορ μου. Υπάρχουν συγγραφείς που θέτουν το ταλέντο τους στην υπηρεσία της λεπτομερούς περιγραφής των διαφόρων ψυχικών καταστάσεων, των γνωρισμάτων του χαρακτήρα κ.λπ. Εγώ δεν είμαι απ' αυτούς. Όλη ετούτη η συσσώρευση ρεαλιστικών λεπτομερειών, που υποτίθεται ότι σκιαγραφούν προσωπικότητες ξεκάθαρα διαφοροποιημένες, μου φαινόταν πάντοτε, συγγνώμη που το λέω, κολοκύθια με τη ρίγανη! Ο Ντανιέλ που είναι φίλος του Ερβέ, αλλά όμως νιώθει κάποιες επιφυλάξεις για τον Ζεράρ. Το φάντασμα του Πολ που μετενσαρκώνεται στη Βιργινία, το ταξίδι της ξαδέλφης μου στη Βενετία... Μπορούμε να τ' αραδιάζουμε για ώρες. Το ίδιο όπως κι αν παρατηρούσαμε τους αστακούς που περπατάνε ο ένας πάνω στον άλλο στο ενυδρείο... Για να φτάσω στο στόχο μου... θα μου χρειαστεί αντιθέτως να αποφύγω τις περιττολογίες. Ν' απλοποιήσω. Να καταστρέψω μία προς μία ένα πλήθος λεπτομερειών. Στο έργο μου αυτό, θα με βοηθήσει άλλωστε το απέριττο παιχνίδι της ιστορικής κίνησης".
Ο Μισέλ Ουελμπέκ μας περιγράφει με οξυδέρκεια και σαρκασμό τα αδιέξοδα της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας μέσα από την οπτική γωνία ενός μεσαίου στελέχους μιας εταιρείας πληροφορικής που ζει σύμφωνα με τους κανόνες του περίφημου metro, boulot, dodo. Μια ζωή περιχαρακωμένη μες στο "πεδίο του κανόνα".
"Πράγματι, κατορθώνεις να ζεις σύμφωνα με τους κανόνες. Πληρώνεις τους φόρους σου εγκαίρως. Τους λογαριασμούς σου την ημερομηνία που πρέπει. Δεν κυκλοφορείς ποτέ χωρίς ταυτότητα (και τη μικρή θηκούλα για την πιστωτική σου κάρτα!...)... Κι όμως υπήρξανε στιγμές που είχες μια ζωή".
Ε και; Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί (και συνήθως κλείνοντας ένα βιβλίο θέτω αυτό το ερώτημα). Όνειρα ματαιωμένα, αλλοτρίωση στην εργασία, κατάθλιψη κι άγχος από την ένταση "στο σύγχρονο πεδίο της πάλης"... Όλα αυτά τα έχουν πει κι άλλοι, επιδέξιοι χειριστές και των ποιητικών τρόπων και της μυθοπλασίας... Ο Ουελμπέκ όμως μας μιλά για μια επέκταση του πεδίου πάλης.
"Όμοια με τον άκρατο οικονομικό φιλελευθερισμό και για ανάλογες αιτίες, ο σεξουαλικός φιλελευθερισμός παράγει φαινόμενα απόλυτης φτώχιας. Ορισμένοι κάνουν έρωτα κάθε μέρα, άλλοι πέντε-έξι φορές σ' όλη τους τη ζωή, ή και ποτέ. Κάποιοι κάνουν έρωτα με δεκάδες γυναίκες, άλλοι με καμία. Είναι αυτό που αποκαλείται "ο νόμος της αγοράς". Σ' ένα οικονομικό σύστημα όπου απαγορεύονται οι απολύσεις , καθένας καταφέρνει λίγο-πολύ να βρει μια θέση. Σ' ένα σεξουαλικό σύστημα όπου απαγορεύεται η μοιχεία καθένας καταφέρνει λίγο-πολύ να βρει έναν σύντροφο για το κρεββάτι του. Στο απόλυτα φιλελεύθερο οικονομικό σύστημα, ορισμένοι συσσωρεύουν τεράστιες περιουσίες, άλλοι βυθίζονται στην ανεργία και στην αθλιότητα. Στο απόλυτα φιλελεύθερο σεξουαλικό σύστημα, ορισμένοι ζουν μια συναρπαστική ερωτική ζωή γεμάτη ποικιλία, άλλοι περιορίζονται στον αυνανισμό και στη μοναξιά. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός είναι η επέκταση του πεδίου της πάλης, η επέκτασή του σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Παρόμοια, ο σεξουαλικός φιλελευθερισμός είναι η επέκταση του πεδίου της πάλης, η επέκτασή του σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις".
