Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2009

Ταξίδι στην άκρη της νύχτας - 2

Σελίν , εκδ. Εστία , μτφ. Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου .




We are the hollow men / we are the stuffed men
Leaning together / Headpiece filled with straw.Alas!
our dried voices , when / we whisper together / are quiet and meaningless
As wind in dry grass / Or rats' feet over broken glass / In our dry cellar
Shape without form, shade without colour,
Paralysed force , gesture without motion.



Το "Ταξίδι στην άκρη της νύχτας" του Σελίν δεν είναι παρά μια Οδύσσεια του εικοστού αιώνα . Το τέρμα όμως της περιπέτειας του Οδυσσέα - Μπαρνταμού δεν είναι η Ιθάκη αλλά η άκρη της νύχτας . Τι είναι αυτό που αναζητά 0 ήρωας σε αυτό το ταξίδι ; Γιατί δε σταματά όταν κατορθώνει να εξασφαλίσει τον επιούσιο και την ανιδιοτελή αγάπη της Μόλλυ ; Τι είναι αυτό που τον τραβάει στην Άβυσσο ;

"Βυθίζεσαι , τρομάζεις στην αρχή μες στη νύχτα , μα θες παρ' όλα αυτά να καταλάβεις , και τότε δεν εγκαταλείπεις πια τα βάθη . Είναι όμως πολλά τα πράγματα που πρέπει να καταλάβεις ταυτόχρονα . Κι είναι πολύ σύντομη η ζωή . Δεν θες ν' αδικήσεις κανέναν . Έχεις ενδοιασμούς , διστάζεις να τα κρίνεις όλα μονομιάς και προπαντός φοβάσαι μην τυχόν αναγκαστείς να πεθάνεις ενόσω διστάζεις , γιατί τότε θα 'χεις έρθει τζάμπα στη γη . Ό,τι χειρότερο... Γυρεύεις να καταλάβεις τι συμβαίνει γύρω μας στη ζωή".




1. Ο καλός στρατιώτης Μπαρνταμού







Ο Σελίν χειρίζεται την πραγματικότητα σαν ένα κρεμμύδι . Πρέπει να την ξεφλουδίσει απ' όλα τα περιττά - παραπλανητικά φλούδια προκειμένου να φτάσει στον πυρήνα... στην απόλυτη νύχτα . Ίσως έτσι συλλάβει το νόημα της . Ξεκινώντας από τον παραλογισμό του Μεγάλου Πολέμου αποκαθηλώνει μεθοδικά και ανελέητα μία - μία , όλες τις Αξίες του πολιτισμού μας : Ηρωισμός , πατριωτισμός , θρησκεία , εργασία , επιστήμη , πρόοδος , οικογένεια , έρωτας.... Όλα αυτά δεν είναι παρά φανταχτερά ενδύματα που κρύβουν τον εγωισμό , την πλεονεξία και την ευτέλεια των ανθρώπων .

"Η μεγάλη ήττα , σ' όλα τα πράγματα , είναι να ξεχνάς προπαντός τι σ' έκανε να ψοφήσεις , και να ψοφήσεις δίχως ποτέ να καταλάβεις πόσο γομάρια είναι οι άνθρωποι . Άμα βρεθούμε στο χείλος της τρύπας , δεν πρέπει ούτε να κάνουμε τους καμπόσους ούτε όμως να ξεχάσουμε , πρέπει να τα διηγηθούμε όλα κατά λέξη , ό,τι πιο φαύλο είδαμε στους ανθρώπους , κι έπειτα να τα τινάξουμε και να χωθούμε μέσα . Είναι αρκετή δουλειά αυτό για μια ζωή ολόκληρη".

Από τη μια οι σκηνές φρίκης του πολέμου κι από την άλλη οι κωμικές προσπάθειες του ήρωα να πιαστεί αιχμάλωτος για να γλιτώσει . Προσπάθειες που φέρνουν στο νου το διήγημα του Μωπασάν "Η περιπέτεια του Βάλτερ Σναφς". Τελικά ο Μπαρνταμού επιστρέφοντας τραυματίας στα μετόπισθεν , στο Παρίσι , διαπιστώνει ότι ο πόλεμος συνεχίζεται κι εκεί , μόνο που ο θάνατος δεν επέρχεται άμεσα , από σφαίρα ή θραύσμα οβίδας αλλά έμμεσα από την απληστία και την αδιαφορία κάποιων "συνανθρώπων".




2. Ο Μπαρνταμού στην καρδιά του σκότους



He cried in a whisper at some image , at some vision -

he cried out twice , a cry that was no more than a breath -

"The horror ! The horror !"



Μετά τον παραλογισμό του πολέμου οι θλιβεροί τροπικοί της αποικιοκρατούμενης Αφρικής . Ο Σελίν θα συνεχίσει να γδέρνει το ζωντανό πτώμα του πολιτισμού . Θα συνεχίσει να "χώνεται στην αλήθεια ίσαμε τα μπούνια". Εκεί στους τροπικούς , όπου "βράζουν τα χρώματα και τα πράγματα " , όπου "το ταμ ταμ του κοντινού χωριού σου τσιγάριζε , ψιλοκιμαδιασμένα , τα κομματάκια της υπομονής σου" , όπου "το να τη γλιτώσεις σε τέτοιες συνθήκες καταντάει αυθεντικό έργο αυτοσυντήρησης" , ο Μπαρνταμού θα συνειδητοποιήσει ότι Λευκοί και Μαύροι είναι στην ίδια σχεδόν άθλια μοίρα κινούμενοι στις τροχιές του Παραλόγου ενώ αυτοί που επωφελούνται βρίσκονται πολύ μακρύτερα .

Οι εναλλαγές δραματικού και κωμικού , έντονες στο πρώτο μέρος , εδώ είναι συνεχείς . Οι πιο δραματικές στιγμές εμποτίζονται όχι τόσο από ειρωνεία όσο από γέλιο παράλογο . Ένα γέλιο που μερικές φορές θυμίζει τους αδελφούς Μαρξ .

"Κινδυνεύαμε να χαθούμε μες στη λάσπη ύστερα από κάθε μπόρα , όλο και πιο γλοιώδη ,όλο και πιο πηχτή . Ό,τι έμοιαζε χθες ακόμη με βράχο σήμερα δεν ήταν πια παρά πλαδαρή μελάσα. Απ' τα κρεμαστά κλαριά , το χλιαρό νερό ορμούσε καταπάνω σου σαν καταρράκτης , σε κυνηγούσε , απλωνόταν μες στην καλύβα και παντού ολόγυρα σαν στην κοίτη ενός αρχαίου , ξεχασμένου ποταμού . Τα πάντα μετατρέπονταν σε χυλό συμπράγκαλων, ελπίδων και λογαριασμών , συν ο πυρετός , υγρός κι αυτός . Κι η βροχή , τόσο πυκνή που σου βούλωνε το στόμα όταν σου χυμούσε , σαν χλιαρό φίμωτρο . Ο κατακλυσμός δεν εμπόδιζε τα ζώα να κυνηγιούνται , τ' αηδόνια βαλθήκαν να κάνουν το ίδιο σαματά με τα τσακάλια . Αναρχία παντού , και στην Κιβωτό εγώ , ο Νώε , ξεκουτιάρης ".








Σημειώσεις:Οι εικόνες είναι με τη σειρά : Tardi από εικονογράφηση του μυθιστορήματος , φωτογραφία από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο , πίνακας του Henri Rousseau "Τα φλαμίγκος" , φωτογραφία του Σελίν το 1960.
Το πρώτο κείμενο στα αγγλικά είναι από το ποίημα του Τ.Σ.Έλιοτ "Οι κούφιοι άνθρωποι" (1925) ενώ το δεύτερο του Τ.Κόνραντ "Στην καρδιά του σκότους" (1899).
Χώρισα το βιβλίο σε 4 μεγάλες ενότητες . Στις δύο , που αναπτύσσω στην ανάρτηση αυτή , έδωσα τίτλους που αντιστοιχούν στο βιβλίο του Γ. Χάσεκ "Ο καλός στρατιώτης Σβέικ" (1923) και στο παραπάνω βιβλίο του Κόνραντ καθώς μέσα στο κείμενο του Σελίν διακρίνεται ο απόηχός τους.


60 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Η γυμνή αλήθεια ημών των γυμνοσαλιαγκών και ταυτόχρονα λυτρωτικό χιούμορ.
Ανθρωπολογία!

ναυτίλος είπε...

Προς ανώνυμο ... ακριβώς όπως τα λες ! Θα έλεγα ότι το χιούμορ του (αν και η συγκεκριμένη λέξη δεν πιστεύω ότι τον εκφράζει) λυτρώνει , απελευθερώνει , είναι καρναβαλικό ...

Βαγγέλης Μπέκας είπε...

Με τις σελίδες τέτοιων έργων

Ακονίζουμε τα φανταστικά μας δόντια

βαγγελης ιντζιδης είπε...

όταν η βία γίνεται ακατανόητη - όπως και ήταν στον πόλεμο των χαρακωμάτων - τότε τη μετασχηματίζουμε στο μόνο νοούμενο και νοητό
και βέβαια μόνον τότε απλά ζούμε στα όρια της τρύπας Οι αξίες όμως δεν δημιούργησαν τη γραμμή Μαζινό για να πεθάνουν...αλλά για να εγκαθιδρύσουν τη νομιμοποίηση του ΄Αουσβιτς...αν η τρέλλα είναι ακατανόητη τότε ναι ανακηρύσσουμε την τρέλλα ως τη μόνη αλήθεια...
Η ισχυρή μου διαφωνία: Ο Σελίν είναι σημαντικός - για μένα - αν διαβαστεί ως ένας τρόπος διαπραγμάτευσης περί της ανθρώπινης φύσης. Διαφορετικά ένα κλειστό σύμπαν δημιουργείται τόσο κλειστό όπου δεν μπορείς να επιμένεις να νοηματοδοτήσεις αλλιώς τον πολιτισμό. ο τέλος της ιστορίας, το τέλος του πολιτισμού, το τέλος του ανθρώπου, τη μαύρη τρύπα και το αναπόδραστον.Αν ο Σελίν απλά μας τα ανακοινώνει και δεν τα διαπραγματεύεται καν με τον αναγνώστη του τότε - ναι - θα μπορούσα να διαβάσω έως και διακειμενικά το κείμενο με την νομιμοποίηση του ολοκληρωτικού πολέμου από κάθε Χίτλερ σε ένα από τα συνέδρια στις πόλεις΄- ανά τον ΄κόσμο- του Μονάχου.
Το βιβλίο διαβασμένο και παλαιότερα και πρόσφατα είναι για μια μένα μια ανάγνωση διαπραγμάτευσης της απόγνωσης. Αλλά αν ήταν - ή μπορεί και να είναι - η ανακοίνωση της μαύρης τρύπας, η ανακοίνωση του θανάτου εκτός της ιστορίας- τότε δε με αφορά διόλου. Γιατί κι εγώ ακριβώς όπως ο Σελίν μπορώ να πω: "για εκείνους που σιώπησες αφού όλα είναι θάνατος όταν παρέδιδες στο θάνατο δεν υπάρχει σιωπή και υπάρχει πολιτισμός που θα σε κρίνει" ΄Η ποιο είναι το νόημα της τρέλλας; ποιο είναι το νόημα του τέλους;Μπορεί να είναι η απουσία του; Η α-νοησία του;
Ενδιαφέρουσα ανάρτηση - όπως πάντα φίλε μπλόγκερ - ναυτίλε.
Βαγγέλης Ι.

ναυτίλος είπε...

Προς barouak ... όπως το λες ... "φανταστικά μας" ...

Αποστόλης Αρτινός είπε...

Η σκηνή στο πάρκο μετά την αποστράτευση, το κεφάλαιο της Αφρικής, η Αμερική, είναι σελίδες αχειροποίητες. Είχα καιρό να βρεθώ αντιμέτωπος με τέτοιο μέγεθος. Με τσάκισε κυριολεκτικά. Όλη η μαγεία αυτού του κειμένου, για μένα τουλάχιστον, είναι η αποκάλυψη αυτής ακριβώς της μαύρης τρύπας, που ρουφά όλες τις αισθητικές και ηθικές μας βεβαιότητες. Μια μέγιστη φιλανθρωπία, μια αβυσσαλέα αλήθεια, που θέλει την ύπαρξη να διασώζεται ακριβώς τη στιγμή της καταγκρέμνησής της.

ναυτίλος είπε...

Προς ιντζίδη ... ο καθένας μας παίρνει από αυτό που διαβάζει αυτό που του ταιριάζει ... Ποιος πραγματικά μπορεί να ισχυριστεί ότι ένα λογοτεχνικό έργο του άλλαξε τη ζωή (εκτός αν ήταν ο συγγραφέας) ; Πόσοι όταν διαβάσουν ένα βιβλίο μπορούν να πουν ότι ένιωσαν τα ίδια πράγματα ; Κάθε αναγνώστης και μια ανάγνωση , κάθε αναγνώστης κι ένα διαφορετικό βιβλίο ... Όλα αυτά τα λέω για να πω ότι εγώ δε διάβασα το βιβλίο με τον τρόπο του Τρότσκι , που το 1933 χρησιμοποιώντας έξοχα τη μαρξιστική διαλεκτική δήλωσε ότι στο μέτρο που ο Σελίν απορρίπτει όχι μόνο την πραγματικότητα αλλά και αυτό που θα μπορούσε να την υποκαταστήσει τελικά με αυτόν τον τρόπο υποστηρίζει την παρούσα τάξη των πραγμάτων αλλά ούτε και με τον τρόπο του Γκόρκι που το 1936 είπε πολύ προφητικά , ότι κάποιος που γράφει έτσι στο τέλος θα καταλήξει στο φασισμό . Εγώ είδα φως εκεί , στην άκρη άκρη της νύχτας ... είδα πολλή ανθρωπιά σε πολλά σημεία ,ιδιαίτερα εκεί στα ζοφερά παρισινά προάστεια . Όπως είδα και κραυγές αντίστασης ... πώς αλλιώς να ερμηνεύσω το εκπληκτικό απόσπασμα στη σελ.443 που λέει ότι αν καταφέρουν οι φτωχοί πριν ψοφήσουν , ν'αποτινάξουν όλο το ψέμα και το φόβο και την άθλια μανία της υπακοής που τους δόθηκαν από γεννησιμιού τους κλπ κλπ κι ότι το καθήκον τους είναι να ξεράσουν την υπακοή τους ...τότε θα μπορούν να περηφανευτούν ότι δε ζήσανε τζάμπα ;

ναυτίλος είπε...

Προς Αποστόλη ...έτσι ακριβώς είναι . Συμφωνώ μέχρι κεραίας ...και κρατάω τη φράση σου περί μαύρης τρύπας για μελλοντική χρήση (αν μου επιτρέπεις).

Αποστόλης Αρτινός είπε...

Τη μαύρη τρύπα τη δανείστηκα απ τον Βαγγέλη χωρίς την άδειά του :)

ναυτίλος είπε...

Προς Αποστόλη & Βαγγέλη ... επομένως η πρόταση : "είναι η αποκάλυψη αυτής ακριβώς της μαύρης τρύπας, που ρουφά όλες τις αισθητικές και ηθικές μας βεβαιότητες " στην ουσία ανήκει και στους δυο !

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Αγαπητέ Ναυτίλε,

Δεν είχα καταφέρει να αρχίσω την ανάγνωση του βιβλίου του Σελίν, παρακολουθούσα όμως τη συζήτηση που άνοιξε – ήδη από την προηγούμενή σου ανάρτηση - περί φωτός και ζόφου με πολλή προσοχή.

