Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

Απ' το σεντούκι του Ναυτίλου

Α. Νέοι θησαυροί


















Η Λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία τα τελευταία χρόνια έχει στη χώρα μας την τιμητική της. Ο Χιλιανός Ρομπέρτο Μπολάνιο (1953-2003), "ο καλλιγράφος των ονείρων", αν κι έγινε πρόσφατα διάσημος στο χώρο της λογοτεχνίας και μάλιστα ως ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ου αιώνα, ήδη έγινε γνωστός και σε μας, με πέντε βιβλία του. Το πιο πρόσφατο είναι "Οι άγριοι ντετέκτιβ", εκδ. Καστανιώτης, μτφ. Κώστας Αθανασίου, το οποίο θεωρείται το αριστούργημά του. Ένα χρόνο μετά το θάνατό του, το 2004, κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο, το "2666" , an oasis of horror in a desert of boredom σε πέντε μέρη. Ένας ογκώδης τόμος κάπου 1000 σελίδες, που κυκλοφόρησε και στα αγγλικά πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Farrar, Straus & Giroux με ένα εξαιρετικό εξώφυλλο, σε μετάφραση Νατάσας Γουίμερ (αποκλειστική πια μεταφράστριά του). Σύμφωνα με τον επιμελητή και φίλο του, Ignacio Echevarria, πρέπει να θεωρείται σχεδόν ολοκληρωμένο. Σύμφωνα όμως με άλλους, ημιτελές. Πάντως το ψάξιμο στα χειρόγραφά του συνεχίζεται. Πριν μερικούς μήνες ανακαλύφτηκαν δύο ακόμη μυθιστορήματα και ένα χειρόγραφο, που ίσως να είναι το έκτο μέρος του "2666".
Αισιοδοξώ ή μάλλον εύχομαι να δούμε και αυτό το βιβλίο του στα ελληνικά, όπως και τα υπόλοιπά του...


Τα άλλα βιβλία του που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας:
"Τελευταία νύχτα στη Χιλή", εκδ. Μεταίχμιο.
"Μακρινό αστέρι", εκδ. Καστανιώτης.
"Τηλεφωνήματα", εκδ. Άγρα.
"Πουτάνες φόνισσες", εκδ. Άγρα.

14 σχόλια:

Johnny Panic είπε...

Έχω ακούσει τόσα πολλά για τον Μπολάνιο,ωστόσο δεν επεδίωξα να διαβάσω κάτι.Θα το ήθελα,αλλά δεν ξέρω ποιο από τα έργα του να επιλέξω.Καμιά πρόταση;
Η αλήθεια είναι βέβαια ότι έχω γίνει και αρκετά φιλύποπτος με τους ηχηρούς διδυράμβους.Έτσι καλλιεργήθηκαν οι προσδοκίες μου και για τον Φίλιπ Ροθ,περίμενα μια αποκάλυψη,μέχρι που διάβασα μερικά έργα του και είπα "αυτό είναι όλο";

ναυτίλος είπε...

Ούτε γω έχω διαβάσει ακόμα τίποτα δικό του. Διάβασα γι' αυτόν πριν από 3-4 χρόνια στο διαδίκτυο. Έχω πάρει τα 5 μεταφρασμένα του βιβλία και το 2666 στα αγγλικά και περιμένω... Τι περιμένω; Να παλαιώσει! Σαν το καλό κρασί στην κάβα...
Πάντως έχω διαβάσει πως οι Άγριοι ντετέκτιβ θεωρούνται το καλύτερό του. Νομίζω ότι και τα διηγήματά του από την Άγρα δεν πάνε πίσω...
Περισσότερα μπορείς να διαβάσεις και στο μπλογκ του Β. Δρόλια το ficciones, που αν θυμάμαι καλά έχει διαβάσει τουλάχιστον 4 βιβλία του.

ναυτίλος είπε...

Επίσης ετερώνυμε, για τα διηγήματά του από την Άγρα έχει γράψει πολύ καλά λόγια και ο librofilo.

Σπύρος Γιανναράς είπε...