Η έλλειψη μιας ομαλής σεξουαλικής και συναισθηματικής ζωής οδήγησε τον αφηγητή του μυθιστορήματος, που η φύση δεν τον έκανε ιδιαίτερα ελκυστικό, στην αμφισβήτηση αξιών αλλά και στην απέχθεια για όλα τα σύμβολα της καταξίωσης στη σύγχρονη κοινωνία. Επαγγελματικά meetings, γεύματα και ταξίδια, ακριβό ντύσιμο -κουστούμια με γραβάτες και τολμηρές φούστες σύμφωνα με τις επιταγές της μόδας- ύφος που διατυμπανίζει την αυτοπεποίθηση και την επιτυχία... Μια τάξη πραγμάτων κοινωνική και σεξουαλική, όπου το άτομο αξιολογείται όχι μόνο ανάλογα με την οικονομική του δύναμη αλλά και την ικανότητά του να βρίσκει ερωτικούς συντρόφους. Τι θέση θα μπορούσε να έχει ένα άτομο στερημένο ομορφιάς σ' αυτή την κοινωνία , που βέβαια δεν έχει παύσει να θεωρεί τη φυσική ομορφιά ως μια από τις ύψιστες αξίες;
Διαβάζοντας την "Επέκταση" νιώθεις στο πετσί σου τη "σύγχρονη απελπισία". Μέσα στα ψυχρά τοπία της πόλης, της εργασίας, της συναναστροφής, τα άτομα παλεύουν για λίγη αγάπη, για σεξουαλική απόλαυση, για οικονομική αυτάρκεια ενώ συγχρόνως αισθάνονται την έντονη επιθυμία να κρυφτούν, να αποτραβηχτούν, να φύγουν απ' όλα αυτά.
Στη σύγχρονη κοινωνία μας η ερωτική απόλαυση καταντά ισοδύναμη με μια συνηθισμένη επικοινωνία και η ερωτική σχέση γίνεται μηχανική, σχεδόν αυτοματοποιημένη, τελετουργικό μιας επανάληψης που έχει χάσει τη μυστηριακή του δύναμη.
Στον "Κανόνα του παιχνιδιού" (1939), την έξοχη ταινία του Ζαν Ρενουάρ που είδα πριν λίγες εβδομάδες, η άρνηση ενός καλεσμένου είτε από αδυναμία είτε λόγω ιδιοσυγκρασίας να συμμορφωθεί με τους κανόνες του αμοραλισμού, της υποκρισίας και της εξαπάτησης μιας παρέας μεγαλοαστών έχει ως κατάληξη τον τραγικό του θάνατο.Πολλές δεκαετίες αργότερα στο ιδιαίτερα αξιόλογο μυθιστόρημα του Ουελμπέκ, η άρνηση ενός ατόμου, ενταγμένου στη σύγχρονη κοινωνία, να ακολουθήσει τελικά τους κανόνες της, έχει ως κατάληξη τον εγκλεισμό του σε ίδρυμα και την περιθωριοποίησή του.
"Εδώ και χρόνια, βαδίζω πλάι σ' ένα φάντασμα που μου μοιάζει, και το οποίο ζει σ' έναν θεωρητικό παράδεισο, σε στενή επαφή με τον κόσμο. Για πολύ καιρό πίστευα πως όφειλα να το ακολουθώ. Πάει, τέλειωσε".
"Εδώ και χρόνια, βαδίζω πλάι σ' ένα φάντασμα που μου μοιάζει, και το οποίο ζει σ' έναν θεωρητικό παράδεισο, σε στενή επαφή με τον κόσμο. Για πολύ καιρό πίστευα πως όφειλα να το ακολουθώ. Πάει, τέλειωσε".
Σημειώσεις: Οι φωτογραφίες στην αρχή είναι του Muybridge με τίτλο "η Πάλη" (1885). Οι πίνακες είναι του Απόστολου Γεωργίου (άτιτλο) και του Μαγκρίτ (οι εραστές). Όλα τα αποσπάσματα (έγχρωμοι χαρακτήρες) είναι από το βιβλίο. Η έκφραση "metro, boulot, dodo" σημαίνει "μετρό, δουλειά, νάνι" και συνοψίζει την καθημερινότητα του Γάλλου εργαζόμενου στο Παρίσι. (16/20)
20 σχόλια:
Καλημέρα, ναυτίλε!
Άλλη μια υπέροχη ανάρτηση! Δεν έχω διαβάσει τίποτα απ' αυτόν το συγγραφέα. Μόνο σαν όνομα τον ξέρω. Ε, θά 'ρθει κι αυτού η ώρα του, πού θα πάει;
Ούτε εγώ έχω διαβάσει τίποτα από Ουελμπέκ,απλώς τον γνωρίζω ως το νέο enfant terrible της γαλλικής λογοτεχνίας.
Συμφωνώ ότι ο κατά τόπους δοκιμιακός-«επιστημονικός» λόγος σ’ένα μυθιστόρημα δεν μειώνει απαράταιτητα τη λογοτεχνικότητά του,εφόσον χρησιμοποιείται επιδέξια ως στοιχείο ύφους πιθανόν λειτουργώντας και ως γλωσσικός μηχανισμός αποστασιοποίησης.