Ήμουν υπό την επήρεια άλλων αφηγήσεων, άλλων φωνών, μια τους πλευρά φαίνεται άλλωστε στο ιστολόγιό μου, που είναι τόσο ασύμβατες με την τονικότητα του Σελίν, που ενώ έσπευσα να πάρω το βιβλίο του επιθυμώντας ειλικρινά να συμμετάσχω σε αυτή την ωραία συζήτηση, μου ήταν αδύνατο να προχωρήσω και διάβαζα και ξαναδιάβαζα την αρχή.

Όσο περνούν τα χρόνια, διαπιστώνω ότι φτιάχνονται μέσα μας δομές, από τα νοήματα και τις προηγούμενες αναγνώσεις, που κάποτε δημιουργούν αντιστάσεις σε μια επόμενη ανάγνωση. Τέτοια αντίσταση - σε ποιοτικό βιβλίο - δεν θυμάμαι να είχα ξανασυναντήσει. Αυτό για να σου εξηγήσω γιατί δεν συμμετείχα μέχρι τώρα.

Και φτάνουμε στο δεύτερο ποστ για το βιβλίο, εκεί που κάνεις τον παραλληλισμό με τον καλό στρατιώτη Σβέηκ (που δεν έχω διαβάσει) και την Καρδιά του Σκότους του Κόνραντ που « έχω διαβάσει» με ένα ιδιόμορφο τρόπο και του έχω μάλιστα αφιερώσει μια διεξοδική ανάρτηση στις Πινακίδες, μια και το θεωρώ απόπειρα χαρτογράφησης της σκοτεινής και απάτητης Αφρικής . Όχι πως και το βιβλίο του Κόνραντ δεν είναι αμφιλεγόμενο – έχει θεωρηθεί με σοβαρά επιχειρήματα ρατσιστικό από τον Chinoua Achebe – όπως άλλωστε και η διαδικασία της χαρτογράφησης έχει υποστηριχθεί από διανοούμενους του διαμετρήματος του Σαίντ ότι είναι μια προσπάθεια ελέγχου των ισχυρών, ένα είδος ιδεολογικής αποικιοκρατίας. Στο ποστ μου για το βιβλίο του Κόνραντ, αναλύω διεξοδικά – ίσως υπερβολικά διεξοδικά – αλλά αν βρείτε καιρό αξίζει να το δείτε – πως όλο το ταξίδι του προς την καρδιά του Σκότους συνοδεύεται και από την αποκρυπτογράφηση του χάους (που υποτίθεται ότι είναι η Αφρική) και από την συστηματική χαρτογράφησή της. Θα μου πείτε: προς όφελος των ισχυρών. Ναι, αλλά ωστόσο είναι μια πορεία προς το φως και προς το νόημα. Ο χάρτης μου χρειάζεται γιατί πιστεύω στο μέλλον, πιστεύω ότι θα επανέλθω κάπου, επομένως μου χρειάζεται η νοηματοδότηση για να προσανατολιστώ. Ισοδυναμεί με την αφήγηση, με το νόημα που λέγαμε, για να θυμηθούμε την κουβέντα για τη νίκη επί του θανάτου και τον Πρίμο Λέβι που επέζησε για να αφηγηθεί.

Τα λέω αυτά, να με συμπαθάς για την τόσο μακροσκελή εισαγωγή γιατί, η ανάγνωση του δεύτερού σου ποστ μου έδωσε το κλειδί για την πλοήγηση στο βιβλίο του Σελίν. Η συσχέτισή του δηλαδή με την καρδιά του σκότους – που για μένα είναι η απολογία του προσανατολισμού - με έκανε να καταλάβω πως το ταξίδι στην άκρη της νύχτας είναι η απολογία του μη – προσανατολισμού, του πραγματικού ζόφου, του μη νοήματος της μη – αφήγησης.

Το μάτι μου – για πολλούς και διαφόρους λόγους – έχει ασκηθεί στο να αναγνωρίζει τους χάρτες. Ο Σελίν είναι γεμάτος από αναφορές σε χάρτες, στην κλίμακα, στα σημεία του ορίζοντα τα οποία διαρκώς ακυρώνει.

Παράδειγμα:

Κατά πού πέφτει το σύνταγμα; […] σελ. 35 Κατά κει. Κατά κει που ‘ δειχνε δεν ήταν
παρά μόνο η νύχτα., όπως παντού άλλωστε, μια νύχτα πελώρια κατάπινε το δρόμο…

Αλλού: σελ. 36

΄Όλα από κει και πέρα γίνονταν στην τύχη. Μια το βρίσκαμε μια δεν το βρίσκαμε το σύνταγμα […] Το ξαναβρίσκαμε κυρίως κατά λάθος. […] κυκλοφέρνοντας τα χωριά, σε άγνωστα μονοπάτια, στις παρυφές των εγκαταλελειμένων χωριών…

Σελ. 39
Τόσο που κλωθογυρίζαμε από τη μια άκρη της σκιάς στην άλλη, προσανατολιζόμασταν έτσι νομίζαμε τουλάχιστον…Κάθε μέτρο σκιάς ήταν μια νέα υπόσχεση..

Και μετά για να μη σας κουράζω ,ο αξιωματικός που είχε το χάρτη του με κλίμακα 1/1000 […] αναρωτιόμουνα τι λύσσα τον είχε πιάσει αυτόν τον τύπο να στέλνει τους άλλους να ψοφήσουν; Τους άλλους που δεν είχαν χάρτη.

Και κατόπιν η εξαφάνιση των ορίων, ο εμπρησμός με ακατανόητο τρόπο – συγχέοντας την έννοια του χώρου - των χωριών , διαγράφοντάς τα από το χάρτη και εν κατακλείδι η αποδοχή του μη νοήματος και του θανάτου:

Δεν το βρήκαμε ποτέ το Μπαρμπανυ. Κλωθογυρίζαμε μονάχα ίσαμε το πρωι.

Ο χάρτης και το νόημα βασίζονται στη στοιχειώδη αισιοδοξία, όπως είπα στην αρχή, ότι θα επιβιώσεις για να αφηγηθείς και για να επανέλθεις.

Διαβάζουμε όμως: (σελ. 63)

« Δεν θα ξανάρθεις από δω, πε μου, αύριο βράδυ;»
«Δεν υπάρχει αύριο βράδυ, φίλε!...Στρατηγός θαρρείς πως είσαι;»
[…]
Ξαναγυρίσαμε ο καθείς στον πόλεμο. Κι έπειτα γίναν τόσα και τόσα, που δεν είναι εύκολο να τα διηγηθείς τώρα πια, μιας κι οι τωρινοί ούτε που θα καταλάβουν.

Η άρνηση της αφήγησης που λέγαμε…

Καλή μας νύχτα και, φυσικά, καλό ξημέρωμα.

ναυτίλος είπε...

Προς Πόλυ ...δεν είχα προσέξει τις πολλαπλές αναφορές του Σελίν στη "χαρτογράφηση" .Εντυπωσιακό !
Όσο για την ανάγνωση που έχεις κάνει στην καρδιά του σκότους τι να πω ! Θα εντυπωσίαζε ακόμα και τον Κόππολα (Αποκάλυψη τώρα).Είχα την ευκαιρία να "ξαναδιαβάσω" το έργο του Κόνραντ από άλλη αναγνωστική "γωνία" .

Ανώνυμος είπε...

Θέμε ή μη, ο γιατρός Σελίν δ-ΑΧ-τυλοσκοπεί τον κόσμο, προτού μας επιτρέψει τη δίοδο... γιατί πιο νύχτα και πιο ταξίδι - απ' αυτό των σπλάχνων: σε σήψη και τραγούδι, των σωθικών του άλλου που εντέλει είμαστε εμείς - δεν έχει.

Εύγε για την ανάρτηση.

ζου&ζου

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Πόλυ ευχαριστώ
Πράγματι
αυτό λέω σε όλες τις παρεμβάσεις μου στη συζήτηση. Αυτό ακριβώς. Δεν διαβάζω τον Σελίν ως αφήγημα στην ιστορία αλλά ως παραλήρημα στην ύπαρξη. Δεν διαβάζω τον Σελίν ως ανακοίνωση αλλά ως διαπραγμάτευση.Διαβάζω τον Σελίν ως το αμετακίνητο, το μη-ιστορικό που μπορεί να έχει η αφομοίωση της ιστορίας. Από αυτή τη θέση τον διαβάζω και με ενδιαφέρει η γραφή του. Από τη θέση - Ναυτίλε - που δεν έχει καμία σχέση με Γκόρκι ή Τρόσκι (όχι πως δε έχει ενδιαφέρον και εκείνων η κριτική προσέγγιση). Από τη θέση -Ναυτίλε - που είναι προσεκτική όταν διαβάζει περί εξέγερσης φτωχών, με τα ίδια λόγια που μίλησε για εργάτες και φτώχεια ο...Χίτλερ και μάλιστα στη Βαϊμάρη, το κέντρο της γερμανικής δημοκρατίας και το θέατρο της κατάλυσής της καθώς εκεί ιδρύθηκε το εθνικο-σοσιαλιστικό κόμμα (υπογραμμίζω το σοσιαλιστικό και το βάζω και σε πολλά εισαγωγικά ασφαλώς). Η ακύρωση κάθε ταξιδιού μέσω της χαρτογράφησής του σηματοδοτεί το παραλήρημα της ακινησίας. Αν η αφήγηση στοχεύει στα άκρα τότε εκκινεί από το άκρο και υπό αυτή την έννοια μιλάμε ως ένα ταξίδι στην άκρη της νύχτας από μια άκρη της νύχτας. Ακριβώς αυτό που επισημαίνει η Πόλυ από το ίδιο το κείμενο. Μιλάμε για μια αφήγηση της ακινησίας, της καθήλωσης από,πάνω,ήδη (σ)το άκρο. Και ασφαλώς Ναυτίλε για το φτωχό λαό των εργατικών συνοικιών στο Παρίσι μιλάει και ο Λεπέν (και οι φτωχοί και τον ακούν και τον ...ψηφίζουν, όπως μη το ξεχνάς αυτή η απροσδιόριστη έννοια λαός (που λέει και ο δάσκαλος του Μαρξ, ο Χέγκελ) ψήφισε και τον Χίτλερ κάθε φορά με ποσοστά εντυπωσιακής αύξησης της δύναμής του. Πίστεψαν πως όταν ξεκινάς από το άκρο θα πας κάπου. Αλλά δεν πας πουθενά.
ΕΜΕΝΑ ΑΥΤΟ ΜΕ ΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΣΕΛΙΝ ΚΑΙ ΑΥΤΗ Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΠΟΛΥ. Με ενδιαφέρει πως η γραφή είναι δυνατό να σκηνοθετήσει αφηγηματικά τη γραφή της ενώ εκκινεί από το τίποτα και καταλήγει σε αυτό. Η ΄'αλλη όψη της τρέλλας, η άλλη όψη της αφήγησης και η άλλη όψη του νοήματος. Και δυστυχώς αυτό που λέω και εννοώ - περί της αναγνωστικής μου διαπραγμάτευσης - βρίσκει ως απάντηση κάτι που δε λέω (μαρξισμός) και δεν εννοώ (τις αναγνωστικές θεωρίες). Επί αυτού που λέω κανείς; Πόλυ, ναι επί αυτού που λέω η παρέμβασή σου με βοηθάει να πάω ακόμη παρακάτω τη διαπραγματευτική μου σχέση με το κείμενο του Σελίν. Ναυτίλες, ναι τα όσα μου λες με βοηθούν να πάω παρακάτω τη διαπραγματευτική μου σχέση με το κείμενο του Σελίν. Αλλά Ναυτίλε (που νιώθω όταν το λέω αυτό ότι σε προσφωνώ με το μικρό σου όνομα - έμμεση αναφορά στην προσφώνησή σου με το επώνυμό μου και όχι (όπως άλλες φορές με το μικρό) - διαβάζω πια σημαίνει
κατανοώ ένα κείμενο επειδή μπορώ να διαπραγματεύομαι τα νοήματά του με τις παραστάσεις του και μπορώ να παρεμβαίνω στο σχεδιασμό του νοήματός του.
Το ότι δεν είναι εύκολο να παρέμβει κανείς σε αυτή τη μαύρη τρύπα, στο τίποτα δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να παρέμβει και στο σχεδιασμό για να ειπωθεί το τίποτα της ανθρώπινης φύσης. Και για αυτό με ενδιαφέρει το βιβλίο του Σελίν. Που το έχω διαβάσει στην πρώτη του παρουσίαση στην Ελλάδα περί τη δεκαετία του '80 αλλά και πέρσι.
Κατά συνέπεια τα σχόλιά μου δεν είναι "ενάντια" στον Σελίν/βιβλίο/κείμενο/περιεχόμενο. Πώς να πας κόντρα σε μια τρύπα (περί περιεχόμενου). Είμαι υπέρ της ανάγνωσης του βιβλίου - απλά δηλώνω τον τρόπο που εγώ είμαι υπέρ της ανάγνωσής του. Και απλά δεν ανήκω στους γητεμένους της αφήγησης αφού άμα σε τοποθετούν στην άκρη του γκρεμού, ο ίλιγγος στο τέλος είναι ένας ναρκισσισμός που σε ρίχνει μέσα. Πράγματι υπάρχουν πολλές εγκρεμότητες γύρω μας και εκκρεμότητες αλλά κανείς δε σκέφτηκε να τις ονομάσει μαύρη τρύπα και πολιτισμός όπως ο Σελίν και όχι μόνον. Κάποιοι τις ονόμασαν αλυσίδες και πρότειναν μάλιστα πως είναι βολικότερο να τις έχουμε (Κάφκα)...κάποιοι τις ονόμασαν...και πρότειναν...Ο Σελίν δεν τις ονομάζει. Ο Σελίν λέει ότι αυτό είναι το είναι και αυτό είναι η πηγή των ονομάτων. ΄Αρα από το μη νόημα καταλήγουμε και πάλι στο μη νόημα.
Η αισθητική του ολοκληρωτισμού.
Βαγγέλης (όταν καλούμαι) Ιντζίδης (όταν εγκαλούμαι)
Συγγνώμη για το εκτενές. Μήπως να μαζεύομαι σιγά-σιγά;
:)
υγ με όλα αυτά τα σχόλια (τα δικά μου) αρχίζω αρχίζω ένα κείμενο-αρθρο για τη γητεία της αισθητικής του ολοκληρωτικού και τα θύματα του ιλίγγου στην άκρη του γκρεμού.
θα σας ενημερώσω για τη δημοσίευσή του.
Β.Ι.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ναυτίλε,
Βαγγέλη,

Ζητώ ταπεινά συγγνώμη για την παρέμβαση και δεν επιθυμώ ειλικρινά να κάνω κατάχρηση του σχολιοχώρου σου για να ανοίξω διάλογο με το Βαγγέλη – υπάρχει άλλωστε το metissage για να το κάνω αυτό. Επειδή όμως θεωρώ ότι ο Βαγγέλης στην ανάπτυξη των επιχειρημάτων του αναφέρθηκε στην «ακύρωση κάθε ταξιδιού μέσω της χαρτογράφησής του που σηματοδοτεί το παραλήρημα της ακινησίας» - επιθυμώ να διαχωρίσω τη θέση μου από αυτό – πέστε με σχολαστική - μια και εισηγήθηκα την ανάγνωση του Κόνραντ και κατ’ επέκταση του Σελίν ως χαρτογράφηση και ως μη χαρτογράφηση αντίστοιχα.
Αν η συμβολή μέσω του σχολίου μου μπορεί να γίνει χρήσιμη, θα ήταν με τη διατύπωση: « ακύρωση κάθε ταξιδιού μέσω της περιπλάνησης χωρίς χάρτη και χωρίς προσανατολισμό που σηματοδοτεί το παραλήρημα της ακινησίας».
Το λέω αυτό και επιμένω γιατί ο χάρτης - κατά την άποψή μου - δεν είναι καθήλωση και ακινησία, όπως και η αφήγηση και η γραφή δεν είναι υποκατάστατο της ζωής και άρνησή της.
Πιστεύω αντίθετα ότι (η αφήγηση) είναι δημιουργία, νόημα και θεραπεία – το ίδιο μπορεί να είναι και ο χάρτης. Επιμένω στο ότι ο Σελίν μιλάει για ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ , ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ για τους πολλούς. Οι λίγοι – όπως οι στρατηγοί – διαθέτουν το νόημα, ξέρουν τι κάνουν.

