Απ' το σεντούκι του Ναυτίλου

A. Νέοι θησαυροί

Επιτέλους, μετά από 175 χρόνια μεταφράζονται και στη γλώσσα μας οι παραδόσεις του Χέγκελ πάνω στην Αισθητική. Εκδότης η "Νομική Βιβλιοθήκη"(!!!). Μεταφραστής, ο Σταμάτης Γιακουμής, που στο παρελθόν είχε μεταφράσει και τη "Φιλοσοφία του Δικαίου", εκδ. Δωδώνη.

Πριν από 25-30 χρόνια τα μόνα βιβλία του Χέγκελ που έβρισκε κανείς στα βιβλιοπωλεία ήταν από τις εκδόσεις "Αναγνωστίδης" με το γνωστό ξεπλυμένο κίτρινο εξώφυλλο. Συνήθως κακές μεταφράσεις από δεύτερη γλώσσα, συχνά δυσνόητες. Τις έβρισκες μαζί με άλλα μείζονα φιλοσοφικά έργα στο γνωστό βιβλιοπωλείο, χαμηλά στην Ακαδημίας, μονίμως σε προσφορές. Στη βιβλιοθήκη μου (στο παράρτημά της στο πατάρι) υπάρχει, ακόμη, η επιλογή κειμένων από την "Αισθητική" (μτφ. Ι. Λο Σκόκκο!), η "Φιλοσοφία του Δικαίου" και η "Φιλοσοφία της φύσης" (μτφ. Γ. Λιονής).

Η πρώτη σοβαρή "εγελιανή" προσπάθεια γίνεται στις αρχές του '80 από την "Νεφέλη" με τη "Φιλοσοφία της Ιστορίας" (μτφ. Αιμ. Μανούση) σε δύο τόμους για να πάρει στη συνέχεια τη σκυτάλη η "Δωδώνη", αρχές του '90, με τον Γ. Τζαβάρα στην "Επιστήμη της Λογικής" και στην "Φιλοσοφία του Πνεύματος", μόνο τον πρώτο τόμο. Το 1993 εμφανίζεται το σπουδαιότερο έργο του Γερμανού φιλοσόφου: "Η φαινομενολογία του πνεύματος" (2 τόμοι) σε μετάφραση Δ. Τζωρτζόπουλου, ο οποίος στη συνέχεια θα μεταφράσει δύο τόμους από τη "Μεγάλη Λογική" (ο 2ος από τον "Παπαζήση"). Μετά από μια μικρή παρένθεση των εκδόσεων "Πόλις" (Εισαγωγή στην Αισθητική), το 2002 τα ηνία παίρνει η "Εστία" με την "Αισθητική της μουσικής" (μτφ. Μ. Τσέτσος) και στη συνέχεια μεταφράζεται για δεύτερη φορά(!) το magnum opus του Χέγκελ με άλλο τίτλο: "Φαινομενολογία του νου" από τον Γ. Φαράκλα. Ακολουθεί το "πρωτόλειό" του "Η διαφορά των συστημάτων φιλοσοφίας του Φίχτε και του Σέλλινγκ" (μτφ. Γ. Ηλιόπουλος) και... η Εγελομανία καλά κρατεί αφού λίγο μετά την "Αισθητική", που κυκλοφόρησε πριν από δέκα μέρες περίπου, εμφανίζεται ξανά ένας τόμος από τη "Μεγάλη Λογική" σε μετάφραση Θεόδωρου Πενολίδη, σε δίγλωσση(!) έκδοση από τις νεοφώτιστες αλλά εξαιρετικές εκδόσεις "Κράτερος".

Αφού υπάρχουν πρόθυμοι εκδοτικοί οίκοι αλλά και ακάματοι και άξιοι μεταφραστές, θα πρότεινα να αποδοθεί στη γλώσσα μας και η περίφημη "Εισαγωγή στην ανάγνωση του Χέγκελ" (Μαθήματα πάνω στη Φαινομενολογία του πνεύματος 1933-1939 στην Ecole des Hautes-Etudes) του Ρώσσου Αλεξάντρ Κοζέβ (1902-1968), απαραίτητο βοήθημα για την κατανόηση της, ερμητικής συχνά, σκέψης του φιλοσόφου.







Σημείωση: Η "Αισθητική" εκδόθηκε μεταθανάτια το 1835 από τον εκδότη του, τον H. G. Hotho που συγκέντρωσε τις χειρόγραφες σημειώσεις του Χέγκελ αλλά και τις σημειώσεις φοιτητών του κατά τη διάρκεια παραδόσεών του στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελδεμβέργης (1818) και του Βερολίνου (1820-1829) πάνω σε θέματα Τέχνης. Πάνω, μια λιθογραφία του Φραντς Κούγκελ, από σκίτσο εκ του φυσικού, με τον Χέγκελ να παραδίδει μαθήματα στο Βερολίνο. Επίσης, πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδ. Αλεξάνδρεια ένας συλλογικός τόμος σε επιμέλεια Κ. Καβουλάκου με τίτλο "Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στην Φαινομενολογία του πνεύματος".