Η έξοχή σου ανάρτηση μού κίνησε την περιέργεια,φαίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση ο τύπος! Λέω μετά το πέρας της εξεταστικής μου να το πάρω το βιβλίο.Γι’αυτό βέβαια θα έφτανε και μόνο μια νύξη περί σελινικής καταγωγής! Κάθε σελινικός επίγονος,έστω κι ελάσσων,με βρίσκει πρόθυμο αναγνώστη!(Τι να κάνω,βολεύομαι με καχέκτυπα μέχρι η αγαπητή κ.Μαργέλλου να μας παραδώσει έναν νέο χυμώδη καρπό σελινικής μετα-γλώττισης…)
Τέλος,θα ήθελα να παραθέσω δύο σχετικά με την κατά Ουελμπέκ σεξουαλικότητα χωρία από τα «Κουρσάρικα γραπτά» του Παζολίνι:
"Σήμερα(1975) η σεξουαλική ελευθερία της πλειοψηφίας στην πραγματικότητα είναι μια σύμβαση,μια υποχρέωση,ένα κοινωνικό καθήκον,μια κοινωνική αγωνία,ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό της ιδιότητας του καταναλωτή."
"Το να μην έχεις αυτοκίνητο και να μην είσαι ζευγαρωμένος,εκεί όπου όλοι «πρέπει» να έχουν αυτοκίνητο και «πρέπει» να είναι ζευγαρωμένοι(διμέτωπο καταναλωτικό τέρας),δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί μεγάλη δυστυχία κι απογοήτευση."
Προς νερένια... ούτε γω είχα διαβάσει κάτι δικό του. Είναι το πρώτο. Θα ακολουθήσουν κάποια στιγμή και τ' άλλα.
Προς ετερώνυμο... πράγματι πολύ ταιριαστά τα αποσπάσματα. Υπάρχει και στο βιβλίο του Ουελμπέκ μια σκηνή με αυτοκίνητο πολύ χαρακτηριστική.
Αν το διαβάσεις κάποτε θα ήθελα και τη γνώμη σου.
Θα την έχεις αρχές Οκτωβρίου.Ανυπομονώ να το διαβάσω! Μοιάζει αιχμηρό και διαβρωτικό... Υποψιάζομαι ότι θα μου αρέσει πολύ,αν και φοβάμαι λιγάκι το εξάρι...
ΥΓ:Ωραίο εξώφυλλο! "Τραβηχτικό" που 'λεγε κι η γιαγιά μου..!
Ετερώνυμε... πράγματι αιχμηρό και διαβρωτικό αλλά μην περιμένεις να ανακαλύψεις ένα νέο Σελίν. Αυτό φαίνεται άλλωστε ξεκάθαρα στο δεύτερο απόσπασμα (αυτό με το άρωμα του οίκου Σελίν). Άρωμα και μόνον άρωμα...
Βέβαια πιο κάτω, ιδιαίτερα το τρίτο απόσπασμα αλλά και τα άλλα δείχνουν τις δυνατότητές του. Επίσης μου θύμισε πολύ έντονα τον "Ξένο" του Καμύ.
Ωστόσο είναι καλό βιβλίο και μου άρεσε, γι' αυτό και το εξάρι. Σύμφωνα με τη δική μου αξιόλογηση το 5 και το 6 σημαίνει καλό ενώ 3 και 4 ενδιαφέρον. Κι εννοείται ότι για ένα καλό βιβλίο γράφω καλά λόγια αλλά με το βαθμό που το αξιολογώ δείχνω ξεκάθαρα που το κατατάσσω. Βλέπεις αυτή η αξιολόγηση, που κάποιες φορές τόσο μ'ενοχλεί, είναι μάλλον απαραίτητη. Προσωπικά έχω βαρεθεί τις κριτικές που πάντα επαινούν και λογικό είναι αν ένα βιβλίο είναι αξιόλογο αλλά από το αξιόλογο μέχρι το αριστούργημα υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις και δυστυχώς μέσα από τις κριτικές δεν γίνονται αυτές αντιληπτές. Δεν έχεις παρά ν' ανοίξεις μερικά ένθετα εφημερίδων, όπως το ένθετο της Ελευθεροτυπίας. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων όλοι επαινούν λες και πρόκειται για κείμενα σε διαφημιστικά φυλλάδια εκδοτών. Εγκώμια για τους συγγραφείς, για τους μεταφραστές (χωρίς να έχουν ελέγξει τη μετάφραση), εγκώμια και για τους εκδότες... Τι συμβαίνει(;;;)
Επιτέλους λίγο αντίλογος, κάποια διαφωνία να ματώσει και κάτι! Δεν μπορεί όλοι να εκθειάζουν το τελευταίο έργο της Ζατέλη σα να πρόκειται για το αριστούργημα των τελευταίων δεκαετιών ή το βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου. Δε λέω μπορεί και ν' αξίζουν δεν τα έχω διαβάσει. Σκέψου όμως παλαιότερα τι σάλο ξεσήκωναν πολλά βιβλία μόλις έβγαιναν.