Συνεχίζω την ανάγνωση του βιβλίου. Και θα τα ξαναπούμε.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Πόλυ
ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΥΤΩΣ
Ναι ο χάρτης είναι νόημα ενώ ο Σελίν είναι ο μη-χάρτης, το μη-νόημα. Για τον Σελίν δεν θα υπάρχει αύριο αλλά για μένα σημασία έχει να σκέφτομαι ότι υπάρχει το σήμερα. Κι ασφαλώς συμμερίζομαι και ανταποδίδω την ευχή στο προηγούμενο μήνυμά σου.
Καλό ξημέρωμα σε κάθε ώρα κάθε μέρας κάθε νύχτας.
Βαγγέλης Ι.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Ναυτίλε, επειδή έχεις μια μοναδική ικανότητα αναρτήσεων και συναναρτήσεων βιβλίων - όπως κι εσύ Πόλυ, δαιμόνια του πηγαίου των πηγών κσι της αναδημιουργίας τους - σας προτείνω να δείτε ίσως τη συνανάρτηση(;) τη συνανάγνωση(;) δύο βιβλίων: Σελίν, Τάξίδι στην άκρη της Νύχτας και Ντζούνα Μπέρνς, Το Δάσος της Νύχτας. Νομίζω πως απηχούν δύο εκδοχές κατά βάση του πειράματος της δημοκρατίας,της Γαλλικής από τη μια και της Αμερικανής από την άλλη επανάστασης. Και να δούμε τι λέει ο ένας και η άλλη για το καταφύγιο (;) της ανυπαρξίας.
Βαγγέλης Ι.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

τι λέει και πώς το λέει (εννοείται μέσα στην έμφυλη μικρή διαφωρά τους με τις μέγιστες συνέπειες-με ωμέγα μακρόχρονο διαφωρά)
Β.

Χριστίνα Παπαγγελή είπε...

Πάρα πολύ ενδιαφέρον εξακολουθεί να έχει η συζήτηση για τον Σελίν, με αφορμή την πολύ πιο διεσδυτίκή σου ματιά, ναυτίλε, αυτή τη φορά. Η"μαύρη τρύπα που ρουφά τόλες τις ηθικές και αισθητικές μας βεβαιότητες ήταν η φράση που νομιζω χαρακτηρίζει όλο το βιβλίο, και μ' άρεσε πολύ η συνεργασία της σύνταξής της! Ήθελα από την προηγούμενη ανάρτηση να σημειώσω αυτό που εσύ διατύπωσες, τόσο εύστοχα ναυτίλε, ότι " ο καθένας μας παίρνει από αυτό που διαβάζει αυτό που του ταιριάζει"- στην κοινωνιολογία υπάρχει μια αρχή: βλέπω ό,τι γνωρίζω". Κάπως έτσι.
Με καλύπτει πλήρως η ματιά σου, με γοητεέι ματιά του απόλυτου μηδενός του Βαγγέλη αλλά δεν καταλαβαίνω Βαγγέλη τον όρο που έχεις ξαναχρησιμοποιήσει "αισθητική του ολοκληρωτισμού". Ολοκληρωτισμός είναι το "απόλυτο μηδέν";

βαγγελης ιντζιδης είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
βαγγελης ιντζιδης είπε...

Χριστίνα , Ναυτίλε και Φίλες Φίλοι (συγγνώμη και η τελευταία φορά τέτοιας έκτασης σχολίου)
όποιος διαβάσει το βιβλίο θα δει και θα διαπιστώσει αυτά που διαπιστώνει και η Πόλυ Χ. περί σχέσης χάρτη – νοήματος και ταξιδιού στη νύχτα αλλά και πως η εκδοχή του βιβλίου για τη φύση του ανθρώπου δεν παρουσιάζεται, ως εκδοχή, ως ενδεχόμενο, AΛΛΑ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ως τη μόνη, μοναδική και (κυρίως) δυνατή και δυνάμενη εκδοχή.ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΕΙ ΑΥΤΑ ΕΠΕΙΔΗ ΕΖΗΣΕ ΣΕ ΜΙΑ ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΑ ΔΗΛΑΔΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑϊΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ. Τουτέστιν αντικαθιστά κάτι που είναι ναι εκδοχή και ενδεχομενικότητα, με κάτι που κατασκευάζει ως τη μόνη αναπόδραστη και άρα εκτός ιστορίας πραγματικότητα. ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΚΙ ΕΣΥ ΚΙ ΕΓΩ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΤΕΤΟΙΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΑΡΑ ΟΛΟΙ ΙΔΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΑΡΑ...(δες τη ρητορική των νεο-φασιστικών παρατάξεων στην Ευρώπη και τη ρητορική αφού έτσι είναι άρα και όλοι ίδιοι είναι!).
ΑΛΛΟ ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙ ΜΕΤΑ Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ.
ΔΕΝ ΜΙΛΑΩ ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΣΧΕΔΟΝ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΑΤΙΑΣ.
Τα κεφαλαία είναι ένδειξη μιας βαθύτατης ανάγκης να κοινωνηθεί αυτό που λέω (και όχι ασφαλώς θυμού – από κι ως πού άλλωστε)
Κατά συνέπεια όταν αποθεώνεται - όχι το μηδέν (άλλο ζήτημα αυτό)- το πρόβλημα και όχι η προβληματική δηλαδή όταν μιλάμε για τον άνθρωπο ως πρόβλημα και δεν μιλάμε για την προβληματική της ανθρώπινης φύσης (σύμφωνα με πλειάδα θεωρητικών και καλλιτεχνών- και σπεύδω να πω πως ουδεμία σχέση έχω με τον εξισου ολοκληρωτικό σοσιαλιστικό ρεαλισμο του δόγματος Ζντανοφ) συνιστά την αισθητική του ολοκληρωτισμού.
Αν διαβάσεις αποσπάσματα από κείμενα-λόγους του Χίτλερ, Γκαίμπελς, Μουσολίνι και κατόπιν αποσπάσματα από Σελίν αλλά και Ζενέ (ναι, ναι καλά διαβάζεις και Ζενέ- γνωστό εξάλλου το ερωτοτρόπισμά του με το ναζισμό) και στη συνέχεια το ύψιστον Η διαλεκτική του διαφωτισμού, των Χορκχάιμερ, Αντόρνο αλλά και την Ιουλιέτα του Ντε Σαντ τότε θα γίνει σαφέστερο το τι είναι η αισθητική του ολοκληρωτισμού.
Και για να μην επανέλθω πλέον διόλου με αυτά έχω απλά να πω δύο καταληκτικά:
(1) Σε συνέντευξη σχετικά με το βιβλίο του «Πειρασμοί της ανελευθερίας» ο κοινωνιολόγος Ντάρεντορφ - διερευνώντας τη στάση των διανοουμένων και συγγραφέων και άλλων με τους ολοκληρωτισμούς του εικοστού αιώνα της σκοτεινής περιόδου της Ευρώπης (όπως περιγράφει ο μέγας ιστορικός Μαζάουερ) [κάτι που είχε ήδη σχολιάσει εύστοχα ο Γκράμσι- δες το σχετικό του πόνημα Οι διανοούμενοι] – λέει «Το πιο συναρπαστικό ερώτημα του προηγούμενου αιώνα παραμένει το εξής: το καλοκαίρι του 1933, τι το ελκυστικό έβρισκαν οι Γερμανοί στον Χίτλερ; Για να κατανοήσουμε την παρέκκλιση μιας ολόκληρης κοινωνίας προς την καταστροφή, δεν υπάρχουν άλλες έννοιες εκτός από τη "σαγήνη", τόσο με την ερωτική και αισθητική έννοια όσο, και κυρίως, με τη θρησκευτική.[…] Ο ναζισμός ως πολιτικό υποκατάστατο θρησκευτικών και αισθητικών αναγκών του σύγχρονου ανθρώπου." (αναδημοσιεύω τη συνέντευξη από σχόλιο του Θ.Γ. στην Ελευθεροτυπία)
Η θρησκεία, λοιπόν,του Σελίν είναι πως ο αφανισμός είναι η φύση μας και άρα δεν είναι επιλογή μας το αν θα αφανιστούμε ή όχι . Αυτό είναι το φυσικό μας. Αυτή η φυσικοποίηση των πράξεών μας που είναι επιλογή και όχι φύση είναι η αισθητική και η ρητορική του ολοκληρωτισμού. Ο Σελίν και όχι μόνον αυτός παρουσιάζει τον ιδεολογικό σχηματισμό της αφήγησής του (δες και Fairclough) ως φυσικό, ή φυσκοποιημένο.
΄Αρα γιατί να μας ξενίζει η απληστία μας, η σφαίρα που χτύπησε τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο, τα στρατόπεδα (κάθε στρατόπεδο) συγκέντρωσης και πάει λέγοντας. Είναι η φύση μας και αντιοικολογικό(!) να πάμε κόντρα στη φύση μας. Θα μπορούσε να πει η Ιουλιέτα του Ντε Σαντ για να δείξει στους διαφωτιστούς πως κάλλιστα με τον ορθολογισμό μπορώ να συγκροτήσω λογικά λαθεμένες προκείμενες και να αιτολογήσω κάθε τι αποτρόπαιο. Αλλά κι αυτό είναι μια επιλογή.
(2) δεν είναι κακό να μας αρέσει το κείμενο του Σελίν. Είπα από την αρχή ότι είναι ένα σημαντικό κείμενο αλλά για να διαπραγματευτείς μαζί του και όχι για να ταυτιστείς. Αν όμως σου ασκεί σαγήνη ΚΑΙ ΕΜΕΝΑ ΜΟΥ ΑΣΚΗΣΕ τότε πάλι είναι ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΑΦΟΡΜΗ να αναμετρηθείς με τον μέσα σου ολοκληρωτισμό κάτι που επιχειρώ (άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε ανεπιτυχέστατα).Το να συγκαλύπτω όμως τη σαγήνη μου (τη δική μου) υπό τη ρητορική του σχετικιστικού και ιστορικά και πολιτισμικά όρου «αριστούργημα» ή/και «ανοσιούργημα» τότε δεν θα είμαι διόλου σίγουρος αν οι ναζί κυριαρχήσουν και επιχειρήσουν να συλλάβουν το διπλανό μου εγώ τι θα κάνω. Και αν δεν ανοίγω διάλογο με τη σαγήνη μου – κριτικό διάλογο – και νομιμοποιώ κάθε φορά την όποια πιθανή αδικία που βιώνω εις βάρος μου με την οργή της Σελίνιας νύχτας, ε τότε είχα από πάντα επιλέξει τον ολοκληρωτισμό και απλά περιμένω τη στιγμή που θα μου επιτραπεί ατιμώρητα να γίνω δολοφόνος. Αυτό, δηλαδή, που λέι η Ιζαμπέλα Αλλιέντε πως με τα βιβλία της ψάχνει τι είναι αυτό που κάνει το φιλήσυχο περιπτερά της γειτονιάς σου ή μανάβη ή επαρκή δάσκαλο ή τον φίλο της ανάγνωσης, το γλυκό επαναστάτη να μετατρέπεται δοθείσης της ευκαιρίας σε μαζικό δολοφόνο και βασανιστή του γείτονά του.
Τέλος – και δεν θα επανέλθω στο θέμα αυτό. Εγώ σαγηνεμένος από το κείμενο του Σελίν ανόίγω διάλογο με τη σαγήνη και προσπαθώ να μην παραδοθώ αμαχητί στην όποια σαγήνη. Αυτή η αμαχητί παράδοση είναι η αισθητική του ολοκληρωτισμού. Παραπάνω και στον Βάλτερ Μπενγιαμιν.
ΈΥΧΑΡΙΣΤΩ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΤΟΝ ΝΑΥΤΙΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ ΕΔΩ
Παιδιά να είστε πολύ πολύ καλά
Βαγγέλης Ιντζίδης

ναυτίλος είπε...

Προς ζου&ζου... σ'ευχαριστώ και σε σένα ευγε για το σελινιακό σχόλιό σου !

ναυτίλος είπε...

Προς χριστίνα ... όπως θα έχεις καταλάβει λίγο πολύ είδαμε το έργο με παρόμοια ματιά .

Ανώνυμος είπε...

Προς τον Βαγγέλη Ιντζίδη.
Έχουν πολλαπλό ενδιαφέρον οι παρατηρήσεις σας.

1)Μιλάτε (κατ' αποκλειστικότητα, νομίζω) για ακροδεξιό ολοκληρωτισμό, για χιτλερισμό και τις παραφυάδες αυτού (λεπενισμό κ.λπ). Ωστόσο, χωρίς να χρειαστεί να ανατρέξω στην πλστωνική "Πολιτεία", περίπου ολόκληρος ο εικοστός αιώνας της διανόησης φλέρταρε με διαφόρων ειδών ολοκληρωτικά ιδεολογήματα (βλ. Ελυάρ και Αραγκόν με τον σταλινισμό, Σαρτρ με τον μαοϊσμό, και ούτω καθεξής). Νομίζω ότι δεν είναι εκεί το ζητούμενο - το ζητούμενο όσον αφορά το έργο τέχνης, εννοείται.
2) Οιοδήποτε, μα οιοδήποτε "ολοκληρωμένο" μυθιστορηματικό σύμπαν (το ίδιο ισχύει, άλλωστε, και για το εικαστικό, το καλλιτεχνικό εν γένει), ένα σύμπαν "συμπαντικό", είναι εξ ορισμού και κατ' ανάγκην "ολοκληρωτικό". Υπό την έννοια ότι θεματική, χαρακτήρες, λεξιλόγιο, ρυθμός, όλα όσα δηλαδή συστρατεύονται υπό τον γενικότερο όρο "ύφος", τίθενται στην υπηρεσία μιας συνεκτικής κοσμοεικόνας και συναρθρώνονται αρμονικά, έτσι ώστε να αποκτούν μια αίσθηση προφάνειας. Αυτή, θαρρώ, η προφάνεια της "τελείωσης" (ίνα μη είπω της καλλιτεχνικής "εντελέχειας")εξασφαλίζει την αισθητική απόλαυση του αποδέκτη, αυτή και όχι η συνταύτιση ή η σύμπραξη του τελευταίου αυτού με οιοδήποτε ιδεολόγημα(ή και ασθένεια ή και αναπηρία, σωματική ή ψυχική) ενδέχεται να ταλανίζει τον άνθρωπο πίσω απ' το έργο του. Πόσω μάλλον που σ' αυτό το "τέλειο", ακριβώς επειδή είναι τέτοιο, ενέχεται νομο-τελειακά η "προβληματοποίησή του", η ανατροπή του, έστω ερήμην του δημιουργού του, έστω εναντίον του. Σ' αυτήν την (προβληματοποιημένη, απορητική εντέλει) τελείωσή του (αλλά τελείωση, μολαταύτα) έγκειται ο απελευθερωτικός ή "καθαρτικός" του ρόλος. Η αισθητική του σαγήνη, για να χρησιμοποιήσω τον όρο σας.
Γι' αυτό μπορούμε να απολαύσουμε τον ντ' Ωμπινιέ ή τον Μίλτον χωρίς να είμαστε ουγενότοι είτε πουριτανοί, τον Ντοστογιέφσκι χωρίς να είμαστε πανσλαβιστές.
Γι' αυτό και το έργο που έχει ως μόνον αυτοσκοπό τον προπαγανδισμό (είτε για σελινικό λίβελο πρόκειται, είτε για σοβιετικό ρεαλισμό)δεν είναι και δεν μπορεί να είναι τέχνη.
Φιλικά,
Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου

ναυτίλος είπε...

