"Την άλλην βραδιάν, η χιών είχε στρωθή σινδών, εις όλον τον μακρόν, στενόν δρομίσκον.
_ Άσπρο σινδόνι... να μας ασπρίση όλους στο μάτι του Θεού... ν' ασπρίσουν τα σωθικά μας... να μην έχουμε κακή καρδιά μέσα μας.
Εφαντάζετο αμυδρώς μίαν εικόνα, μίαν οπτασίαν, εν ξυπνητόν όνειρον. Ωσάν η χιών να ισοπεδώση και ν' ασπρίση όλα τα πράγματα, όλας τας αμαρτίας, όλα τα περασμένα: Το καράβι, την θάλασσαν, τα ψηλά καπέλα, τα ωρολόγια, τας αλύσεις τας χρυσάς και τα σιδηράς, τας πόρνας της Μασσαλίας, την ασωτίαν, την δυστυχίαν, τα ναυάγια, να τα σκεπάση, να τα εξαγνίση, να τα σαβανώση, δια να μην παρασταθούν όλα γυμνά και τετραχηλισμένα, και ως εξ οργίων και φραγκικών χορών εξερχόμενα, εις το όμμα του Κριτού, του Παλαιού Ημερών, του Τρισαγίου..."
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Σημείωση: Το απόσπασμα είναι από το διήγημα "Ο έρωτας στα χιόνια" (1896). Ο πίνακας είναι του Βαν Γκόγκ, "Χιονισμένο τοπίο" (1888).
20 σχόλια:
Respect! Ένα από τα πιο αγαπημένα μου παπαδιαμαντικά διηγήματα! Για όσους ενδιαφέρονται,υπάρχει στο youtube σε μια εκπληκτικά δονούμενη και σπαρακτική ανάγνωση της...Νοταρά!
Johnny, σου εύχομαι ολόθερμα να έχεις καλή χρονιά. θα τρέξω αμέσως να βρω την ανάγνωση της Νοταρά. Προσωπικά το διάβασα πριν από λίγο στα παιδιά μου ψάχνοντας μάταια κάποια ίχνη συγκίνησης στο πρόσωπό τους...
Δυστυχώς φέτος δεν βρήκα και τόσο χιόνι. Φτάσαμε μέχρι το Πήλιο κι ούτε για δείγμα... λίγο λασπόχιονο μόνο ψηλά στα Χάνια,ίσα ίσα για να μου θυμίσει το στίχο του Χριστιανόπουλου "κι άλλες νιφάδες βιάζονται να γίνουν λάσπη"...
Respect !φυσικά και από εμένα ,
και για τον Παπαδιαμάντη
και για την επιλογή σας.
Ομως το * ψαχνοντας μάταια κάποια ίχνη συγκίνησης στο πρόσωπο τους*
με Θλίβει βαθιά , για τα παιδιά μας
που στερήθηκαν ή στερούνται
τις συνθήκες να μπορούν να συγκινούνται με τον Παπαδιαμάντη
και όχι μόνο... και έτσι η χαρά για εμάς τους τυχερούς που αξιωθήκαμε
δασκάλους και καθηγητές που μας
ΕΔΕΙΞΑΝ , περιορίζεται..
Καλό απόγευμα.
Επανέρχομαι χάριν παραμυθίας...
Αν κάποιος μου διάβαζε αυτό το διήγημα στα 14 ή στα 17-18,πιθανότατα θα τον κοιτούσα με πρόσωπο πέτρινο και βλέμμα αράγιστο.Ναι,φταίει και η εκπαίδευση,που προάγει κι αναμασά μια ριζωμένη,σχεδόν νευρωτική αντίληψη η οποία ταυτίζει την καθαρεύουσα με την συναισθηματική ακαμψία,αλλά κυρίως φταίει η ηλικία.Ο έφηβος τον Παπαδιαμάντη και τον Βιζυηνό τους βλέπει σαν μουρουνέλαιο.Για Κάλβο βέβαια δεν το συζητάμε καν,στους "θυμωμένους και γεμάτους έπαρση καιρούς μας"(α,ρε Χατδιδάκι) διότι καθαρεύουσα και φιλοπατρία μαζί,να τη η στάμπα του συντηρητικού εθνικιστή(ους,πλεονασμός) να του τσακίζει το πρόσωπο! Καημένε Κάλβε... Πάντως,Αν τα παιδιά σου αγαπούν τη λογοτεχνία,νομοτελειακά θα φτάσει η στιγμή που θα επιστρέψουν στους κλασικούς της νεοελληνικής λογοτεχνίας.Τώρα φαντάζομαι γουστάρουν άλλους και καλά κάνουν- γιατί όχι;
"Κι άλλες νιφάδες βιάζονται να γίνουν λάσπη"...
Αυτός ο Χριστιανόπουλος στο λαιμό μου κάθεται,αλλά για κάτι τέτοια τον ερωτεύομαι...