Εξυπακούεται πως δεν περιμένω να ανακαλύψω την μετενσάρκωση του Σελίν! Φευ,ένας ήταν ο μεΓάλλος Ντετούς και δεύτερος δε βγαίνει! Να 'ναι καλά η Εστία που ανάβει τέτοιες φωτιές...!
Υποπτεύομαι ότι μπροστά στο λυσσώδες ξεντέριασμα του χασαπογιατρού,η γραφή του Ουελμπέκ θα μοιάζει με επιδερμική κνησμώδη εκδορά...! Χώρια που ο μέγας Σελίν μεταστοιχείωσε το μένος του σε γλώσσα πύρινη και σπασμωδική,ενώ ο Ουελμπέκ,αν αντιλαμβάνομαι ορθώς τα λεγόμενά σου,μεγάλη σκασίλα που έχει για τη φόρμα,τη μουσικότητα και τα λοιπά...!
Εντούτοις το βιβλίο το αγόρασα ήδη,διότι με ενδιαφέρουν πολύ οι συγγραφείς υπαρξιστικών καταβολών.Μάλιστα ο "Ξένος" ήρθε και στο δικό μυαλό καθώς διάβαζα την ανάρτηση...
Μόλις απελευθερωθώ από κάποιες υποχρεώσεις και την πίεση του χρόνου που αυτές συνεπάγονται,θα το καταπιώ! Είναι και μικρούλι,σκέτη λιχουδιά!
Καλά κάνεις και είσαι συγκρατημένος στη βαθμολογία,διότι ως αναγνώστης την έχω πατήσει ουκ ολίγες φορές από τον εκχυλίζοντα ενθουσιασμό βιβλιοκριτικών! Εδικά το βραβευμένο μυθιστόρημα του Ελευθερίου-μετά συγχωρήσεως!-μεγάλη μούφα!!! Ευτυχώς μέσα σε δυο μέρες το είχα ήδη ξεχάσει,μια που η νοικοκυρά μνήμη μου πετάει στον κάδο κάθε "άχρηστο" ανάγνωσμα....
Χμ, με πείσατε οι δυο σας να το αγοράσω κι εγώ. Τώρα πότε θα το διαβάσω με τόσα που ασφυκτιούν στο ράφι με τα προς ανάγνωσιν...
Πάντως συμμερίζομαι αυτά που σχολιάσατε περί κριτικών. Την έχω πατήσει κι εγώ ουκ ολίγες φορές. Για το συγκεκριμένο δε βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου... τι να πω; Σε θαυμάζω, Ετερώνυμε, που το τέλειωσες. Εγώ ούτε το 1/3 δεν κατάφερα να διαβάσω.
@Νερένια
Να με φτύσεις πρέπει,που κάθομαι και σπαταλάω το χρόνο μου με μετριότητες...Ας όψεται το αφομειωμένο στερεότυπο ότι "δεν πρέπει να βγάζουμε συμπεράσματα για την ποιότητα ενός βιβλίου πριν ολοκληρώσουμε την ανάγνωση". Κολοκύθια με τη ρίγανη! Αν το κρασί είναι χαλασμένο,πρέπει να πιω ολόκληρο το μπουκάλι για να το καταλάβω; Ποτέ ξανά τα ίδια λάθη! :)
ααα, γειά και στην (πιο) κουλτουριάρικη παρέα!
Εχω διαβάσει Ουελμπέκ, το "η πιθανότητα εν΄ςο νησιού". Τώρα, τι να σας πω...
Πρώτον, εντυπωσιακός, μια δύναμη. Σου μένει βρε παιδί μου, εχει προσωπικότητα. Οτι επιδιώκει τον εντυπωσιασμό τον επιδιώκει (νομίζω) αλλά όχι χωρίς αρ..δια (μιμούμαι το ύφος του!).
β) θεματικά, ήταν μια διφορούμενη καταγγελία, με αρκετό κυνισμό, της συγχρονης ζωής και των ανθρωπινων σχέσεων. Δεν μπορώ να πω ότι δεν μίλαγε, δεν αφηνε κα΄τι. Άφηνε. Ίσως παραπάνω από κατι...
