Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2010

Τι θέλει η κυρία Φρίμαν

Πέτρος Αμπατζόγλου, εκδ. Κέδρος


__ Αλήθεια, κυρία Φρίμαν, θα ήθελα να σας ρωτήσω τι θέλετε από τη ζωή.
__ Αυτό που πάντα ήθελα... Να ζήσω.











Πιστός στις πάγιες συνήθειές μου, διαβάζω το βιβλίο 23 χρόνια μετά την έκδοσή του. Ποτέ δεν μπόρεσα να χωνέψω το γεγονός ότι οι κριτικές βιβλίων, υπάκουες στους κανόνες της αγοράς δημοσιεύονται συνήθως λίγο μετά την κυκλοφορία τους. Ενίοτε και πριν καν κυκλοφορήσουν! Κι όμως τα περισσότερα βιβλία παραμένουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων για πολλά χρόνια...

Αλήθεια, πόσοι θυμούνται σήμερα τον Πέτρο Αμπατζόγλου (1931-2004); Υπήρξε ένας χαμηλών τόνων λογοτέχνης που έγραψε καμιά δεκαριά, επίσης χαμηλών τόνων, μυθιστορήματα κι άλλα τόσα διηγήματα. Η αξιόλογη "κυρία Φρίμαν" (1987) ήταν ένα από τα πιο γνωστά του. Μάλιστα, αν δεν απατώμαι, είχε μεταφραστεί και στα αγγλικά.






Ο αφηγητής, ο Πέτρος, αραχτός σε μια παραλία, στο Μπατσί της Άνδρου, έχει πιάσει ψιλή κουβεντούλα με την σύντροφό του. Σιγοπίνει το ουζάκι του, τσιμπολογά την ντοματούλα και το τυράκι του και μιλάει επί παντός επιστητού. Το ούζο, παυσίπονο, αγχολυτικό αλλά και πτητικό, χαλαρώνει τους ειρμούς του νου και φέρνει στην κουβέντα αναμνήσεις, μία από τις οποίες είναι και η ιστορία της κυρίας Φρίμαν. Έτσι, ο Πέτρος αφηγείται αυτά που του αφηγήθηκε η Φρίμαν για την ζωή της: Την γνωριμία της με τον κύριο Φρίμαν, τον έρωτα και το γάμο τους, την συμβίωση και τα παρατράγουδά της, το θάνατό του...

"Και δε βλέπω γιατί να φύγουμε από την Άνδρο και να πάμε σε κάποιο άλλο νησί. Τι ν' αλλάξουμε και γιατί. Εδώ τα έχουμε όλα. Το δωμάτιό μας με τα καθαρά σεντόνια, με τη βεράντα, την κουζίνα μας με τα δυο ψυγεία, με το γκάζι μας, με τα παγωμένα φρούτα μας. Μια χαρά όλα. Και από θέα το ωραιότατο λιμανάκι, χωρίς τα φοβερά φεριμπότ που μοιάζουν με σκάφες. Το λιμανάκι μας γαλάζιο μέχρι πλήξης...Μια χαρά είμαστε λοιπόν εδώ στην ωραία μας ακρογιαλιά. Έχουμε και τη φέτα μας, ν' αγοράζεις πάντα μαλακιά φέτα, γιατί η σκληρή τρίβεται σαν ασβέστης. Έχουμε τις ντομάτες μας, το αλάτι μας, το αγγουράκι μας, το φρέσκο ψωμί μας. Τι άλλο θέλουμε. Άλλωστε, μην ξεχνάς πως νοστιμιά είναι απλούστατα η όρεξη που έχεις".





Αναμφίβολα μία από τις επιτυχίες του συγγραφέα είναι η γοητευτική φυσιογνωμία της ηρωίδας. Μια μορφή κυριαρχική που ξέρει να επιβάλλει τους κανόνες της ζωής της.