Προς Πόλυ ... συμφωνώ με αυτά που λες περί χαρτών ...Τελείωσέ το ώστε να έχεις μια συνολικότερη άποψη , γιατί πιστεύω ότι στη Γαλλία ο Σελίν προσφέρει και άλλες όψεις του σύμπαντός του στον αναγνώστη.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Aγαπητή Σεσίλ
Λυπάμαι ειλικρινά που μπήκατε σε τόσο κόπο να μου απαντήσετε για κάτι στο οποίο - και όπως φαίνεται αλλά και διαφαίνεται από τα σχόλιά μου σε αυτήν και την προηγούμενη ανάρτηση του Ναυτίλου - συμφωνούμε.
Η αναφορά μου στον ιστορικό Μαζάουερ και την Ευρώπη στον εικοστό αιώνα ως σκοτεινή ήπειρο ακριβώς αναφέρεται και στον σταλινισμό (αλλά και η ρητή διαφωνία μου με το δόγμα κλπ). Αλλά εδώ αναφέρομαι στον Σελίν. Συμγωνούμε τώρα νομίζω με καλύτερους όρους.
Επίσης απολύτως συμφωνώ με το αυτονόητο της θέσης σας ότι όποιος διαβάσει΄ή ακόμα έχει μανία να βλέπει θρίλερ δε σημαίνει ότι αποδέχεται ή/και ταυτίζεται με το δολοφόνο. Και ασφαλώς η στάση και η συνειδητή προπαγάνδα του Πάουντ υπέρ του φασισμού και του αντισημιτισμού δε σημαίνει πως εγώ θα πάψω να διαβάζω Πάουντ και να με ενδιαφέρει τα μάλα η ποιητική του και τα ποιητικά του κείμενα. Συμφωνούμε και σε αυτό.
Επί αυτού που είπα και λέω όμως με εκπλήσσει πως τελικά λαμβάνω τις ίδιες ανταπαντήσεις. Χρήσιμες για να επαναβεβαιωθεί η συμφωνία μου με τους φίλους και φίλες του εξαίρετου Ναυτίλου.
Αγαπητή Σεσίλ (του εξαίρετου ρυθμού της μετάφρασής σας - δυστυχώς δεν είμαι της φρανκοφωνίας για να μιλήσω περαιτέρω επ' αυτού) ΔΕΝ ΜΙΛΗΣΑ ΓΙΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΤΟΣΟ ΕΥΓΕΝΙΚΑ ΜΟΥ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΤΕ.
Είπα και ξαναλέω
(1) Το σύμπαν του συγκεκριμένου κειμένου - συμφωνούμε και σε αυτό - εμπεριέχει μια υπόγεια και φορές διόλου υπόγεια αλλά ρητή επίθεση κατά του διαφωτισμού από την άποψη της αιτιολόγησης του ολοκληρωτισμού. Το κείμενο το κάνει αυτό - ακόμα κι αν ο Σελίν ήταν μέλος του Κ.Κ.Γαλλίας. Το κείμενο λέω το κείμενο (και προφανώς όχι εσείς με τη χαρισματική σας απόδοση/μετάφραση).
(2) Από την άλλη με ενδιαφέρει αυτός ο ευφυής αντίπαλος: ο αφηγητής και οι αφηγηματικοί όχι μόνον ομιλητές αλλά και οι εκφωνητές που εμπεριέχονται στα εκφωνήματα των ομιλητών -κατά Μπαχτίν αλλά και από την άποψη της πραγματολογικής σημασιολογίας στην λογοτεχνία του Οσβάλντ Ντυκρό.
(3) Και ακριβώς επειδή με ενδιαφέρει παρατηρώ και την πρόσληψή του από τους αναγνώστες ιδιαίτερα σε μια ταραγμένη κοινωνική περίοδο και στη χώρα μας. Ε και επ αυτου ΛΕΩ ΣΕ ΕΣΑΣ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΑ ΔΙΚΑΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΜΑΣ ΑΛΛΑ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΚΕΙ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΜΑΣ ΑΣΚΕΙ ΜΙΑ ΣΑΓΗΝΗ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΣΥΝΥΦΑΣΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗ ΣΑΓΗΝΗ ΤΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΥ (κάθε ολοκληρωτισμού).
(4) Και επειδή πρέπει κανείς να κινείται υπό το αίτημα της μη-κυριαρχίας και στις δικές του αναγνωστικές πράξεις αλλά και ερμηνευτικές επιλογές λέω πρωτίστως για τον εαυτό μου: Εγώ κάνω πίσω και λέω πως το κείμενο ακόμη και υπο αυτές τις συνθήκες με σαγήνευσε αλλά και βρήκα (το έχω ξαναπεί)εξαίρετη λογοτεχνικότητα. Ωστόσο κάθε κείμενο - πρέπει να θυμάμαι - δεν κατατίθεται για ταύτιση ΜΟΝΟΝ αλλά και για διαπραγμάτευση ανάμεσα στο κείμενο και το υπο-κείμενο που το διαβάζει.
¨Αρα συμφωνούμε τώρα; Ο Σελίν δεν με αφορά, με αφορά το κείμενο που υπογράφει ως άποψη, πρόταση προς τον πολιτισμό. Και επειδή δεν παίρνω - τις λεγόμενες από τον Ζιζεκ ρητορικές αποστάσεις- πάω ίσια μέσα στο κείμενο και προβληματίζομαι επί της πρότασής του.
Δεν υπάρχει ενοχή γιατι με σαγηνεύει το κείμενο του Σελίν υπάρχει ευθύνη στην αναγνωστική (και όχι μόνον διαχείρισή της).
Αγαπητή Σελίν
Σας συγχαίρω - άλλη μια φορά - για το επίτευγμά σας (είναι τέτοιο με κάθε μέτρο και με κάθε στάθμιση)
και επιτρέψτε μου να αφιερώσω τη σημερινή μας συζήτηση στη μνήμη δύο δασκάλων μου στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στην κατεύθυνση της θεωρίας της Λογοτεχνίας και της πολιτισμικής ανθρωπολογίας: Τον Εντουάρντ Σαίντ και τον Η.Χόφντι, που πολλά έχουν να πουν και για τον συμπαντικό κείμενο και την υβριδιακή (δια)κειμενικότητα.
Να είστε καλά
Και ευχαριστώ που μπήκατε στον κόπο
Με τιμά ιδιαίτερα ο Ναυτίλος με τη φιλοξενία του και όλες και όλοι εδώ που μου απευθύνονται ή/και δεν μου απευθύνονται
Με τιμάτε και εσείς
να είστε πάντα έτσι δημιουργική
Ευχαριστώ
Βαγγέλης Ιντζίδης

ναυτίλος είπε...

Προς Βαγγέλη (το πρώτο "Ιντζίδης" ήταν αποτέλεσμα διαμπλογκικής αμηχανίας :πληθυντικός ή ενικός - με το μικρό ή με το επίθετο ή με ολόκληρο το όνομα ;)...
Εξαιρετικό το τελευταίο σου σχόλιο ! Νομίζω ότι κάλυψες πλήρως (στα πλαίσια του μπλογκ)το θέμα .Πραγματικά πιστεύω ότι οι απόψεις σου είναι άκρως ενδιαφέρουσες και δίνουν ερεθίσματα για προβληματισμούς σε θέματα όπως "ο ολοκληρωτισμός στη λογοτεχνική γραφή" .Επίσης φωτίζουν κι άλλες όψεις του συγκεκριμένου βιβλίου , συνεπώς είναι καλοδεχούμενες .
Πολλές φορές έχω προσπαθήσει να αντισταθώ ιδεολογικά σε σαγηνευτικά κείμενα όχι μόνο λογοτεχνικά αλλά και δοκιμιακά κατά το ποιητικό παράγγελμα του Μιχάλη Κατσαρού :Αντισταθείτε ... ως και σε μένα , σε μένα ακόμα που σας ιστορώ αντισταθείτε .
Βέβαια στη λογοτεχνία τα πράγματα είναι πολύπλοκα καθώς όλα είναι μεταμφιεσμένα και μάλιστα όχι σκόπιμα από τον δημιουργό .
Συνεχίζω να υποστηρίζω όμως ότι ένας έμπειρος αναγνώστης δεν "παίρνει" από τη λογοτεχνία παρά πράγματα που τα έχει ήδη μέσα του . Καθώς λίγο πολύ όλοι μας είμαστε "επιλεκτικοί" .
Πρίν κάποιους μήνες διάβασα ένα αριστουργηματικό βιβλιαράκι του Τολστόι "Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος" .Επειδή μου άρεσε πολύ και ήταν αρκετά απλό και μικρό σε έκταση , το έκανα δώρο σε καμια δεκαριά φίλους (κάθε ηλικίας). Είναι απίστευτο το πόσο διαφορετικά σχόλια άκουσα για ένα τόσο απλό βιβλίο . Σχόλια που αντανακλούσαν την ιδιοσυγκρασία τους (και τη βιοθεωρία τους).
Όσον αφορά σ' αυτό που αναφέρεις για την Αλιέντε μου θυμίζει την Χ. Άρεντ και την κοινοτοπία του Κακού όπως και το υπέροχο βιβλίο (και ταινία) του Μοράβια "Ο κομφορμιστής" . Αν δεν το έχεις διαβάσει ,κάντο (μπορείς να δεις και την ανάρτησή μου ).
Καλό Σαββατοκύριακο να έχεις !

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Ναυτίλε
σε ευχαριστώ (η ταινία του Μπερολούτσι αγαπημένη μου - αλλά κα το κείμενο της Ηarendt εξαίσιο ειδικά αν ξεκινήσει κανείς από τις διακειμενικές αναφορές της και με το περί ιδιωτείας (Dumheit) του ΄Αιχμαν). Συμφωνά με αυτά που λες περί επιλεκτικότητας. Και με ενδιαφέρουν το εύρος των επιλογών που επιτρέπει το κείμενο στο υποκείμενο - αναγνώστη του. Για αυτό και επισημαίνω το (4) σημείο που αφορά εμένα στην απάντησή μου προς τη Σεσίλ που δις μας ετίμησε με την παρουσία της στο εξαίσιο μπλογκ σου. Αυτό λέω: το αίτημα της μη-κυριαρχίας (κατά Αlain Badieu)και στην αναγνωστική πράξη του λογοτεχνικού κειμένου.
Πάντα θεωρώντας το Ναυτίλος ως όνομα και όχι ως επώνυμο
Ναυτίλε σε ευχαριστώ :)
Bαγγέλης Ιντζίδης

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Βαγγέλη Ιντζίδη,
Σας ευχαριστώ κι εγώ τα καλά και ωραία σας λόγια.
Αλλά, επιτρέψτε μου, εξακολουθώ να πιστεύω πως δεν συμφωνούμε (και τόσο). Λέτε:
"Το σύμπαν του συγκεκριμένου κειμένου -συμφωνούμε και σε αυτό-εμπεριέχει μια υπόγεια και φορές διόλου υπόγεια αλλά ρητή επίθεση κατά του διαφωτισμού από την άποψη της αιτιολόγησης του ολοκληρωτισμού."
Θα διαφωνήσω, ως προς το δεύτερο σκέλος τουλάχιστον αυτής σας της απόφανσης, δηλαδή ως προς το: "...από την άποψη της αιτιολόγησης του ολοκληρωτισμού".
Αυτό που θα ήθελα να τονίσω είναι ότι το σύμπαν του "Ταξιδιού" ΔΕΝ εμπεριέχει και ΔΕΝ οδηγεί ούτε ρητώς ούτε υπορρήτως ούτε αμέσως ούτε εμμέσως σε οιονδήποτε ολοκληρωτισμό. Διότι, όπως όλα τα μεγάλα έργα τέχνης (τέχνης του λόγου, εν προκειμένω) όσο εμπεριέχει, άλλο τόσο αναιρεί, ακυρώνει, καταρρίπτει κάθε ολιστική θεώρηση των πραγμάτων. Εκ της φύσεώς του. Τον ολοκληρωτισμό, μα και τον αναρχισμό, μα και τον νιχιλισμό.
Ανακαλώ, επί παραδείγματι, την (πολύ ενδιαφέρουσα!) ανάγνωση της Κυρίας Χατζημανωλάκη: "άρνηση της χαρτογράφησης, άρνηση της αφήγησης". Ορθά. Πλην όμως -ιδού το παράδοξο- ΚΑΙ αφήγηση (αλλιώς δεν θα είχαμε αφήγημα) ΚΑΙ χαρτογράφηση τόπων και παθών (αλλιώς δεν θα είχαμε ταξίδι -κυριολεκτικό, όσο και αλληγορικό).
Συγκρατώ και την ερώτηση της Χριστίνας: "Ολοκληρωτισμός είναι το "απόλυτο μηδέν";" Και προσθέτω: μηδενισμός είναι η μέριμνα, μολαταύτα, του γιατρού Μπαρνταμού για τους φτωχοδιαβόλους που κουράρει, παρά την απόγνωσή του (μήπως συναντάμε και κάτι απ' τον Καμύ εδώ;), αλλά και παρά τη θέλησή τους; Κόντρα σε κάθε ελπίδα;
Θα έλεγα ότι η ανάγνωση του "Ταξιδιού", όπως του κάθε πραγματικά μεγάλου έργου, είναι μια πρόσκληση για την επόμενη (και διαφορετική) ανάγνωσή του.
Ευχαριστώ θερμά τον Ναυτίλο για τη γενναιόδωρη φιλοξενία του "Ταξιδιού", καθώς και των σχολίων μου!
Φιλικά,
Σεσίλ Ι. Μ.

ναυτίλος είπε...

Προς Σεσίλ και Βαγγέλη... θα παρέμβω κι εγώ στη διαφωνία σας ...Και βέβαια στο τελευταίο και μεγάλο μέρος του βιβλίου , στο Ρανσύ, ο Μπαρνταμού ξεδιπλώνει όλη την ιδιόμορφη ανθρωπιά του (πολύ διαφορετική απ' αυτή στην οποία η λογοτεχνία αλλά και ο κινηματογράφος μας έχει συνηθίσει).Πολύ διακριτική και καθόλου κραυγαλέα . Συμπονά αυτούς τους miserables των απάνθρωπων προαστίων και τους συμπαραστέκεται με τον δικό του τρόπο , που πράγματι θυμίζει Καμύ, πασχίζει αν και κατά βάθος γνωρίζει την κατάληξη . Χαρακτηριστική είναι η στάση του απέναντι στο νεαρό Μπεμπέρ αλλά και η έλξη που αισθάνεται συνολικά για το Ρανσύ και που τον κάνει να θέλει να ξαναπάει και το κάνει... Γιατί κοντοστέκεται έξω από την Ανρούιγ , τι σκέφτεται έξω απ' του παλιατζή Μπεζέν στη σελ.538-9 ;Δε νομίζω ότι αυτά είναι συνεπή με τον απόλυτο μηδενισμό που του προσάπτουμε , απλά είμαστε μαθημένοι σε άλλου είδους (κραυγαλέες) εκδηλώσεις συμπόνιας και ανθρωπιάς .Ας είμαστε ειλικρινείς , αυτός είναι ακόμα και σήμερα ο κόσμος μας (λίγο-πολύ).Κι ας δεχτούμε την Μοναδικά ειλικρινή και επικριτική ματιά του Σελίν ως ένα μάθημα ανθρωπιάς !