γ) Μπήκα στον πειρασμό να τον ξεφλουδίσω λίγο, βιαστικά, γιατί ήταν γερή περίπτωση "μεταμο ντέρνου" (κλπ-κλπ) με ν ό η μ α. Βρήκα λοιπόν την εξής συνταγή:
τρία κομμάτια: ο άντρας-η γυναίκα-ο εφηβος (διάβαζε: πιθανά τάργκετ γκρουπ ανγνωστών)
Ο άντρας: επιτυχημένος επιχειρηματίας δυστυχής από την αλλοτριωση, που βρίσκει ως πηγή συναισθηματων (προσεξτε: όχι ηδονής μόνο, συναισθημάτων!)το σεξ με πολύ νεαρά κορίτσια, με σωματότυπους , προσέξτε επίσης, αγορίστικους! (στενοίγλουτοί κλπ)Η ζωή του γεμισμένη με λεπτομερειες ωράια γραμμένες και αμπελοφιλοσοφίες που δεν ξερω αν είχαν ή όχι ρυθμό, στα ελληνικά πάντως καλά κυλούσαν, δεδομένου ότι εγώ ουδόλως εχω αφομοιωσει το στερεότυπο "αναγνωση μεχρι τέλους"
ΤΙΠ: το κορίτσι των ονείρων (που κυκλοφορεί χαριτωμένα ξεβράκωτο) ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Γαλλίδα (είναι ισπανίδα αν θυμάμαι) Να προσέξουν αυτά τα κόλπα οι νεοέλληνες συγγραφείς του είδους: "δεν γαμάμε την κόρη μας", μεταφράζεται αυτό, γαμάμε το ...ξένο κορίτσι! ΑΥτά είναι κόλπα για να πιασουν το υποσυνείδητο του μεσοαστού (επίσης ανακατέυουμε Μπαλζάκ, γενικώς είμαστε Γάλλοι παιδί μου και περήφανοι γι αυτό)
Η γυναίκα τώρα: δύο στοιχεία: Τάση για new age ομάδες, αναζητήσεις και θεραπείες και ζωοφιλία προς χαριτωμένα σκυλάκια σαλονιού. Τα δύοσ τοιχεία έχουν διερευνηθεί, εξογκωθεί και συνδιαλεχθεί επιτυχημενα με το παραπάνω ρσενικό εγώ της υπόθεσης. Πάρε λοιπόν και την ανέραστη μεσοαστή να σε διαβάσει!
Ο νέος: (δηλαδή αναγνωστικά το "παιδί" των προηγούμενων). Βίντεο γκέιμ! Δέκα άρχοντες δαχτυλιδιών και είκοσι Μαντ Μαξ στο φινάλε, που περναέι αιώνες μετά και φτιάχνει μια γέφυρα ανάμεσα στο εφιαλτικό παρον και το ακόμα πιο εφιαλτικό μέλλον -και στου μεσοαστούς μεσήλικες αναγνώστες με εκείνους της γενιάς του βίρτουαλ ριάλιτι.
Συμπέρασμα: ο τύπος φτιάχνει μεγαλοφυείς κατασκευές, που κατά βάθος αναλύουν εντυπωσιακά χωρίς να λένε τίποτα. Νομίζω!
(τα παραπάνω από μνήμης: με είχε εντυπωσιάσει ο μπαγάσας)
Λίγο αχταρμάς φαίνεται η πιθανότητα,αλλά για να γουστάρεις τόσο εσύ,Pellegrina,μάλλον κάτι καλό μαγειρεύεται...!
Και μια που λες "στα ελληνικά πάντως καλά κυλούσαν",θέλω γενικά να ρωτήσω κάτι κι ας μου απαντήσει όποιος δύναται κι επιθυμεί...Η επιτυχία μιας μετάφρασης κρίνεται από το αν είναι ρέουσα ή όχι; Εννοώ ότι αν η γλώσσα του συγγραφέα είναι λιγάκι στριμμένη και δε θέλει να προχωρήσει παρά τις ωθήσεις της ανάγνωσης,τότε γιατί οφείλει η μετάφραση να κυλάει; Π.χ. ο Σελίν κυλάει κατά τη γνώμη σας; Εμ,δεν κυλάει ο άτιμος! Και αν δεν κάνω λάθος,ούτε η εξαιρετική μετάφραση της κ.Μαργέλλου κυλάει και πολύ καλά κάνει! (δεν εννοώ ότι της λείπει ο ρυθμός,κάθε άλλο,όμως δεν κυλάει σαν γάργαρο δροσερό νεράκι,σαν ποτάμι μάλλον πηγαίνει,το οποίο όμως κατεβάζει κάτι κουφάρια δέντρων που σε χτυπάνε κατακέφαλα!)
Και για να έρθουμε και στα καθ'ημας,ο Βιζυηνός κυλάει; Αν τον μετέφραζαν στα γαλλικά,θα έπρεπε να κυλάει;
ΥΓ:Κουλτουριάρης κατά το ψωριάρης;
Η έκφραση "καλά κυλάει" για μια μετάφραση δεν μου λέει και πολλά. Μου θυμίζει τους κριτικούς (ξέρεις αυτούς που γράφουν κριτικές με τη γλώσσα κι όχι με την πένα!) που αν και δεν γνωριζουν τη γλώσσα του πρωτοτυπου ή δεν έχουν μπει στον κόπο να ελέγξουν ούτε λίγα αποσπάσματα, σπεύδουν να την κρίνουν λέγοντας "φαίνεται εξαιρετική" ή είναι "γλαφυρή" ή χίλια δυο άλλα θετικά σχόλια.