ους=ουπς
Καλή χρονιά κι από μένα.Άντε να τον γνωρίσουμε και τον επόμενο χρόνο...Αλλά όπως λέει και η αξέχαστη Μαφάλντα,"τι να περιμένεις από ένα προϊόν χωρίς διαφήμιση;"
Και κάτι ακόμα.Τη Δευτέρα,στις 21:00,θα προβληθεί στην ΕΤ1 μια εκπομπή με τον Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλο να μιλάει για τον Παπαδιαμάντη.
Εγώ πάλι το χόρτασα το χιόνι φέτος!
Στη Δανία και στη Σουηδία, όπου βρέθηκα για κάποιες μέρες, γινόταν... χαμός!
Ο Παπαδιαμάντης μου αρέσει κι εμένα. Όμως, δεν μπορεί να μεταφραστεί. Θέλω να πω ότι δεν έχει νόημα να μεταφραστούν οι ιστορίες του. Εσείς τι λέτε;
Καλή χρονιά! Εκπληκτικό το απόσπασμα!
Καλή Πρωτοχρονιά σ' όλο το πλήρωμα και στους επιβάτες του Ναυτίλου.
Η αγιότητα της Ποίησης πάντ' ας μας σκέπει...
Καλή Χρονιά και από μένα σε όλους. Έκανα μια μικρή και ταπεινή προσπάθεια (με τη συνδρομή του κόκκινου πρωτοχρονιάτικου οίνου) να μεταφράσω το απόσπασμα από το διήγημα στ΄αγγλικά και απευθύνομαι στο φίλο Σ.Π.Ρ που πιστεύει ότι ο Παπαδιαμάντης δεν μεταφράζεται..
The next evening, the snow had been laid as a sheet all the way over the long and narrow alley.
-White sheet, to make us look white in the eyes of God, to whiten our innards, not to have wicked hearts inside us.
He conceived vaguely an image, a vision, an awake dream. As if snow could lay flat and whiten all the things, all the sins, all the past: the ship, the sea, the top hats, the clocks, the chains from gold and from iron, the prostitutes of Marseille, the immorality, the despair, the wrecks, to cover them, to purify them, to shroud them in order not to be exposed all naked and with necks bent back, and as if coming out of orgies and frankish dances in the eye of the Judge, the Ancient of the Days, the Most Holy One..
Βίκυ (από το Άρνεμ)
Δε θα συνέκρινα ποτέ τον Παπαδιαμάντη με την Πηνελόπη Δέλτα, αλλά όπως δεν μπορεί να μεταφραστεί η Πηνελόπη Δέλτα, έτσι δεν μπορεί και ο Παπαδιαμάντης. Και οι δυο τους είναι βαθιά ελληνικοί, με μία βαλκανική αισθητική που νομίζω ότι απευθύνεται μόνο στους ίδιους. Δηλαδή σ' εμάς. Δεν νομίζω ότι μάθαμε ποτέ να λέμε καλά ιστορίες. Παρά τον Όμηρο, παρά τον Αίσωπο, παρά τον Πλάτωνα, παρά...
Βίκυ από το Άρνεμ(στην Ολλανδία βρίσκεται αυτό ή κάνω λάθος;),
Μου φάνηκε λίγο άσχημος ο τρόπος που μου απάντησες και υποθέτω ότι έκανα κάτι που σε ενόχλησε. Με συχγωρείς. Δεν θέλω να γίνομαι δυσάρεστος. Μάλλον διαφωνούμε.
Αγαπητέ Σ.Π.Ρ. θα ήθελα να σου πω ότι δεν είχα καμία απολύτως πρόθεση να σε κάνω να αισθανθείς άσχημα..και ζητώ εγώ συγνώμη αν τελικά αυτό συνέβη με το σχόλιο μου. Μπορεί να διαφωνούμε αλλά αυτό μπορεί να γίνεται πάντα με κόσμιο τρόπο.
Σου εύχομαι καλή χρονιά!
Βίκυ (από Άρνεμ - Ολλανδία)
ΣΠΡ και Βίκυ, πιστεύω ότι όλοι είναι δυνατόν να μεταφραστούν με κάποιες απώλειες, αλλού περισσότερες αλλού λιγότερες, αρκεί να βρεθεί ο αξιόλογος μεταφραστής αλλά και ο "κατάλληλος" αναγνώστης.
Βίκυ, η μεταφραστική σου απόπειρα είναι εξαιρετική!!! Πραγματικά αποδεικνύει αυτό που λέω παραπάνω. Φαίνεται πως ο πρωτοχρονιάτικος οίνος επέδρασε δημιουργικά. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο χάρηκα τη μετάφρασή σου. Μόλις τελειώσαμε ένα τραπέζι με φίλους, όπου τους διάβασα το απόσπασμα και όλοι το θεώρησαν ως πρωτότυπο αν και κάποιος προβληματίστηκε με την τελευταία πρόταση...
Αυτές τις μέρες ξεκίνησα να διαβάζω τον Μόμπι Ντικ στη μετάφραση του Χριστοδούλου παράλληλα με το πρωτότυπο. Πρόκειται για εξαιρετική δουλειά ενός ανθρώπου που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον σπουδαίο αυτόν Αμερικανό συγγραφέα!
Ναυτίλε, ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια και πρέπει να πω ότι με τιμάει το γεγονός ότι η μετάφραση μου άρεσε σε σένα και στους φίλους σου.