Ο Μπολάνιο είναι κατ' εξοχήν συγγραφέας που ενός όλου κι όχι του ενός βιβλίου. Οι συλλογές διηγημάτων φωτίζουν η μια την άλλη, το ίδιο και τα μυθιστορήματα. Οι ήρωες κι ο ετερώνυμος Αρτούρο Μπελάνο κυκλοφορούν από το ένα έργο στο άλλο. Στην ερχή δεν καταλαβαίνεις τι το ιδιαίτερο έχει, σταδιακά όσο εισέρχεσαι στο έργο του καταλαβαίνεις ότι κατόρθωσε να αποτυπώσει όσο ελάχιστοι την σημερινή, εντέλώς σημερινή εποχή. Το 2666 είναι ένα επίτευγμα από πλευράς σύλληψης και κυρίως οργάνωσης. Οι άγριοι ντετέκτιβ συνδέονται με το 2666. Δυστυχώς η ελληνική μετάφραση, ενώ είναι κυριολεκτική, είναι αφόρητα στεγνή. Χάνεται η ελαφράδα και η προφορικότητα της γλώσσας του Μπολάνιο. Πλήττεται η αφηγηματική του δεινότητα. Στην παγίδα αυτή, του καλλωπισμού του κειμένου πέφτουν πολλοί μεταφραστές. Οταν π.χ. αντί για «φυσικά» λες «ασφαλώς», αντί για «έγινε τις κακομοίρας» λες «μεγάλη οχλαγωγία» κλπ κλπ.

Johnny Panic είπε...

Πράγματι ενοχλητική αυτή η μεταφραστική καλλιέπεια,τέτοιες "μετατροπές" δεν παραποιούν απλώς το σημασιολογικό αποτέλεσμα,αλλά δρουν ανασταλτικά και ως προς τον ίδιο το ρυθμό της αφήγησης.Είναι σαν μικρά βαρίδια που δεν αφήνουν τη γλώσσα να πετάξει.Μα,γιατί σώνει και καλά να το φτιασιδώσουν το κείμενο,γιατί φοβούνται τη λαμπρή του γύμνια; Πάλι καλά βέβαια,για τους Γάλλους μεταφραστές έχω ακούσει τρις χειρότερα! Φαντάζεστε έναν Κάφκα στολισμένο με γιρλαντες; Μπρρρ!
Ναυτίλε,ευχαριστώ για τις παραπομπές.Φαίνεται ενδιαφέρουσα περίπτωση ο Μπολάνιο,θα τον διαβάσω σίγουρα στο μέλλον και μάλιστα υποψιάζομαι ότι θα μου αρέσει πολύ περισσότερο απ'τον Ροθ...

ναυτίλος είπε...

προς τουπίκλην λοξία... σ'ευχαριστώ για τα λιτά αλλά διαφωτιστικά σχόλια. Μιλώντας για τη μετάφραση έχεις κατά νου κάποια άλλη μετάφραση (γαλλική ή αγγλική) ή το πρωτότυπο;

Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος είπε...

Εγώ, με τη σειρά μου, έχω στο σεντούκι μου τους δύο τόμους της "Άγρας" με τα διηγήματα αδιάβαστους και έβαλα στο μάτι τους Άγριους ντετέκτιβ - είναι ζήτημα ημερών να τους αποκτήσω. Απλώνω κάθε τόσο το χέρι και ξεφυλλίζω τα "Τηλεφωνήματα" (απ' αυτό λέω να ξεκινήσω) μα ξεκινάω κάτι άλλο τελικά. Νομίζω όμως πως έχουν ωριμάσει πια οι συνθήκες για την επαφή μου με την πεζογραφία του Μπολάνιο.

Μια γεύση, ωστόσο, της προσωπικότητάς του πήρα όταν διάβαζα τους (πολύ καλούς, τους συνιστώ) "Στρατιώτες της Σαλαμίνας", όπου εμφανίζεται και ο Μπολάνιο υποδυόμενος τον εαυτό του.

ναυτίλος είπε...