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Eκείνο που με χαροποιεί (και το εννοώ) είναι πως η διαπραγμάτευση του νοήματος ανάμεσα στις φωνές του κειμένου και τις φωνές του υποκειμένου αναγνώστη του επιλέγει να αναζητά την ανθρωπιά (και ασφαλώς στη μη κραυγαλέα της εκδοχή). Κι όχι όπως σε εκείνη την περίπτωση που αναφέρει ο Ντιντερό για τον ιππότη Ντε Λ Αμπέρ (αν θυμάμαι τώρα σωστά το όνομά του) όπου αφού - μας λέει - τον βασάνισαν οικτρά τον αποκεφάλισαν από ανθρωπισμό για να μην υποφέρει άλλο!
Η Πόλυ Χατζημανωλάκη μιλάει για το χάρτη-νόημα και το μη χάρτη-απώλεια του νοήματος (απόγνωση; όχι ακριβώς θα έλεγα).
Αλλά επειδή έχω και τις δύο εκδόσεις του βιβλίου σπίτι (την πρώτη παρά τις μετακομίσεις μετά τόσα χρόνια)
σημαίνει πως τον κρατώ τον Σελίν στη βιβλιοθήκη. Για να ανατρέχω πάντα σε αυτόν αλλά και σε άλλους όταν πρέπει να εξηγήσω το πώς και το γιατί οι διανοούμενοι και οι καλλιτέχνες μπορούν πολύ εύκολα μαζικά να κινηθούν προς τον ολοκληρωτισμό ή πως ο ολοκληρωτισμός δεν ήρθε από το πουθενά ή πως το άρητο του άουσβιτς είχε μια ρητή - εντελώς ρητή- παράδοση εντός της δυτικής σκέψης.Ζήτημα που έχει απασχολήσει σημαντικούς θεωρητικούς της λογοτεχνίας,της πολιτικής φιλοσοφίας αλλά και της κοινωνιολογίας.
Σε κάθε περίπτωση θα επαναλάβω τα αυτονόητα εν συντομία. Αφού επιλέγουμε να αναζητούμε ανθρωπιά παντού θα τη βρούμε. Δε με απασχολεί διόλου-πιστέψτε με- αν τελικά είναι διατυπωμένη στο κείμενο (όχι στις λέξεις αγαπητή Σεσίλ αλλά στον τρόπο που τα επιμέρους συστήνουν ένα - και φιλοσοφικά - όλον). Με απασχολεί ΚΑΙ με χαροποιεί ότι συνομιλώ με ανθρώπους που ενδιαφέρονται να την αποκαλύψουν, βρουν, απολαύσουν, εντοπίσουν, τιμήσουν και ό,τι άλλο θέλετε. Αυτό είναι το παρήγορο. Διαφορετικά για να πούμε και Καμύ:« Η αναλγησία η απανθρωπιά προκαλεί αλλά και η ηλιθιότητα η βλακεία αποκαρδιώνει»(Camus L’ Etat de siege).
Τώρα που μιλάμε για αυτά ετοιμάζω ένα κείμενο για τη γραφή και την ανάγνωση σε σχέση με τπ διαβάζοντας στη Χάννα (σχετικώς άσχετο ή σχετικώς σχετικό-τέλος πάντων). Ασφαλώς επίσης κάθε νιχιλισμός δεν είναι φασισμός.
Καταλήγοντας αντιγράφω (όχι και την καλύτερη των αποδόσεων)απόσπασμα από την διάλεξη του καθηγητή Dietmar Kamper
που έγινε στην Πάντειο στις 30.3.1988:" Υπάρχουν λοιπόν διάφορες, πολλές μορφές λόγου, ακόμη και μη-πολεμικές, που δεν
είναι απαραίτητο ούτε να υποτάσσουν ούτε ν' αποκλείουν, μορφές λόγου που μπορούν ν'
ανοιχτούν στο Απέναντι και στ' αντικείμενα τους, που είναι μάλιστα ανεπιφύλακτα
ανοιχτές και αχούνε (vernehmen). Αυτή είναι η λέξη-πυρήνας για το λόγο (Vernunft) στα
γερμανικά. Όποιος θέλει να υπερασπιστεί ένα δεύτερο Διαφωτισμό θα πρέπει εδώ να
ψάξει για συμμάχους, δηλαδή για το λόγο μεταξύ αισθητικής και ηθικής (Ethik), μεταξύ
ποίησης και πράξης. Γιατί αν ο δεύτερος Διαφωτισμός θέλει να προχωρήσει δεν μπορεί
να ενεργήσει με τον τρόπο του πρώτου. Από μια άποψη πρέπει μάλιστα να πολεμήσει
παρά την αγωνία του Αγωνιστικού. Πρέπει ν' αμφισβητήσει το ότι υπάρχει μόνο ένας·
λόγος. Μόνο έτσι μπορεί ν' αποφύγει τη σκιά που ρίχνει εντωμεταξύ το αστραφτερό φως
του κυριαρχικού-λόγου που συμμαχεί με το θάνατο.".
Πράγματι κάθε κυριαρχικός λόγος έχει φως που συμμαχεί με το θάνατο, τη θανατοκρατία του ολοκληρωτισμού (δείτε τα θύματα κάθε ολοκληρωτισμού).
Και επειδή δεν είμαι διόλου κυριαρχικός - ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΕΠΕΙΔΗ ΕΓΩ ΟΡΙΣΑ ΤΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΔΙΑΒΑΖΩ - λέω πως είναι θαυμάσιο μέσα στη νύχτα των καιρών όλοι εμείς εδώ να μπορούμε να λέμε όσα λέμε. Σε κάθε περίπτωση η εαυτότητα ας μιλήσει γιατί ο εγωτισμός μόνον ένα εξαιρετικό κείμενο του Σταντάλ ξέρω πως μας άφησε!!!
Από τις νησίδες λοιπόν της ειρωνείας ας μελετηθεί το υψηλόν, (όποιο θεωρείτε εσείς Σεσίλ και εσείς Ναυτίλε) ευχόμενος πως με το φως του (εκτός ή και εντός εισαγωγικών) δεν θα θελήσει να μας κυριαρχήσει- οπότε και να μας θανατώσει (να ο ολοκληρωτισμός και του φωτός).
ου! πάλι την πάτησα ενώ σας υποσχέθηκα τα αντίθετα. πάλι! Λοιπόν ακόμη κι αν ακριβώς οι σελίδες που αναφέρετε για μένα είναι ο θάνατος (δηλ. ο ολοκληρωτισμός) πρέπει κάπως να κλείσω και λέω: Είμαι απόλυτα ασυνεπής. Δεν τηρώ την υπόσχεση της συντομίας. Τουτέστιν διόλου επαρκής για κάθε μοναδική ερμηνεία των συμβάντων. Ας κλείσω το κομπιούτερ και ας αρχίσω να γελάω με τον εαυτό μου (ίσως μια απαρχή της χαρούμενης επιστήμης - κι εύχομαι όχι μόνον)
Σεσίλ έχετε απίστευτο στυλ όταν γράφετε κι εσύ ναυτίλε (και για να αποφύγω το σεξισμό εννοώ και οι δύο ναυτίλοι (άντρας και γυναίκα του μπλογκ)απίστετη στωϊκότητα. Ενώ εγώ το αντίθετο ίσως για αυτό σαγηνεύομαι ακόμη από τον Σελίν. Και για αυτό ας με προσέχω λίγο!
Να μου είστε καλά. Υπάρχει μια εικόνα ανάλογης συμπόνοιας από τη διακυβέρνηση Βισσύ - ναζισμού στη Γαλλία αλλά εγώ το κλείνω το ρημάδι μου.
Σας ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας - για τα πολύ πολύ ενδιαφέροντα που λειτουργήσατε ως αφορμή να ανακαλύψω - Εύχομαι και σε εσάς τέτοια τύχη.
καληνύχτα
Βαγγέλης Ιντζίδης
και επειδή υπάρχει η μαύρη τρύπα (εδώ οι θεωρητικοί φυσικοί θα μας διαφώτιζαν) επιμένω με το βιβλίο του Σελίν στο γραφείο πάνω και χιλιοσημειωμένο (είμαι βρωμερός με τα βιβλία)να σας λέω
Είμαι ένας λούζερ αλλά δεν πρόκειται να μεταφέρω την ήττα μου στην κοινωνία
Είμαι ένας νικητής αλλά δεν΄πρόκειται να αφήσω καμμία κοινωνία να χαρεί αυτάρεσκα καμία νίκη
Είμαι ένα τίποτα αλλά ο κόσμος δεν θα γίνει τίποτα κάνοντάς μου τη χάρη να υπνωτίσω τη βλακεία μου
Ναι μετά το ταξίδι αρχίζει το ξημέρωμα που όπως το τίποτα και τη μαύρη τρύπα υπάρχει και αυτό
Εδώ υπάρχει το μηδέν το κάτι δεν θα υπάρχει!
ΝΑΙ ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΞΑΙΣΙΑ ΝΥΧΤΑ ΓΕΜΑΤΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗ
ΗΔΗ ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ ΞΗΜΕΡΩΜΕΝΗ
Βαγγέλης Ιντζίδης (οριστικά ως προς το Σελίν - εδώ κλείνοντας κι ανοίγοντας αλλού)
Ως την επόμενη ανάρτηση Ναυτίλε
εξαίσιοι φίλοι ναυτίλοι του διαδικτύου
Σεσίλ αδημονώ να διαβάσω επόμενο ρυθμό μεταφραστικό και παλμό αγάπης για τα κείμενα
Β.

Ανώνυμος είπε...

Το ίδιο ανερμάτιστο, αν όχι συμπλεγματικό, τροπάρι που - προ τριών εβδομάδων, θαρρώ - πρωτοέπλεξε ο Κοροπούλης στη βιβλιοθήκη της "Ε", και που θέλει το κραγιοναρισμένο από λογοτεχνικότητα και μαεστρία ύφους γουρούνι - Σελίν το ονοματούδι - να παραμένει γουρούνι, για κάτι ατσίδες, αριστερόστροφους, ειδικευμένους στην εκ των υστέρων προφητεία, σωστά λαγωνικά μελλούμενων ολοκληρωτισμών και αποσχιστικών τάσεων κάθε κοινωνικής συνοχής. Κύριε συ, που τα πάντα εν θυμηδία εποίησες, πε μου, είχαμε ποτέ κάτι τέτοιο; Προς τί λοιπόν ο καύσος; Για τις μπαγκατάλες ομιλούμε; Πώς ισχυριζόμαστε ότι μας νοιάζει μονάχα το έργο και η διαπραγμάτευση με αυτό, όταν αγκομαχούμε κάθιδροι να συσχετίσουμε, να βρούμε το αδιόρατο νήμα, που επαληθεύει την όποια γκροτέσκα παλαβομάρα της ζωής του συγγραφέα; Αυτό δεν λέγεται διαπραγμάτευση με το έργο, λέγεται: επιλύω βιογραφίες, στοιχειοθετώ ( με καταφανή - άντε ας μη χρεώσω δόλο - υποσυνείδητο ντετεκτιβισμό ) κατηγορίες εν είδει λογοτεχνικού κους κους, και λογικών διακειμενικών αλμάτων. Καταβαραθρώνει σου λέει, ο γιατρουδάκος αξίες και είναι επικίνδυνος! Έλα... Σάμπως, αυτός ανακάλυψε το μηδενισμό, τον κυνισμό και την νιχιλιστική ρητορεία. Σάμπως δεν φθάνει να ρίξεις ένα βλέφαρο, όχι μακριά, μέχρι τον καθρέπτη του μπάνιου, για να δεις το λερότερο, και θα δεις πόσο ανθρωπος θα νιώσεις. Αλλά πού; Εκεί... κόντρα στην αυτοαναίρεση, κόντρα στην αυτο-υπονόμευση, εκεί στο κυνήγι της αποκαθήλωσης του άλλου, στην φρενίτιδα της διάνοιας, της επικαλούμενης αυθεντίας, της ανεμίζουσας διακειμενικότητας, μην χέσω, ( λίγο νιονιό να έχει κανείς, και να έχει διαβάσει δέκα βιβλία, μια χαρά θα βρει τρόπο να τα συμπλέξει - βέβαια την άγνοια μας συμπλέκουμε πάντα αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα ) μην ξεράσω. Κάπου το δόλιο μάτι μου, έπεσε και σε μια αναφορά, που θέλει την γραφή του Ταξιδιού μια παραληρηματική μελανή οπή που άδει το τέλος των πάντων. Τί πιο ανθρώπινο από αυτό; Ποιός κώδων πιο ηχηρός από αυτόν; Τί θέλουμε απ' τον λογοτέχνη, λύσεις; Εδώ χωρίς να προτείνει καμμία, μας αφυπνίζει την κακοπροαίρεση. Φαντάσου και να πρότεινε κάτι ο έρμος... ¨Αδεια τρύπα σου λέει, τίποτα! Ο πύθος των Δανα'ί'δων αν δεν έχει πάτο δεν σημαίνει ότι είναι άδειος! Τα ίδια και για τον μαέστρο του Τίποτα τον Μπέκετ; Τα ίδια, μιας και αναφέρθη, για τον Ξένο του Καμύ; Όχι, αυτοί είναι ανθρωπιστές! Κι όμως, αν τα υπέγραφε ο Σελίν θα μας φαινόταν ότι φωνάζουν Χάιλ! Η διαλεκτική αυτο-ικανοποίηση, κύριοι και κυρίες, αυτιστικού και αστικού τύπου ιδίωμα! Και τα λέει ο μπαγάσας ξεκάθαρα, και οργώνει τα τεσσερα σημεία του ορίζοντα, και ναι και ορθώς αποψιλώνει αγκαθωτα βάτα διαφωτισμού, αλλά πάει και στην ζούγκλα, το ξεχάσατε αυτό;, πάει και στο λίκνο των ονείρων να αριθμίσει ψύλλους, πάει και στα φτωχοσυνοικιακά σοκάκια και γιατροπορεύει, ψάχνει, εκλιπαρεί για ανθρωπισμό ( ναι ναυτίλε συμφωνώ απόλυτα ), αλώνει κάθε πιθανή εκδοχή του, και συναντά αυτό που ευστόχως παρατηρεί η κα Μαργέλλου στο επίμετρό της: "η διαρροή του νοήματος καθοδόν προς την τελευτή" και όχι το μη- νόημα. Το άλλο μάτι μου, το δολερό, πέφτει στο άλλο βαρύγδουπο: μη-χαρτογράφηση! Αγαπητοί, οι χάρτες, για ένα τόσο καίριο σημείο καμπής, ιστορικό και με κατεβασμένα τα φώτα, μες στα λίτρα αίματος και την επώαση "φερέλπιδων" ιδεολογικών κραυγών, δεν θα ήταν άλλο από φυλλάδια τουριστικών προορισμών. Το Ταξίδι, γίνεται πάντα ψαύοντας στα τυφλά, ψαύοντας τη νύχτα, με τον θάνατο να καραδοκεί πανταχόθεν και την, αισιοδοξία πες την, φόβο πες τον, πλησμονή πες την, να μη βρίσκει ανθρώπινο κοστούμι. Μονο έτσι όσοι επιστρέφουν, βρίσκουν και το μέρος που είχαν αφήσει, ελαφρώς μετατοπισμένο, ελαφρώς ταξιδεμένο μέσα τους. Αλλιώς τα ταξιδάκια είναι διακοπές εν αργία, που με τη σειρά της μαλακία κατεργάζεται. Για προσκοπάκια, κοντολογίς!

Μακρυγορώ!... Πρωσυπογράφω τα της κας Μαργέλλου και του Ναυτίλου.

Ουφ! Ναυτίλα... συμπάθα με, ναυτίλε!

ζου&ζου

Ανώνυμος είπε...