Πώς είναι δυνατόν από τη μεταφραση και μόνο να γνωρίζεις πόσο πιστή είναι ή πόσο καλά απέδωσε το πνεύμα του συγγραφέα; Εκτός κι αν γνωρίζεις τόσο καλά το έργο του συγγραφέα από το πρωτότυπο ώστε να μπορείς να μπορείς να μιλήσεις μόνο για το ύφος και το "πνεύμα".
Πώς είναι δυνατόν να μεταφραστεί ο Παπαδιαμάντης, ο Σκαρίμπας ή ακόμα κι ο Βιζυηνός; Πιστά; Ξέχνα το! Εδώ χρειάζεται μια αναδημιουργία. Ο Τσίρκας ή "το κιβώτιο"; Ναι, εδώ μπορείς να είσαι και πιστός και στο γράμμα και στο πνεύμα αν είσαι σπουδαίος μεταφραστής.
Ελέγχοντας κατά καιρούς μεταφράσεις δεν μπορείς να φανταστείς τι έχουν δει τα μάτια μου και μάλιστα από μεταφραστές που επαινούνται ως αξιόλογοι. Επίσης πόσοι νεότεροι μεταφράζουν, απλά μεταγράφοντας παλαιότερες μεταφράσεις! Ή να μεταφράζονται οι πρώτες σελίδες εξαιρετικά και πηγαίνοντας προς το τέλος να ξεφεύγουν τελείως!
Πάντως τη μετάφραση του Ουέλμπεκ από τον Εμμανουήλ την κρίνω ως εξαιρετική καθώς διάβασα αρκετά αποσπάσματα από το πρωτότυπο στο ιντερνετ.
Ετερώνυμε ΟΧΙ κατά το ψωριάρης, χαϊδευτικό ήταν. Κι εγώ κουλτουριάρα είμαι. Το είπα συγκρίνοντας τις αναρτήσεις του ναυτίλου με του πατριάρχη (άλλος στον οποίο αερολογώ) Ο ναυτίλος είναι πιο ..κουλτουριάρης!!
Δεν ξερω από μεταφράσεις αλλά λογικότατα όχι βέβαια, δεν μπορεί να κρίνεται η μετάφραση καλή επειδή είναι "ρέουσα". (απλά εγώ είπα τον διάβασα τον Ουελμπέκ, δεν ξερω τι ήταν η μετάφραση. Κι ο ρυθμός ναι, είναι άλλο πράγμα από τη ροή, βεβαίως τη βοηθάει
(Η "δυνατότητα ενός νησιού" νομίζω πως ήταν, όχι πιθανότητα)
Ναυτίλε,προσυπογράφω.Η ποιότητα της μετάφρασης είναι αδύνατον να κριθεί δίχως αντιπαραβολή με το πρωτότυπο.Μπορείς βέβαια να πεις "ωραία γλώσσα",εννοώντας τα ελληνικά του μεταφραστή,αλλά η ετυμηγορία "καλή μετάφραση-κακή μετάφραση" δεν πρέπει να εκφέρεται χωρίς να έχει προηγηθεί μια σχολαστική σύγκριση.Τώρα που το σκέφτομαι βέβαια,η κακή μετάφραση συνήθως φαίνεται και παραφαίνεται,για να μην πω κραυγάζει!...
Επίσης μια μετάφραση ενδέχεται να είναι αποτελεσματική και λογοτεχνικότατη,αλλά όχι ιδιαίτερα πιστή.Ο Άμος Οζ έχει πει ένα καλό περί του θέματος,αλλά δεν θυμάμαι επακριβώς τη διατύπωση,οπότε θα σας το μεταφέρω με δικά μου λόγια....
Η μετάφραση ενός κειμένου είναι σαν την μεταγραφή μιας παρτιτούρας από βιολί σε πιάνο.Μπορεί να ακουστεί χειρότερα απ'ό,τι στο βιολί,μπορεί να ακουστεί ακόμη και καλύτερα απ'ό,τι στο βιολί,αλλά αποκλείεται να ακουστεί ΟΠΩΣ στο βιολί.
Pellegrina,το κατάλαβα ότι η πρόθεσή σου ήταν άδολη και περιπαικτική,γι'αυτό δε σε παρεξήγησα...