Μπάμπη είχα δει την ταινία και ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Αφού συστήνεις το βιβλίο φαντάζομαι θα πρέπει να το εντάξω κι αυτό στη λίστα μου, που αυτές τις μέρες είναι σε ενδιαφέρουσα... Πλησιάζει το τέλος μιας ακόμη χρονιάς και... κρίση ξεκρίση βγαίνουν ένα σωρό ωραία βιβλία. Πίντσον, Οντάατζε, Χενταγιάτ (η περίφημη "τυφλή κουκουβάγια" του), κάτι λέγεται και για καινούριο Σελίν από την Εστία κλπ, κλπ, κλπ... για να μην μιλήσουμε για το φρεσκότατο "the original of Laura" του Ναμπόκοφ που μόλις το παρέλαβα από το amazon (κατευθείαν από τις θυρίδες της Ελβετίας) σε μια εξαιρετική έκδοση!

Johnny Panic είπε...

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΣ ΣΕΛΙΝ;;;!!!

Άραγε θα είναι ο "Θάνατος επί πιστώσει" ή οι "Συνομιλίες με τον καθηγητή Υ"; Δε βλέπω την ώρα!!! Αισθάνομαι την αναγνωστική λαιμαργία σαν φουσκωμένο μπαλόνι στο στομάχι! Σε μετάφραση Μαργέλλου να υποθέσω/ευχηθώ....!

ναυτίλος είπε...

Πρόκειται για τον καθηγητή Υ σε μετάφραση Ιγγλέση- Μαργέλου βέβαια...

Pellegrina είπε...

Μια αναφορά στον Πέδρο Πάραμο υπάρχει σήμερα στον Πατριάρχη Φώτιο. Εγώ δεν το εχω διαβάσει, αλλά αν περάσεις από εκεί κατι αξιόλογο μπορείς να συμπληρωσεις στην κουβέντα, υποθέτω!

Pellegrina είπε...

υγ στο προηγούμενο: μη σε παραπλανήσει ο τίτλος "Ελληνικά εγκλήματα 3": συχνά εκέι οι συζητήσεις είναι άλλα αντ άλλων, -είμαι από τους βασικούς υπεύθυνους γι' αυτό!

ναυτίλος είπε...

Πελεγκρίνα, ειλικρινά δεν έχω το χρόνο για να παρακολουθήσω τη συζήτηση. Ωστόσο, διάβασε το Πέδρο Πάραμο και δε θα το μετανιώσεις. Είναι πράγματι σπουδαίο βιβλίο!

Σπύρος Γιανναράς είπε...

Φίλε Ναυτίλε, έχω υπόψη μου τη γαλλική, πολύ πιο ανάλαφρη και ρέουσα μετάφραση των Αγριων Ντετέκτιβ. Στα γαλλικά διάβασα και το 2666. Είναι ένας μεταφραστής, που μεταφράζει από τα ισπανικά στα γαλλικά, ο Αμούτιο, ο οποίος έχει μεταφάσει ολόκληρο το έργο του Μπολάνιο στα γαλλικά. Απίστευτο έργο! Οι γλώσσες είναι συγγενικές και νομίζω ότι είναι πιστός στο πρωτότυπο. Αλάνθαστο κριτήριο η απόλαυση του κειμένου που είναι σαφώς μεγαλύτερη στη γαλλική μετάφραση.
Δεν ξέρω αν μου επιτρέπεις και ένα σχόλιο για τη μετάφραση του Σελίν. Ενώ η Μαργέλλου έχει κάνει εξαιρετική δουλειά στα αφηγηματικά μέρη, έχει, νομίζω, φάει τα μούτρα της στους διαλόγους, ένεκα της (αμετάφραστης;) γαλλικής αργκό. Το βιβλίο το διάβασα στο πρωτότυπο και νομίζω ότι δεν κατορθώνει να πιάσει την τσαχπινιά της αθυροστομίας του Σελίν. Οι διάλογοί του έχουν κάτι ευφάνταστο που λείπει από το ελληνικό μετάφρασμα.