Η γραμμή της σκιάς

Διαβάζοντας Τζόζεφ Κόνραντ, "Η γραμμή σκιάς"...
Mετάφραση: Ξενοφών Κομνηνός
"Dead calm, Mr Burns", I said resignedly...
"What's the good of letting go our hold of the ground only to drift, Mr. Burns?"
"Καλύτερα να μας κρατάει ο βυθός παρά να ξοριζόμαστε. Ποιο το όφελος, κ. Μπερνς;"

Μπανγκόκ...
"Να 'τη, φαρδιά πλατιά απλωμένη στις δύο όχθες, η ανατολίτικη πρωτεύουσα που δεν γνώρισε ακόμη λευκό κατακτητή, μια αναπεπταμένη έκταση με σπίτια φαιά, από μπαμπού, ψάθες και φύλλα, φυτικού αρχιτεκτονικού ρυθμού, ξεπηδούσε από το φαιό χώμα του λασπερού ποταμού. Ήταν εκπληκτικό να το σκεφτείς ότι σε χιλιόμετρα ανθρώπινων κατοικιών, ίσως να μην υπήρχαν ούτε καν τρία κιλά καρφιά. Μερικά από τούτα τα σπίτια, τα φτιαγμένα με φρύγανα και χόρτα σαν φωλιές μιας υδρόβιας ράτσας, ήσαν κολλημένα χαμηλά πάνω στις όχθες. Άλλα έμοιαζαν να βλασταίνουν μέσα από το νερό, άλλα πάλι έπλεαν αγκυροβολημένα σε μακριές σειρές μεσοπόταμα. Εδώ κι εκεί, πέρα στα μάκρη, πάνω από τον συνωστισμένο συρφετό των χαμηλών φαιών κορφιάδων, πύργωναν μεγάλες ξύλινες μάζες, το Βασιλικό Παλάτι, ναοί μεγαλοπρεπείς κι ερημωμένοι που ρήμαζαν κάτω από το κάθετο φως του ήλιου, τρομακτικοί, συντριπτικοί, σχεδόν ψηλαφητοί, που έμπαιναν θαρρείς στο στήθος σου μέσα από την ανάσα των ρουθουνιών σου και πότιζαν τα μέλη σου, χωνεύοντας μέσα από κάθε πόρο του δέρματός σου".

Η Γραμμή Σκιάς του Κόνραντ είναι ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας! Μέσα σε λιγότερες από 200 σελίδες, στην εξαιρετική μετάφραση του Ξενοφώντα Κομνηνού, εκδ. Ίνδικτος, ξετυλίγεται η ιστορία ενός νεαρού καπετάνιου και ενός καραβιού παγιδευμένου "μέσα στην αινιγματική ηρεμία των πελώριων δυνάμεων του κόσμου". Ένας διαρκής υπαινικτικός μετεωρισμός ανάμεσα στο οικείο και στο αλλότριο και ανάμεσα στο ανεξήγητο και υπερφυσικό και στην πραγματικότητα.
"Το γεγονός αποτελεί ένα από τα στοιχεία της ιστορίας, μα δεν υπάρχει τίποτε το υπερφυσικό σ' αυτό -τίποτε, για να το πούμε έτσι, υπερπέραν του κόσμου τούτου, ο οποίος, και το λέω εν πλήρη συνειδήσει, ενέχει από μόνος του αρκετό μυστήριο και τρόμο". (από την εισαγωγή του Κόνραντ)
"I feel as if all my sins had found me out... that all my life before that momentous day is infinitely remote, a fading memory of light-hearted youth, something on the other side of a shadow" (The Shadow-Line)
"Όταν η ώρα θα έφθανε, η μαυρίλα σιωπηλά θα έπνιγε και το λιγοστό εκείνο φως των αστεριών που έπεφτε στο καράβι και η συντέλεια θα 'ρχόταν δίχως έστω έναν αναστεναγμό, ένα ανάδεμα ή μουρμουρητό, και οι καρδιές ολονών μας θα έπαυαν να χτυπάνε σαν ξεκουρδισμένα ρολόγια".
Για περαιτέρω ενασχόληση με το κείμενο είναι σημαντική η έκδοση του Jacques Berthoud (Penguin 1986) με την διαφωτιστικότατη εισαγωγή, τις πλούσιες σημειώσεις και την επιλεγμένη κριτική βιβλιογραφία.