Πάντως-δεν ξέρω αν συμβαίνει και σ'εσάς-όταν με αποκαλούν "κουλτουριάρη"(όχι όπως εσύ,αλλά με τρόπο αγοραίο και περιφρονητικό),στο άκουσμα και μόνο της λέξης σκέφτομαι κάτι απροσδιόριστα κολλώδες,παχύ και λιπαρό...Μια σιχασιά! Γιατί έτσι άραγε;
Έχω διαβάσει τα "Στοιχειώδη Σωματίδια" του Ουελμπέκ, από τα καλά βιβλία που διάβασα πέρυσι, χωρίς ωστόσο να έχει αυτά τα στοιχεία που θα μπορούσαν να το χαρακτηρίσουν ως σημαντικό βιβλίο.
Επίσης παραήταν σαρκαστικός ο τρόπος γραφής για τα γούστα μου και μερικές σεξουαλικές περιγραφές ήταν πιο γλαφυρές από ότι μου αρέσει. Επίσης έχω γράψει τόσες φορές για την ανάγκη μιας πνευματικότητας σε ένα μεγάλο έργο τέχνης, την ανάγκη ενός υψηλότερου σκοπού πέρα από τον καυτηριασμό, αλλά δεν θα επεκτείνω εδώ.
Σε γενικές γραμμές, για τα "Στοιχειώδη Σωματίδια", αισθάνομαι ότι διάβασα κάτι μέτριο. Έχει μερικές intellectual αναφορές σε φυσική και χημεία, αλλά αυτό για μένα δεν είναι αρκετό.
ΥΓ. Συμφωνώ με την άποψή σου ότι Ο Κανόνας του Παιχνιδιού είναι εξαιρετική ταινία!
ΥΓ2. Ήμουν μεγάλος φαν της Ζατέλη μέχρι και το 3ο της βιβλίο. Τώρα ναι μεν πιστεύω ότι μάλλον είναι η σημαντικότερη Ελληνίδα συγγραφέας που έχουμε, αλλά αυτό δεν λέει πολλά. Δεν θεωρώ την τριλογία της (τα τελευταία 2 της βιβλία βασικά) καν αριστουργηματικά και με δυσκολία μπόρεσα να τα τελειώσω. Ωστόσο, τα θεωρώ καλύτερα από τις μετριότητες άλλων Ελληνίδων συγγραφέων (ακόμα και "μετριότητες" είναι επιεικής χαρακτηρισμός). Με άλλα λόγια η Ζατέλη ανεβάζει τον πήχη αρκετά ψηλά για τα ελληνικά δεδομένα, ωστόσο περιορίζεται σε "μικρές" και γεωγραφικά περιορισμένες ιστορίες (Β. Ελλάδα) που κάνουν το έργο της να δείχνει μικρό σε σύγκριση με τους μεγάλους ξένους συγγραφείς. Ωστόσο, ναι, πιστεύω ότι το "Και με το Φως του Λύκου Επανέρχονται", ανήκει μαζί με τα Μεγάλα ευρωπαϊκά βιβλία των τελευταίων χρόνων.
Αγαπητέ Dynx, "Τα στοιχειώδη σωματίδια" δεν τα έχω διαβάσει ακόμη. Σίγουρα δεν αρκεί να καυτηριάζεις μόνο στη λογοτεχνία, όσο πετυχημένα κι αν το κάνεις αυτό.
Εγώ πάντως στα 28 χρόνια αναγνωστικής μου μανίας, το μόνο βιβλίο που δεν μπόρεσα να τελειώσω ήταν το "Και με το φως του λύκου...". Ίσως να πρέπει να του ξαναδώσω μια ευκαιρία...
Μεγάλη μούρη ο Μισέλ!!! Το βιβλίο μου άρεσε πολύ,το χάρηκα!
Οπωσδήποτε η "Επέκταση του πεδίου της πάλης" δεν μας αποκαλύπτει έναν μεγάλο συγγραφέα(μπροστά στο ταξίδι του Σελίν,το βιβλίο του Ουελμπέκ μοιάζει με περίπατο σε συνοικιακά τετράγωνα) ούτε καν την διαμόρφωση ενός στιβαρού μυθιστορήματος.Κατ'ουσίαν,δεν είμαι απολυτα σίγουρος πως το σύνολο συνιστά Μυθιστόρημα,τουλάχιστον όπως το γνωρίζαμε μέχρι τώρα,καθότι τόσο στο παραδοσιακό όσο και στο μοντερνιστικό μυθιστόρημα το ειδολογικά καθοριστικό στοιχείο-πέρα από την έκταση-είναι η δομή.Δομή στην "Επέκταση..." εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να διακρίνω.Άλλωστε και ο ίδιος ο συγγραφέας-αφηγητής εκ προιμίου ξεκαθαρίζει τις προθέσεις του,δηλώνοντας ευθαρσώς πως πρόκειται για μια "διαδοχή συμβάντων" με ενωτικό νήμα την παρουσία του ιδίου ως πρωταγωνιστή.Και πράγματι το αφήγημά του διαβάζεται μάλλον ως μια συρραφή επεισοδίων άνισης λογοτεχνικής ισχύος,παρά ως ένα άρρηκτα οργανικό σύνολο. Στα καλά του μέρη όμως,τα σπάει ο μπαγάσας! Ειδικά το τρίτο μέρος-συμφωνώ μαζί σου-αξίζει δάφνες!!!