Προσυπογράφω... οποία καφρίλα! Να συγχωρεθώ!

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Απόλαυσα την λογοτεχνικότητά σου ανώνυμε και εύχομαι να την ολοκληρώσεις καταλυτικά. Έξοχο!΄(ακόμη και όταν χτυπάς κάτω από τη μέση. έξοχο).
Αυτά σου γράφει ο γιος του μπογιατζή από τα προσφυγικά του Περιστερίου (ενοικιαστής τώρα αλλού) και ευτυχώς για αυτό αστός όπως λες (κάτι θα ξέρεις και είναι έξοχο κι αυτό. το ότι ξέρεις.) Και χαίρομαι για την εξαίσια λάσπη που πετάς αλλά και τη δημιουργία που πράττεις. Και με εντάσσεις εμφανώς σε μια ομάδα που αγνοώ επί του προσωπικού και επί του προσώπου. Αλλά επιμένω πως δεν βιογράφησα, λέω το κείμενο τι λέει σε μένα (κι ας το πετάς - και καλά κάνεις με εκείνο το μη χέσω στη διαπραγμάτευση. Καταπληκτικό γέλασα με τα όσα γράφω μέσω εσού και τα ξαναβρήκα πάλι μέσω εσού. Και σε ευχαριστώ ακριβώς για αυτό). Το κείμενο με ενδιαφέρει και όχι ο Σελίν. Καταραμένος κι ο Σελίν λοιπόν! Δεκτό κι αυτό. Αλλά καληνυχτώντας σε μιας και είμαι μέσα (γιατί δε βγαίνει το ρημάδι η έξοδος σε ευρώ εννοώ δε βγαίνει) και εξυμνώντας την αυθεντικότητα της γραφής σου να αφιερώσω ένα ποίημα που έρχεται από τη Ζιμπάμπουε
Romantics like Rousseau talk nonsense
when they insist that we are born free,
though he’s right about the chains.See,
you didn’tknow which side of the fence

you would end up attempting to climb.
You had no say in your spawning,
or the biology of your thing,
or your complexion. Yet time and time

again we are told of a free press,
a free state, free will, freedom of speech,
freedom to write what we like, to preach
what we like, freedom to make a mess.

“It’s often safer to be in chains,”
says Franz Kafka, “than to be free.”
But safety is not the issue, see –
it’s the rains, the coming of the rains.

John Eppel
Zimbabwe

΄Ο,τι κι αν λέω ό,τι κι αν λες
το θέμα είναι βλέπεις ο ερχομός των βροχών
και είναι ωραίο ότι οι βροχές θα έρθουν
ΕΧΕΙΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΤΑΛΕΝΤΟ (και το εννοώ) απόλαυσα το ρυθμό το φαινομενικά (αλλά ουδόλως)παραληρηματικό μονολογικό και διαλογικό σου κείμενο ταυτόχρονα.
Ουφ είτε ως ανακούφιση είτε ως ειρωνική ηχώ είτε ως χυδαιότητα υπάρχει τελικά
Το ΟΥΦ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ
ΕΙΔΕΣ
ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ Ή ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΟΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΝΕΙ
Καλή σου νύχτα
και σε ευχαριστώ
δεν θα επανέλθω΄να πεις ό,τι γουστάρεις και μπράβο σου!
Βαγγέλης Ιντζίδης

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ναυτίλε καλησπέρα,


Έλεγα να συνεχίσω σιωπηρά την ανάγνωση του «Ταξιδιού» μετά την παραίνεσή σου. Παράτησα λοιπόν στην άκρη τα μικρά και μεγάλα μου άλλα δημιουργικά σχέδια και βυθίστηκα στο φωτεροζοφερό σύμπαν του Σελίν. Ας σοβαρευτούμε, πού ξανακούστηκε να μιλάς για ένα βιβλίο έχοντας διαβάσει μόνο τις πρώτες εκατό του σελίδες; Θεώρησα μετά τη δεύτερη ανάρτηση του Ναυτίλου ότι είχα βρει ένα κλειδί που συνέδεε το Ταξίδι στην Άκρη της Νύχτας με την Καρδιά του Σκότους. Για το βιβλίο του Κόνραντ ισχυρίζομαι και μπορώ να υποστηρίξω ότι η ανάγνωσή του ως χαρτογράφηση ισχύει. 24. Το πάθος για τους χάρτες του Τσάρλυ Μάρλοου ή το «Ταξίδι στην καρδιά του σκότους» του Τζόζεφ Κόνραντ ως χαρτογράφηση της «κενής και απάτητης» Αφρικής

Από τις εκατό πρώτες σελίδες του βιβλίου του Σελίν , έχοντας πειστεί ότι υπάρχουν ισχυρές συγκλίνουσες ενδείξεις για το πάθος για τους χάρτες του Μπαρνταμού, αποφάσισα να κοινοποιήσω τις σημειώσεις μου – ημερολόγιο ανάγνωσης – στο μπλογκ σου, θεωρώντας ότι έχει σίγουρα ενδιαφέρον και αυτή η οπτική γωνία – χωρίς φυσικά να διεκδικεί την αποκλειστικότητα της ερμηνείας. Το ότι το βιβλίο του Σελίν είναι σημείο αμφιλεγόμενο ,εκτός από αντικείμενο παθιασμένων συζητήσεων και διαφωνιών στα μπλογκς, αποτελεί μέρος της επικοινωνιακής του δύναμης: Αριστούργημα – ανοσιούργημα – μνημειώδες –ελεεινό – κ.α αναγράφονται στο οπισθόφυλλο.
Δεν είμαστε οι πρώτοι δηλαδή εδώ, ούτε οι μόνοι που διαφώνησαν ποτέ και αυτή η συζήτηση – θα συνεχίζεται φυσικά – τι καλύτερο μια και τα θέματα περί φωτός και ζόφου περί νοήματος ή μη και περί διαπραγμάτευσης του νοήματος μας αφορούν ακόμα. Να μη σπουδαιολογούμε λοιπόν το πάθος και τις αντεγκλήσεις των σχολιογράφων - των εαυτών μας – να μη σελινιαζόμαστε και να προσέχουμε - μπορεί να είμαστε όλοι και μαριονέττες στο επικοινωνιακό παιχνίδι των πωλήσεων.

Απευθύνομαι λοιπόν πάλι στο Ναυτίλο για να δηλώσω τη διαφωνία μου για το «βαρύγδουπο» ως χαρακτηρισμό που αποδίδει ο ανώνυμος ζου και ζου στο περί μη χαρτογράφησης, μια και πιστεύω ότι επειδή ενέταξε την άποψή μου σε ένα στρατόπεδο της επετέθη και την αδίκησε. Ωστόσο, η άποψη που εξέφρασε για τους χάρτες γενικώς (ως τουριστικούς οδηγούς) παραγνωρίζει ή αγνοεί το συμβολικό και ιδεολογικό τους ρόλο. Οι χάρτες πάντα χαράσσονταν με κατεβασμένα τα φώτα και με λουτρά αίματος.

Συνεχίζοντας όμως την ανάγνωση μετά τις εκατό σελίδες, ανακαλύπτω συνεχώς νέα στοιχεία για την περίεργη σχέση του Μπαρνταμού με τους χάρτες και φυσικά αρχίζει να μου κλίνει το μάτι ο Ροβινσώνας και η αναβίωση σε μικρογραφία της εξέλιξης της κοινωνίας (βλ. ανακάλυψη της φωτιάς, λίθινη εποχή) στο μικρό νησάκι του ναυαγού ήρωα του Ντεφόε. Ο Ροβινσώνας είναι μια τεχνητή αναπαράσταση της ιστορίας – μια προσομοίωσή της - μια και την εποχή του Ντεφόε πίστευαν ότι αν ο άνθρωπος βρεθεί στην ερημιά – ναυαγός – θα περάσει ξανά από όλα τα στάδια από όπου πέρασε η ανθρωπότητα. Θυμηθείτε τι λέει ο Μπαρνταμού για τον Ροβινσώνα και το χρόνο όταν προσπαθεί να πλοηγηθεί πίσω στο παρελθόν για να τον ανακαλύψει στις αναμνήσεις του, τότε που έψαχναν μια μαύρη τρύπα στη Φλανδρα (207)

Και μετά ο Μπαρνταμού μαθαίνει να ανάβει φωτιά με πέτρες, πίσω στην ανακάλυψη της φωτιάς – ή μάλλον σαν καλός πρόσκοπος – ή προσκοπάκι σαν κι εμένα;

Κι όσο για τη μετατόπιση του μέρους όταν επιστρέφεις – αυτό το ξέρουμε φυσικά ότι ποτέ δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω σε ένα τόπο. Το θέμα είναι το αν πιστεύεις στην επιστροφή.

Ευχαριστώ κι εγώ, και το εννοώ την κυρια Ιγγλέση Μαργέλου που βρήκε ενδιαφέρουσα την πρόωρα εκφρασμένη άποψή μου και την συγχαίρω κι εγώ για τον γιγάντιο άθλο της μετάφρασης. Δεν έχω το γαλλικό πρωτότυπο όπως ο Ναυτίλος αλλά απολαμβάνω τις ευρηματικές αποδόσεις των λέξεων όπως τις παρακολουθώ από τις σημειώσεις.

Θα επανέλθω λοιπόν, εύχομαι και ελπίζω. Λέτε ο Μαζελίν που πήρε το βραβείο Γκονκούρ (για τους Λύκους) να ήταν λυκόπουλο;

ναυτίλος είπε...

Προς Πόλυ ...πράγματι το ότι το έργο του Σελίν προκαλεί τόσα αντικρουόμενα και παθιασμένα σχόλια κάπου 80 χρόνια μετά τη δημιουργία του , δείχνει τη σπουδαιότητά του . Αυτός ο προβληματισμός και αυτές οι αντιπαραθέσεις όλων μας (Βαγγέλη , Ζου&Ζου , Σεσίλ , Πόλυ ,Χριστίνα ,Αποστόλη) δεν είναι το ζητούμενο από ένα λογοτεχνικό έργο πέρα από την αναγνωστική απόλαυση ;
Σ' ευχαριστώ για την κοινοποίηση των εξαιρετικών σημειώσεών σου . Αναμένω τη συνέχεια με πολύ ενδιαφέρον ...