"Η κυρία Φρίμαν που αν κάτι δεν μπορεί να γίνει όπως το θέλει αυτή το θεωρεί προσωπική προσβολή της φύσης στο πρόσωπό της... Η κυρία Φρίμαν που αγαπάει κι εκτιμά τον Φρίμαν σαν ένα αξιαγάπητο μογγολάκι... Η κυρία Φρίμαν που σχεδιάζει τη ζωή, αλλά δεν την ονειρεύεται... Η κυρία Φρίμαν που θέλει να κάνει έρωτα χωρίς περιορισμούς, να βιαστεί, να δαγκώσει και να δαγκωθεί, να ξεσκιστεί και να ξεσκίσει, ελεύθερα όπως πίνεις νερό, χορεύεις σε ντίσκο, όπως τρως παγωτό κατακαλόκαιρο ντάλα μεσημέρι... Η κυρία Φρίμαν που θεωρεί το θάνατο σαν ένα αναγκαστικό ταξίδι, με σίγουρη όμως επιστροφή".

Σίγουρα η ιστορία που μας αφηγείται ο Αμπατζόγλου δεν είναι πρωτότυπη... μάλλον κοινότοπη. Ακόμη και η ανάμειξη προφορικού λόγου στο γραπτό κείμενο ή η υπονόμευση και η χαλάρωση της πλοκής δεν είναι κάτι αξιοσημείωτο ούτε σήμερα ούτε τότε που γραφόταν το κείμενο. Τι είναι λοιπόν, αυτό που μένει;
Η αφηγηματική δεξιοτεχνία, το διαβρωτικό του χιούμορ... ή για να το πω πιο ποιητικά: η ανεμελιά της γραφής του. Και κάτι ακόμη... το ουζάκι. Ο Πέτρος πίνει και αφηγείται και η αφήγηση τρεκλίζει... έως και παραληρεί...

"Ξαφνικά όλα γύρω σου αποκτούν μια εκπληκτική διαύγεια. Μια ένταση, αλλά κυρίως διαύγεια και μεγέθυνση. Μαζί όμως μ' αυτή την καθαρότητα έχεις και μια εύθυμη διάθεση. Αποκτάς, θα έλεγα, μια καλοσυνάτη υπεροχή. Όλα είναι φιλικά και τεμπέλικα. Υπάρχει μέσα σου κάτι μεταξύ αδιαφορίας και μεγάλης τρυφερότητας για όλους και για όλα".









Σημειώσεις: Η φωτογραφία της παραλίας είναι από το Μπατσί. Ο πίνακας στο τέλος είναι του Ανρί Ματίς (Femme sur la terrasse). Το "Τι θέλει η κυρία Φρίμαν" είναι το πρώτο μυθιστόρημα μιας τριλογίας με τίτλο "Ανθρώπινες σχέσεις". Το δεύτερο είναι το "Παύλος και Ελένη" και τρίτο το "Μια συνηθισμένη μέρα". Εκτός απ' αυτά, στη βιβλιοθήκη μου βρίσκονται άλλα τρία παλαιότερα μυθιστορήματά του από τα οποία έχω διαβάσει, πριν από πολλά χρόνια, τα δύο αλλά τα έχω εντελώς ξεχάσει. Δυστυχώς, ένα άλλο του βιβλίο με τον εξαιρετικό τίτλο: "Θάνατος μισθωτού" απουσιάζει... (14/20)

5 σχόλια:

Κατερίνα Μαλακατέ είπε...

Συμφωνώ απόλυτα, τα βιβλία δεν είναι ψωμάκια να τρώγονται μόνο ζεστά. Αυτή τη μανία με την κριτική και το κυνήγι μόνο του πρόσφατου ποτέ δεν την κατάλαβα.

Ανώνυμος είπε...

Πωπω ένας Ματιίίς!!!!

ναυτίλος είπε...

Νομίζω ότι στην ουσία επιχειρούν να χειρίζονται το βιβλίο όπως κάνουν και με κάθε άλλο εφήμερο καταναλωτικό αγαθό...

ναυτίλος είπε...

Από την αρχή της ανάγνωσης είχα στο νου μου τις "γυναίκες" του Ματίς...

Stratos Fountoulis είπε...

αγαπητέ μου Ναυτίλε, αυτό θα δημοσιευθεί στις Στάχτες, δεν χρειάστηκε να "ψάξω" περισσότερο.