Περί της σχέσης Καμύ-Ουελμπέκ τώρα,νομίζω ότι ο δεύτερος είναι χωρίς αμφιβολία πιστός επίγονος και θιασώτης του πρώτου.Η ίδια αδιαφορία,η ίδια έντονη βίωση του τίποτα και του μηδενός,η ίδια απόρριψη γλωσσικού φτιασιδώματος και καλλολογίας.Το επεισόδιο με το μαχαίρι μάλιστα μοιάζει με την αντίστοιχη σκηνή του "Ξένου",αλλά από την ανάποδη! Στον ξένο ήταν μια ζεστή μέρα καταυγαστικού ηλίου,στην 'Επέκταση.." είναι ένα βράδυ με ολόγιομο φεγγάρι.Εκεί το μαχαίρι έλαμπε στο εκτυφλωτικό φως του καλοκαιριού,εδώ λάμπει στο νυχτερινό φεγγαρόφωτο.Εκεί ο φόνος συντελέστηκε από τον αφηγητή,εδώ ΔΕΝ συντελέστηκε από το άθυρμα του αφηγητή(διπλή αποτυχία!). Εντούτοις,στον Καμύ το παράλογο λειτουργεί ούτως ειπείν μεταφυσικά,σε αυτό ακριβώς το μη νόημα χρωστάει η πραγματικότητα την όψη του αλλόκοτου και την αμφισημία του ανερμήνευτου.Αντίθετα στον Ουελμπέκ-κατά τη γνώμη μου-η πραγματικότητα αρνείται ακόμα και την παραμόρφωσή της,δεν δέχεται διαπραγματεύσεις,είναι αυτή που είναι χωρίς,δηλαδή απολύτως κι αδιαμφισβήτητα πραγματική,γι'αυτό και άξια περιφρόνησης,χλευασμού και κλινικού τεμαχισμού.
Η "Επέκταση του πεδίου της πάλης" είναι ένα κείμενο σκληρό,ανησυχητικό,ενοχλητικά γεμάτο από δυσωδίες αδικαίωτου σπέρματος και λοιπών σωματικών εκκρίσεων.
Εύγε λοιπόν στον Ουελμπέκ και σε σένα,Ναυτίλε,που μας τον πρότεινες! Σπάνια διαβάζει κανείς σύγχρονους συγγραφείς με ύφος..! Και όπως έλεγε και ο Σελίν,"ό,τι αξίζει είναι το ύφος.Τα άλλα είναι κουραφέξαλα!"
Αυτά και συγνώμη για τη φλυαρία.Μόλις περάτωσα την ανάγνωση και βρίσκομαι υπό την επήρεια του ενθουσιασμού μου...
Διόρθωση: "είναι αυτή που είναι",χωρίς το..."χωρίς".
Τι να πω...!! Εξαιρετικά τα σχόλιά σου.Απόλυτα σωστός για τον Καμύ Νομίζω ότι θα έπρεπε να οργανώσεις και το μπλογκ σου ανάλογα. Γιατί όχι άλλο ένα βιβλιοφιλικό μπλογκ;
Blog δεν πρόκειται να κάνω ούτε άμεσα ούτε μακροπρόθεσμα.Είμαι υπερβολικά ευθυνόφοβος για τη δημιουργία και τη διατήρηση ενός προσωπικού ιστολογίου.
"Γιατί όχι άλλο ένα βιβλιοφιλικό μπλογκ;"....! Εδώ μπορώ να πω πολλά,αλλά δυσάρεστα! Είμαι και ντοπαρισμένος με Ουελμπέκ τώρα,φαρμάκι θα στάξω!!! Σε αυτά που ΔΕΝ θα πω,θα μπορούσε να μου απαντήσει κανείς με τον γνωστό μύθο...
Στην αρχαία Αθήνα ζούσε ένας υπερμεγέθης άντρας που προσπαθούσε να παίξει κιθάρα. Ήταν όμως τόσο παράφωνος που όλοι τον περιφρονούσαν. Μόνο ο Διογένης έμενε εκστατικός και τον χειροκροτούσε. "Μα,Διογένη" του είπαν "κουφός είσαι,δεν ακούς πώς παίζει; Γιατί τον θαυμάζεις;" Κι ο Διογένης απήντησε:"Διότι, τηλικούτος ων, κιθαρωδεί και ου ληστεύει !".
Πάσο,αλλά όταν έχω βιρτουόζους του είδους σαν εσένα,Ναυτίλε(κι αυτό δεν είναι κολακεία,θα έχεις ίσως αντιληφθεί ότι απεχθάνομαι τέτοια πράγματα..),γιατί να ακούω τον κάθε κακοφωνίξ;
Δημοσίευση σχολίου