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Αγαπητέ Ναυτίλε
δε νιώθω ότι είμαι σε αντιπαράθεση και μάλιστα παθιασμένη με κανέναν (ίσως την επόμενη φορά ως άσκηση ύφους το πω αυτό με τη μείξη διαφορετικών επιπέδων ύφους! καθώς φιλοξενείς κάθε ύφος στο μπλογκ σου). Και μετά το προτελευταίο μου σχόλιο εδώ προτείνω μια διαλεκτική σχέση ανάγνωσης (αυτό είναι η διαπραγμάτευση - που δεν σχετίζεται με κανένα στάδιο από εκείνα του Φρόυντ!) ανάμεσα στο φως/ζωή-θάνατος/ζόφος (να και τα δύο ζ), κίνηση-ακινησία, ταξίδι/χάρτης-πλάνη/μη χαρτογράφηση, οριστικό τέλος - ανοιχτό ενδεχόμενο, κυριαρχία-μη κυριαρχία, ανθρωπισμός - ανθρωπότητα,εμείς - αυτοί, δυτικός πολιτισμός - μη δυτικός πολιτισμός (ειδικά στο σχόλιο περί εργασίας των μαύρων με το μαστίγιο και εργασίας ημών μέσω του αόρατου μαστιγίου της εκπαίδευσης) και τόσα άλλα.΄
Η ένστασή μου έγκειται στην όποια μονομερή ανάγνωση (αριστούργημα ή ανοσιούργημα κ.ά.). Και νομίζω πως μπορεί ο μη εμπαθής επισκέπτης της συζήτησης εδώ να δει ότι κατ΄ουσίαν ορίστηκε από όλους που συμμετέχουν τα όρια του τόπου που ορίζει η αναγνωστική προσληψη του κειμένου. Δεν είναι σημαντικό πως τα όρια αυτού του τόπου δεν διευρύνονται επί τόσα χρόνια; ΄Οτι η αντιμετώπιση του κειμένου δεν ορίζει έναν νέο τόπο της σύνθεσης;
Ε νομίζω ότι αυτό ΑΔΙΚΕΙ ΤΟ ΣΕΛΙΝΙΑΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ γιατί αυτό αποζητά ένα κείμενο την αναπλαισίωση της πρόσληψής του σε έναν νέο τόπο νέων συνθέσεων.
Μήπως τελικά το παθιασμένο (έως και εμπαθές)"υπέρ" ή/και "κατά" δεν έχει σχέση με κανένα κείμενο; Μήπως όμως - από την άλλη - το κείμενο πυροδοτεί αντιθέσεις στην ευρωπαϊκή μας ήπειρο που φαίνεται πως ακόμη δεν έχουν βρει μια νέα νοηματοδότηση κι έτσι από τη μια στις φτωχογειτονιές του Παρισιού απευθύνεται με συμπόνοια ο Λεπέν και στις ίδιες γειτονιές με συμπόνοια και η κάθε αριστερή οργάνωση. Σπεύδω να συμπληρώσω με συμπόνοια αλλά και πρόσκληση σε δυναμική δράση και οι δύο απευθύνονται. Ως να υπάρχουν μόνον αυτοί και οι άλλοι να παίζουν τον παθητικό ρόλο αυτού που είναι το αντικείμενο της συμπόνοιας των άλλων. Από τη μια οι ιδεολογικοί αποικιοκράτες και από την άλλη οι άψυχοι αποικιοκρατούμενοι.΅
Ε δεν είναι έτσι. Οι αποικιοκρατούμενοι δεν είναι δίχως ζωή, σκέψη, πάθη και ιδέες, δηλαδή δεν είναι απολίτιστοι για να δουν το φως του ενός ή του άλλου. Δεν είναι ετερόφωτοι.
Αυτό συνέχεια προσπαθώ να πω με την αναφορά - τη συνεχή αναφορά μου στο αίτημα της μη-κυριαρχίας.
Αλλά κάποιοι επιδιώκουν - έστω και φαντασιακά- τη συγκρότηση της κυριαρχίας τους. Μη στοχαστική η δεξιά μη στοχαστική και η αριστερά.
Ξεκαθαρίζω - δυστυχώς επανερχόμενος- ότι δεν ανήκω σε κανένα στρατόπεδο, ανήκω στο πεδίο. Και από το πεδίο βλέπω με τι θάνατο υπερασπίζονται κάποιοι το φως και με τι φως επιχειρούν να επιφέρουν το θάνατο πάνω στους άλλους.
Στο Σελίν - πάντα στο κείμενο και όχι στον κύριο του οποίου μας έβαλες και φωτογραφία - ενυπάρχει αυτό που συγκροτεί την ανθρώπινη κοινωνία, η καταστασιακότητα της συγκρότησής της, δηλαδή η συγκρουσιακότητα.
Και για αυτό δεν μπορεί να διαβάζεται ως αριστούργημα αλλά και για αυτό δεν μπορεί να διαβάζεται ως ανοσιούργημα.
Κατηγορίες τόσο περιγραφικές (και αντιδημιουργικές).ΟΠΩΣ ΚΑΘΕ ΚΕΙΜΕΝΟ. Γιατί τα κείμενα δεν τα διαβάζουμε για να μιλάμε για εμάς μόνον μήτε και για να γράφουμε πολεμικές ή διθυράμβους για αυτά. Εξαλλου αριστούργημα ή ανοσιούργημα είναι κάτι για τα κουτάκια του εγκεφάλου του δικού μας πολιτισμού. Σε άλλες περιοχές έχουν τα δικά τους αριστουργήματα και ανοσιουργήματα και μη σας πω (ειπώθηκε ανωνύμως σε άλλο σχόλιο)τι τον έχουν το Σελίν εκεί. Για να γίνει σαφέστερη και η πολιτισμική μας μονομέρεια.
Το κείμενο του Σελίν είναι ακριβώς για αυτό σημαντικό. Εκθέτει αυτή τη συγκρουσιακότητα επί λέξεων. Από τη μια η φύση και από την άλλη η κοινωνία. Το τσακάλι και ο Νώε από τη μια και ο Νώε της κιβωτού από την άλλη (για αυτό έβαλα εδώ το ποίημα στα αγγλικά που μιλά για Ρουσσώ κλπ).Υποβόσκει το ζήτημα του ορθού λόγου του πρώτου διαφωτισμού περί κοινωνικού συμβολαίου.
Λοιπόν ο Σελίν είναι σημαντικός (δηλαδή έγραψε κείμενο που σημαίνει αυτό εννοώ και όχι έγραψε αριστούργημα ή ανοσιούργημα και άλλα τέτοια φληναφήματα) και ακριβώς για αυτό επειδή παρουσιάζει τη συγκρουσιακότητα στη συνάρθρωση της κοινωνίας μας θέλει διαπραγμάτευση. Δηλαδή να δούμε τη σύγκρουση και να στοχαστούμε πάνω σε αυτή. Που σημαίνει αντί να σαγηνευτούμε και να αρχίσουμε να παραληρούμε σκοτώνοντας δεξιά και αριστερά ως "δικαιωμένοι καταραμένοι" να επιχειρήσουμε να δούμε πως μπορούμε να έχουμε ένα αναποδογύρισμα, δηλαδή πολλαπλούς τρόπους πραγμάτωσης του φωτός και του ζόφου και όχι έναν και μόνον έναν. Εκεί είναι το θέμα. Αντέχουμε το άλλο δίπλα μας. Και μπορούμε να το αντέχουμε;
Δεν αποδίδω απάντηση στο Σελινιακό κείμενο γιατί αποδίδω σε αυτό το κείμενο έναν άλλο τρόπο να τίθεται το ζήτημα.
Ε αυτό δεν το αντέχει η βλακεία ενός διαβασμένου σχολικά φασίστα και ενός διαβασμένου σχολικά κομμουνιστή. Δεν το αντέχει διόλου η λογοτεχνική κριτική όταν επιμένει ότι οι αλήθειες της που ενδημούν ΜΟΝΟΝ ΣΕ ΑΥΤΗΝ είναι και αλήθειες που ΕΝΔΗΜΟΥΝ ΠΑΝΤΟΥ. Καταργώντας κάθε διάκριση και επομένως κάθε στοχασμό. Γιατί άλλη η συμπόνοια στη λογοτεχνία και άλλη η συμπόνοια στην κοινωνική έρευνα και άλλη στα ΜΜΕ.
Αυτή τη διαλεκτικότητα που επιζητεί τις πολλαπλές (Η ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ) πραγματώσεις της είναι και η περίπτωση ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΕΛΙΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (που όπως σας είπας ως γέρος πια το διάβασα και όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στην ακόμη μεταπολιτευτική Ελλάδα και το συζητούσαμε από τότε στα αμφιθέατρα και στα καφενεία ακόμη μάλιστα πιο έντονα).
Τότε μάλιστα που μετακομίσαμε από τις προσφυγικές παράγκες στις προσφυγικές πολυκατοικίες που από συμπόνοια μας είχε αρχίσει να χτίζει η χούντα στο Περιστέρι! Τι εννοώ με αυτό;
ΟΤΙ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΣΟΥ ΔΙΝΩ ΜΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΣΟΥ ΠΑΙΡΝΩ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΣΟΥ ΛΕΩ (για να θυμηθούμε και την Εβραία του Μπρεχτ) ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΔΕΝ ΣΕ ΑΦΗΝΩ ΝΑ ΖΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑΣ - ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΘΗΛΕΙΑ ΣΤΟ ΛΑΙΜΟ - ΤΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΣΤΕ ΕΣΕΙΣ - ΤΙ ΤΕΡΑΤΑ - ΤΙ ΠΟΔΟΓΛΥΦΤΕΣ ΤΕΡΑΤΩΝ-
Μίλησα ναυτίλε γιατί με ενέταξες στους παθιασμένους διαφωνούντες. Ουδόλως δεν είμαι. Και επειδή είμαι επώνυμος έπρεπε να διαχωρίσω τη θέση μου - επώνυμα και ενυπόγραφα πάντα.
Λοιπόν καλή Κυριακή και λυπάμαι ειλικρινά που το να μπαίνεις στον κόπο της γνώμης του άλλου αντικαθίσταται από τη δολοφονία του άλλου επειδή ακριβώς είναι κουραστικό να υπάρχει ο άλλος. Αλλά φαντασθείτε μια κοινωνία όπου το αντικείμενο που διαρκώς επινοούμε μια πολεμική εναντίον του πάψει να υπάρχει. Τότε θα αντιληφθούμε άραγε την καρα-τρυπάρα μας; Το κενό μας κίνητρο;
Αυτά.
Η σύγκρουση για το Σελίν υπάρχει επειδή κανείς δεν τον διάβασε. Δεν μπήκε στον κόπο του αντιθέτου του κειμένου και μετά πάλι στο κείμενο.
Γιατί να το κάνουν αυτό οι εκπαιδευμένοι συμπόλίτες μας. Αφού είναι τόσο εύκολο να διαλέγω κηδεμονευόμενα στρατόπεδα και ανακατεύω τα πάντα σε μια πολεμική ρητορικής.
ΝΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΣΥΜΦΩΝΩ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΠΥ ΜΠΛΟΓΚ ΣΟΥ ΝΑΥΤΙΛΕ
ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
Ευχαριστώ
KAΛΗΝΥΧΤΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΤΥΧΗ
Βαγγέλης Ιντζίδης

Ανώνυμος είπε...

Φοβούμαι πως όσο περισσότερο διαβάζω τον ευγενή Κύριο Ιντζίδη, τόσο λιγότερο τον καταλαβαίνω. Φοβούμαι επιπροσθέτως πως ο λόγος είναι ότι περιστρέφεται γύρω από αυτό που θέλει να πει, αποφεύγοντως να το πει, ενόσω το λέει (δεν αντιστέκομαι στο "εν νόσω", μολονότι θα ήταν ίσως άδικο!)
Ας παρατηρήσω μόνο τα εξής:

1. Η διαφορά (και ουχί η ντερρινατϊκή διαφΩρά) ενός μυθιστορηματικού αριστουργήματος έγκειται κυρίως, το επαναλαμβάνω, στην κατασκευή ενός συνεκτικού σύμπαντος, όπου όλες οι (λογοτεχνικές) συντεταγμένες είναι ακριβώς τόσο συντεταγμένες, ώστε να δημιουργείται στον αποδέκτη η αίσθηση όχι μόνον της αληθοφάνειας, αλλά και της αλήθειας. Όπου άπαντα τα ύδατα συρρέουν στην ίδια θάλασσα (μπορεί να είναι και ωκεανός). Αυτό το διαφοροποιεί και το κάνει να ξεχωρίζει από τα άλλα αντίστοιχά του.
2. Τούτο εξαρτάται από την πρόσληψη, δηλαδή από τον αναγνώστη. Προφανώς. Κατ' αντιστοιχία, η αξιολόγηση του αναγνώστη-μετέχοντα-κριτή υπόκειται και αυτή σε αξιολογική ιεράρχηση. Ναι, κρίνουμε και συγκρίνουμε τα έργα σύμφωνα με τα δικά μας (βεβαίως δικά μας!) υποκειμενικά (βεβαίως υποκειμενικά!) εργαλεία. Χρονικά και χωρικά πεπερασμένα (βεβαίως πεπερασμένα!) Αν όμως η κρίση μας έχει απήχηση, τότε η ανάγνωσή μας είναι πιο ευφυής, πιο ελκυστική, πιο ενδιαφέρουσα, πιο αποκαλυπτική από άλλων.

2. Για να μπορείς να αναγνωρίσεις τον 'Α λ λ ο και να μπεις ενδεχομένως στη θέση του, πρέπει εσύ να είσαι Ε σ ύ! Να έχεις δηλαδή μια κάποια προσδιορίσιμη ταυτότητα και να κατέχεις μια κάποια θέση στον χωροχρόνο, ταύτότητα και θέση με τις οποίες να είσαι αν όχι συμφιλιωμένος, τουλάχιστον οικειωμένος. Με απλά λόγια, δεν είναι ωφέλιμο (ή και δυνατόν) να απεκδυθείς την ταυτότητα του Δυτικού του 2008! Έτσι λοιπόν, με αυτήν την ταυτότητα, διαβάζεις τον Σελίν του 1932 και όχι (φυσικά!) ως πολίτης της Ζιμπάμπουε, πρώτιστο μέλημα του οποίου (αν ορθώς διαβάζω τον Έππελ) δεν είναι η ελευθερία, αλλά η ευλογία των βροχοπτώσεων!

3. Η μεταμοντερνιστική ανάγνωση μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει στον απόλυτο σχετικισμό, ο οποίος με τη σειρά του εγκυμονεί άλλους τόσους κινδύνους φασισμού! Γνωστό και αυτό!!
Φιλικά,
Σεσίλ Ι. Μ.

Ανώνυμος είπε...

Αξιοπρόσεκτη η "ζουζουική" φωνή. Και όταν κραυγάζει και όταν τραγουδά. Υποκλίνομαι!

Ανώνυμος είπε...

Συγγνώμη!
1. Διορθώνω το προ-προηγούμενο σχόλιό μου: α) ντερρινταϊκή, β) η αρίθμηση είναι λάθος και τα σχόλιά μου τέσσερα.
2. Έστειλα ανυπόγραφο το αμέσως παραπάνω σχόλιό μου, όπου εγκωμιάζω τον ζου&ζου!
Φιλικά,
Σεσίλ Ι.Μ.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Ναι Σεσίλ
είδες συμφωνούμε για τον ανώνυμο (τον επαίνεσα κι εγώ πολλαπλώς)έχουμε όμως μια διαφορά υπό-κλισης.
Με ενδιαφέρει τα μέγιστα το κείμενο του Σελίν καθώς υπάρχουν μύθοι που συσκοτίζουν και υποδουλώνουν και μύθοι που φωτίζουν και απελευθερώνουν.
Ελεύθερη επιλογή λοιπόν!
Αφού δεν μιλάω για αυτά που με ρωτάς (για πολλοστή φορά) και επιμένεις να με ρωτάς σημαίνει πως δεν διαβάζεις παρά τις επιλογές σου στα δικά μου σχόλια τις ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΙ ΣΕΒΟΜΑΙ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΛΟΙΠΟΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΟΥ. ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΟΥ ΞΕΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ΑΡΚΕΤΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΣΤΗ ΤΑ ΟΣΑ ΜΕ ΡΩΤΑΣ/ΘΕΣ ΝΑ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ(;).
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΣ ΠΕΡΙ ΧΑΡΤΩΝ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΗΤΑΝ ΣΑΦΕΣΤΑΤΗ ΕΠΙΣΗΣ ΣΕ ΜΕΝΑ.
Προς ίσως χρήσιμη ενημέρωσή σου λέω ότι το ποίημα του έπελ έχει το δίπολο (πρώτη-τελευταία στροφή και δίπολο εντελώς σχηματικά τώρα)ρουσώ-κάφκα και σχετίζεται με αυτή τη διάκριση φυσικό-κοινωνικό, ελευθερία-ανελευθερία. ο ζιμπαμπουανός ποιητής αναφέρεται μέσω της παρωδίας στα πρόσφατα πολιτικά γεγονότα (στο κείμενο είναι εμφανής και η παρωδία και το μέτρο της και η πολιτική)τα άλλα είναι θέμα της πραγματολογίας του κειμένου: συνέντευξη-πολιτική κατάσταση στη ζιμπάμπουε). ΄Ενα ένα σίγουρο πως όταν λες ότι "ο πολίτης της Ζιμπάμπουε, πρώτιστο μέλημα του οποίου (αν ορθώς διαβάζω τον Έππελ) δεν είναι η ελευθερία, αλλά η ευλογία των βροχοπτώσεων!" απηχεί μια αντίληψη ότι οι βροχοπτώσεις στον τρίτο κόσμο και η υπόθεση του νερού δε σχετίζεται με την πολιτική, την ελευθερία. Εύχομαι εκτός από τα κείμενα να διαβάζουμε και τις προβολές μας πάνω ΣΕ ΑΥΤΆ με τις οποίες πρότεινα μια διαπραγμάτευση (μιας και εγώ δεν υποκλίνομαι στον Ντεριντά- συ είπας).

Β.Ι.
και με σεβασμό στο μπλογκ που μας φιλοξενεί δεν θα επανέλθω οριστικά και παρακαλώ το ότι αν μου απευθυνθείτε δεν σας απαντήσω να το κατανοήσετε έστω κάπως.
Είναι δυσφορικό να είσαι δίχως άμυνες και ανοιχτός ιδεολογικά και να επιχειρείς να συζητήσεις κάτι για το οποίο δεν τίθεται θέμα συζήτησης.
Ε αφού δε τίθεται θέμα συζήτησης τι να συζητήσουμε. Πάντως τα όσα λέτε και κείμενα κλπ και σύμπαντα δεν ΄βρίσκω να λέτε κάτι στο οποίο κανείς διαφωνεί. Γενικές αρχές που φαντάζομαι δεν υπάρχει κανείς που να διαφωνεί με αυτές.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Ναυτίλε
το μπλογκ σου (ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΛΛΑ) ως ένας πολύ καλός (και για μένα εξαίρετος)τρόπος οργάνωσης ενός βιβλιοφιλικού μπλογκ αλλά και τα σχόλια θα γίνουν αντικείμενο ενός εργαστηρίου ανάμεσα σε πολιτικούς επιστήμονες - κοινωνιολόγους - λογοτέχνες και εκπαιδευτικούς.
Θα σε ενημερώσω στο μέιλ σου να μας τιμήσεις όπως και άλλες και άλλους μπλόγκερς.
Να είσαι καλά
Β.Ι.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Σελίν: Σημειώσεις από μια ανάγνωση (μέρος 3)

Έχοντας πια ξεπεράσει για τα καλά το δισταγμό να μιλήσει κανείς για ένα βιβλίο που δεν έχει διαβάσει, κάνω ένα πείραμα με τον εαυτό μου δημοσιοποιώντας τις σημειώσεις μου στο μπλογκ του Ναυτίλου. Ρισκάροντας ότι ίσως στο τέλος διαψευσθώ, αποφασίζω να το κάνω γιατί μια και η συζήτηση καλά κρατεί, πιστεύω ότι έως τώρα έχω κάτι να πω – και σπεύδω. Ο άλλος λόγος που θεωρώ ότι θα αθωωθεί αυτή μου η προπέτεια, είναι ότι το βιβλίο του Σελίν - μέχρι τώρα πάντα – μου δίνει την εντύπωση ενός βιβλίου – λαβυρίνθου, αλλά χωρίς κέντρο. Αυτή μου λοιπόν η ενέργεια είναι συμβολική. Δεν ξέρω τι θα βρω παρακάτω. ¨Εχω επίγνωση ότι οι χαρακτηρισμοί μου είναι έξω από την αργκώ της λογοτεχνικής κριτικής, την οποία δεν έχω σπουδάσει – λυπάμαι . Δεν είναι όμως βαρύγδουποι. Διατηρώ το δικαίωμα της άποψής μου και λυπάμαι που δεν αντιλήφθηκα από την αρχή – ως αφελής (;) θετικός επιστήμων την ειρωνεία της κ. Ιγγλέση προς την άποψή μου. Τα συγχαρητήρια για τη μετάφρασή της ισχύουν. Όσο για τον/τη Ζου ζου που η ανωνυμία του του επιτρέπει να αποδίδει χαρακτηρισμούς όπως βαρύγδουπος – μη χέσω – μαλακία στα λεγόμενα των άλλων σχολιογράφων – εγώ δεν υποκλίνομαι και φυσικά διαφωνώ μαζί του.
Λαβύρινθος χωρίς κέντρο λοιπόν ή αλλιώς με πολλαπλά κέντρα – όπου στα διασταυρούμενα μονοπάτια του περιπλανάσαι επ’ άπειρον χωρίς να μπορείς να βγεις – περνώντας πολλές φορές από το ίδιο σημείο. Μια αγχωτική – τουλάχιστον - εμπειρία γνωστή σε πολλούς πολιτισμούς.