Καλό βράδυ!
Βίκυ (από Άρνεμ)
Υ.Γ. Απάντησα και στο εμαιλ που μου στείλατε..ελπίζω να το πήρατε γιατί αν δεν κάνω λάθος το πρώτο που είχα στείλει είχε φτάσει ως spam..
Δεν είναι και τίποτα σπουδαίο ότι τα παιδιά σας και πιστεύω τα περισσότερα παιδιά δεν συγκινούνται με τον Παπαδιαμάντη. Νομίζω, αντίθετα, ότι αποτελεί πνευματική υγεία. Έχουν πολλά χρόνια μπροστά τους για να ανακαλύψουν πολλούς σπουδαίους συγγραφείς. Αν όχι, τότε έχασαν την ευκαιρία να δουν τον κόσμο γύρω τους με διαφορετική ματιά. Αν αυτή η ματιά είναι πιο σημαντική από τις άλλες των συνανθρώπων μας ας μην το θεωρήσουμε μέτρο σύγκρισης αλλά μια καθαρά προσωπική υπόθεση.
Καλή χρονιά!
Το συγκεκριμένο διήγημα είναι πανέμορφο. Κάποτε, πριν πολλά χρόνια, το είχα μεταγλωττίσει μόνη μου στη δημοτική, ακριβώς επειδή μου άρεσε. (Το αποτέλεσμα ήταν ωραίο, το είχε κάνει πολύ σύγχρονο, καθως θεματολογικά εχει αυτο το μοντέρνο υπαρξιακό στοιχείο) Όπου το είχα πει -(όχι δείξει: βαριόντουσαν)-σε κατι συναδέρφους και "φίλους", όλοι νόμιζαν ότι φιλοδοξούσα ..επαγγελματική καριέρα ως μεταγλωττίστρια του Παπαδιαμάντη! Όλοι α υ τ ό κατάλαβαν. ΟΛΟΙ! Ουτε ένας, μα ούτε ΕΝΑΣ, ακόμα κι από ανθρωππυς που με ήξεραν πολλά χρόνια, δεν πίστευε ότι το εκανα επειδή μου άρεσε και επειδή ήθελα να το χαρώ..
Χρόνια σας Πολλά..
@niovilyri
Αν το έχεις σε ηλεκτρονική μορφή,κάνε αν θέλεις έναν κόπο και στείλ'το μου στο yian.hatz@yahoo.gr Ομολογώ ότι με τρομάζει η ιδέα της δημοτικής,αλλά ό,τι μας τρομάζει,μας θέλγει κιόλας! (άλλωστε,νομίζω ότι και ο ίδιος είχε κάποτε επιχειρήσει να γράψει εξ ολοκλήρου σε δημώδη γλώσσα)
Δεν νομίζω το διήγημα να είχε διαφορετικό αποτέλεσμα όσον αφορά αυτό που ένιωσα κι αυτό που πήρα διαβάζοντάς το, είτε αν το είχα διαβάσει στη Δημοτική, είτε αν το είχα διαβάσει στα αγγλικά ή γερμανικά.
(Όπως έχω πει και σε άλλη ανάρτηση πιστεύω ότι τα πάντα οφείλουν να μπορούν να μεταφράζονται, ειδικά όταν πρόκειται για μεγάλα λογοτεχνικά έργα ή έργα που φιλοδοξούν να γίνουν μεγάλα...)
Όπως και να 'χει υπέροχο διήγημα!
Κι εγώ πάντα είμαι υπέρ των μεταφράσεων,παρά τις απώλειες,αλλά από την άλλη,όποιος νομίζει ότι ο Παπαδιαμάντης μπορεί να περάσει αλώβητος στα αγγλικά ή στη δημοτική,μάλλον δεν έχει έρθει σε ουσιαστική επαφή με τη λογοτεχνία του και,να με συγχωρείτε,με τη γλώσσα εν γένει.Η γλώσσα του Ποιητή είναι γλώσσα μουσική,επενεργεί στην ψυχή μας όχι μόνο μέσω της σημασίας αλλά και μέσω του ήχου.Μια τόσο ιδιότυπη γλώσσα σαν την παπαδιαμαντική,μια γλώσσα στα όρια της ιδιολέκτου,συνιστά μια διαφορετική ερμηνεία του κόσμου,ένα ειδικό φίλτρο όρασης,ενόρασης και συναίσθησης της πραγματικότητας.Ας μη λέμε αβασάνιστα λοιπόν ότι το ίδιο θα ήτανε σε οποιαδήποτε μορφή.Ε όχι λοιπόν,δε θα ήταν το ίδιο!
δεν το εχω σε καμιά μορφή. Πάνε πολλά χρόνια, το πεταξα. ¨ηταν όντως πολύ ωραίο, του πήγαινε η δημοτική, το εκανε σαν να γράφτηκε τωρα γιατι και ο θεμα μοιαζέι σύγχρονο (δεν εχει πολλη ηθογραφία με λεπτομερειες)
Αλλα το πεταξα. γενικά πετάω..
Δημοσίευση σχολίου