Η μεταφορά του λαβυρίνθου (όπου χρειάζεσαι χάρτη για να προσανατολιστείς) είναι γνωστή στους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ. Δεν μιλώ φυσικά για τον Μπόρχες και τον Εκο που είναι μεταγενέστεροι του Σελίν, αλλά για τον Τζαίημς Τζόυς που είναι προγενέστερος. Και αυτός έφτιαξε ένα βιβλίο λαβύρινθο, με τις περιπλανήσεις σε μια πόλη λαβύρινθο όπως το Δουβλίνο. Στήβεν Δαίδαλος και δε συμμαζεύεται. Πιστεύω ότι η η Μόλυ – η αγαπημένη του Μπαρνταμού - είναι αναφορά στη Μόλυ Μπλουμ του Τζόυς (και δεν ξέρω αν ο Λεόν είναι ο Λεοπόλδος).

Κάθε κεφάλαιο σχεδόν (μέχρι τη σελ. 289 που έχω φτάσει) ξεκινά με μια ερώτηση – μια αναζήτηση - για το που είναι ένας τόπος, και τη δυσκολία του προσανατολισμού.
Διάδρομοι πανομοιότυποι στο ξενοδοχείο, δωμάτια παρόμοια όπου χάνεσαι, οι γραμμές του μετρό στα έγκατα της πόλης και φυσικά η αναφορά στα έντερα – τα εντόσθια – προσφιλής μεταφορά του λαβυρίνθου (παραπέμπω στο La potiere jalouse του Λεβί Στρως, ζητώντας συγγνώμη για τα αξάν που δεν ξέρω να βάλω.). Τι πιο κραυγαλέο από τη συλλογική αφόδευση στα έγκατα της πόλης και τη διαρκή διάρροια στην Αφρική!

Μια και αναφέρθηκε η δόλια η ανθρωπολογία – δυο τρεις φορές νομίζω σε αυτή τη συζήτηση – ας χρησιμοποιήσουμε λίγο τα εργαλεία της (όσο μπορούμε ως μη ειδικοί). Βλέπω λοιπόν, παρά την έμμεση αναφορά στον Οδυσσέα του Τζόυς, ότι ο Μπαρνταμού ουδεμία σχέση έχει με τον Οδυσσέα του Ομήρου – και τώρα μιλώ για το νόημα και το νόστο. Ο ένας περιπλανιέται χωρίς τη θέλησή του, στοχεύοντας προς ένα κέντρο – την Ιθάκη. Αφηγείται αυτός ή άλλοι τις περιπέτειές του από τις οποίες έχει συγκροτηθεί σαν άνθρωπος. Πορεύεται προς τη ζωή και την επιστροφή.

Ο Μπαρνταμού δεν επιστρέφει, συνεχώς φεύγει, πηγαίνει από το ένα μέρος στο άλλο – χωρίς λόγο – ούτε αυτός ξέρει γιατί.

Ο Οδυσσέας και η παρέα του σε κάθε σταθμό του ταξιδιού αναρωτιούνται τι χώρα βρωτών είναι αυτή; Τι τρώνε δηλαδή εδώ; Και δοκιμάζουν από όλα – και αυτό τους στοιχίζει – παίρνουν ένα μάθημα, τα βόδια του ήλιου, οι λωτοί, η Κίρκη… Το πληρώνουν ακριβά, τις περισσότερες φορές με τη ζωή τους, αλλά αυτό είναι το ταξίδι. Ο Οδυσσέας προσπαθεί να ζήσει και να φτάσει στο τέρμα.

Αυτό όντως συμβαίνει στην Αμερική, όπου ο Μπαρνταμού μυείται στα χοτ ντογκς και στα καθαρά και φτηνά ντάινερς. Ίσως γιατί θεωρεί τους Αμερικανούς ανθρώπους με τους οποίους επιθυμεί να ανταλλάξει.
Προσέξτε όμως στην Αφρική. Έχει ταράξει την κονσέρβα: κασουλέ και κονσέρβα ντομάτα. Καμιά τροφική ανταλλαγή. Γιατί αυτοί είναι άγριοι, δεν έχουν πολιτισμό, δεν έχουν κοινωνία και δυνατότητα για εσωτερικευση μέσω της εκπαίδευσης. Είναι τυχεροί γιατί τους αρκεί ο βούρδουλας για να δουλέψουν. Μακάριοι οι πρωτόγονοι – και αυτό δεν είναι εξωκειμενικο στοιχείο.

Μια τελευταία παρατήρηση: Στη Γκαρεν, όπου ο Μπαρνταμου ανοίγει το ιατρείο του, θυμηθείτε το όνομα του δρόμου: Οδός Μινωταύρου!

Τελειώνοντας αυτό το σχόλιο, ευχαριστώντας το Ναυτίλο που μου έχει δώσει την άδεια να αναρτώ τις σημειώσεις μου ως σχόλια σας χαιρετώ.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή Κυρία Χατζημανωλάκη,
Καμία -και το εννοώ- καμία ειρωνεία στην αναφορά μου στο περί χαρτογράφησης σχόλιό σας! Ήμουν ειλικρινώς εντυπωσιασμένη από την επισήμανσή σας, τη θεωρώ εύστοχη και χρήσιμη για την πλοήγηση του Σελίν. Τη θεωρώ εύστοχη ακριβώς γιατί επιτρέπει να δούμε πώς εκτυλίσσεται μια αφήγηση, που προτάσσει πράγματι την αυτοαναίρεσή της.
Επίσης συμφωνώ απολύτως μαζί σας για την απουσία κέντρου στο "Ταξίδι". Ισχύει, τωόντι. Φιλικά,
Σεσίλ Ι. Μ.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Νάστε καλά,

σας ευχαριστώ.

Χριστίνα Παπαγγελή είπε...

Παρακολουθώ με αμείωτο ενδιαφέρον, έχοντας τυπώσει και σχεδόν κρατώντας σημειώσεις, όλο το διάλογο πάνω σ' ένα βιβλίο που κυριολεκτικά μου' χει αλλάξει τον τρόπο σκέψης. Πολλά απ' όσα γράφτηκαν με βοήθησαν να ξεκαθαρίσω έννοιες κι ερωτήματα, άλλα μου δημιούργησαν απορίες. Δε θεωρώ σκόπιμο να καταγράψω εδώ όλες μου τις βεβαιότητες ή τα ερωτηματικά μου. Μόνο μια σκέψη θεωρώ κάπως αξιόλογη, 'ωστε να την καταγράψω και να τη θέσω στη "δοκιμασία" του διαλόγου, με την επιφύλαξη ότι οι συμμετέχοντες ίσως έχουν ..κουραστεί:
Η κυρίαρχη δική μου αίσθηση από το "Ταξίδι" του Σελίν, είναι ότι χειρίζεται πολύ επιδέξια αυτό που λέμε "συναίσθημα" (δε μου αρέσει πολύ αυτός ο παρεξηγημένος όρος, αλλά θα διευκρινίσω).Ο λόγος του είναι φορτισμένος, "εμπαθής", αυτό που γράφει κάπου στο σημείωμα η Σεσίλ "ΣΥΜΜΕΤΟΧΟΣ ΛΟΓΟΣ".Πηγάζει από το βίωμα που αφηγείται, είναι λόγος βιωματικός, άμεσος και ατόφιος- δεν τον επεξεργάζεται με ιδεολογικούς μηχανισμούς. Αλλά βέβαια, εφόσον πρόκειται για ΑΦΗΓΗΣΗ δεν παύει να είναι ΚΑΙ λόγος.Αυτή η απουσία ιδεολογικών προεκτάσεων αλλά ταυτόχρονα η ποικιλόχρωμη φόρτιση συναισθημάτων που πολλές φορές είναι αντιφατικά (η ειρωνεία, ο σαρκασμός, η απόγνωση, είναι συναισθήματα που εξ ορισμού εμπεριέχουν αντίφαση) είναι νομίζω αυτό που επιτρέπει την πολλαπλότητα των ερμηνειών.
Και να σημειώσω ότι το "συναίσθημα" είναι τόσο ατροφικό, τόσο στραγγαλισμένο στην εποχή μας που εκτινάσσεται μόνο ως ΟΡΓΗ. Έχουμε χάσει την τέχνη του, τις αποχρώσεις του,φοβόμαστε π.χ. την ταύτιση γιατί φοβόμαστε τη δύναμή του και αγνοούμε πια οτι είναι ένα πολύτιμο εργαλείο ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ του κόσμου. Γιατί ν' αποφεύγουμε τη "σαγήνη"; μακάρι να ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ να σαγηνευτούμε, έχουμε τόσα να μάθουμε από την πυκνή ενέργεια που κρύβεται από πίσω.

Συγνώμη αν ...ξέφυγα λίγο.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Πόλυ
Επιτέλους!
Σε αυτή την τοπολογία του μη-τόπου και σε αυτή την μη ανταλλαγή με τους αφρικανούς
θεμελιώνεται η χειρονομία μου για ανοιχτό διάλογο σε έναν τόπο μη- κυριαρχίας των μικροκοσμικών αντιπαραθέσεων.
Τελικά η συμπόνοια του αποικιοκράτη σημαίνει μη αναγνώριση των όσων έχει ήδη αυτός στους αποικιοκρατούμενους.
Η υπαγόρευση μιας εικόνας των αγρίων της φύσης που δεν έχουν κοινωνία και άρα δεν ανταλλάσσω την τροφή μου με κάτι που δεν υπάρχει. Ε αυτό έρχεται και από την εποχή που οι δυτικοί ανακάλυπταν την Αυστραλία και μπαίνοντας τα καράβια τους στο λιμάνι του Σίδνεϋ την ονόμασαν terra nullius (του κανενός η χώρα) παραβλέποντας τους αβορίγινες.΄Ερχεται και από τον ρομαντισμό του Ρουσσώ που θεώρησε τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου εκτός του κοινωνικού!!!! Εξ ου και το ποίημα που παρωδεί από τη Ζιμπάμπουε - σε σχόλιό μου.
΄Εξοχες οι παρατηρήσεις σου και επιτέλους προς την κατεύθυνση του τι λέει αυτό το κειμενικό σύμπαν και όχι του τι θα θέλαμε να λέει. Κι έτσι μόνον μπορεί κανείς να μη σχετίζεται με στρατόπεδα και άλλες αθλοπαιδιές!
Να λοιπόν τι σημαίνει διαπραγμάτευση του νοήματος στην ανάγνωση ενός κειμένου. Αυτό που κάνεις με τις σημειώσεις σου, αυτό είναι ένα εμπράγματο παράδειγμα του τι εννοώ. Και μάλιστα με αυτό τον τρόπο και καθόλου βιαστικά πραγματικά μπορεί κανείς να απολαύσει το κείμενο του Σελίν (και όποιο κείμενο) δίχως τις χωρίς νόημα κατηγόριες (ανοσιούργημα) και τους α-νόητους επαίνους (αριστούργημα). Και για κάθε κείμενο.
Τελικά επανήλθα στην κουβέντα γιατί είδα το μίτο της εξόδου από τους "λαβυρίνθους".
Στην Οδό λοιπόν των τεράτων, στην οδό του Μινώταυρου μπορεί κανείς να βρει το μυθο που δεν θα τον υποδουλώσει αλλά θα τον διαφωτίσει.
Σε ευχαριστώ από καρδιάς
Για αυτη τη χαρτογράφηση δηλαδή για το νόημα και όχι για την πλάνη της α-νοησίας, του μη δυνάμενου να ειπωθεί τελικώς και εμείς να πασχίζουμε ντε και καλά να το πούμε!
Είδες πως σε κάθε μας κίνηση ή λόγο ή συναίσθημα τα στερεότυπα οι προαφηγήσεις άλλων για μας δεν αποφεύγονται εύκολα; Παντού πρέπει να είμαστε σε αναστοχασμό των ίδιων μας των βεβαιοτήτων.
Σε κάθε περίπτωση οι αλήθειες του λογοτεχνικού είναι αλήθειες που ενδημούν μόνον σε αυτό. Και δεν θα καταργήσω σε ένα λεπτό τον παιδεμό της ανθρώπινης σκέψης ως προς αυτό το τελευταίο που σημείωσα.

Βαγγέλης Ιντζίδης
υγ αποδείχτηκαν (και έπεται και συνέχεια) κειμενικά τα όσα εξωκειμενικά μπλα - μπλα μας.
Προσυπογράφω και υποκλίνομαι.

Ανώνυμος είπε...

Χριστίνα, συμφωνώ και επαυξάνω (όπως είναι, άλλωστε, αναμενόμενο)!!
Αυτό που κάνει, πιστεύω, ο Σελίν είναι η αριστοτεχνική επεξεργασία των τονικοτήτων που προσομοιάζουν στο συναίσθημα. Που το εικονίζουν αφενός, το εκμαιεύουν αφετέρου. Συναίσθημα οργίλο, βίαιο, σκωπτικό, περιφρονητικό, οικτίρμον, τρυφερό, απάνθρωπο. Ήτοι χαοτικό, αντιφατικό, έκκεντρο.
Το κάνει, ωστόσο, με τον "παράδοξο" τρόπο που το κάνουν οι κατά Ντιντερό (να' τος πάλι!) οιστρήλατοι ηθοποιοί: ελέγχοντάς το απολύτως! Όπως κάνει και με την αργκό: δεν την αναπαράγει αυτούσια, αλλά την αναδημιουργεί δουλεύοντάς την λέξη τη λέξη, ούτως ώστε να ακούγεται αυθεντικότερη του αυθεντικού. Πρέπει να είσαι μεγάλος μάστορας για να τα κάνεις αυτά!
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Σεσίλ Ι.Μ.

Ανώνυμος είπε...

Τίποτα, επί της ουσίας, τίποτα... Κυκλοτερής αποκωδικοποίηση! Και οι κύκλοι και οι σπείρες έχουν κέντρο. Καλέ τί πουλιά πιάνετε εσείς; Σταυραετούς! Την ουσία που χαίνει στο ενδιάμεσο δεν την βλέπετε; Το ωμο-λογώ... έχασα τον ύπνο μου ψες. Άρχισα τα πάτερ-άβε-κονφιτεόρ, η ντροπή μου άνοιξε την όρεξη, καταβρόχθισα περίλυπος ένα προφιτερόλ, και καθότι αλλεργικός στη σοκολάτα - εξού και οι ατελέσφορες λογοτεχνικές στύσεις: δύσκολο να ζει κανείς δίχως υποκατάσταστα - εξανθήματα " χαρτογραφήθηκαν " , οιονεί νησίδες φθονερής μετάνοιας. Και μια φαγούρα να δεις, ένας κνησμός μανιασμένος, να γδαρθώ, να φύγει το παλιό μου δέρμα, τέτοιο φίδι που είμαι. Συνηγορεί και το ημερολόγιο: ( αν επιμένετε να διαβάζετε τις μέρες και τους δρόμους πάνω στα χαρτιά... Ω! συνοριακή γη της επαγγελίας, αφουγκράσου την σκόνη των παταριών και τα ποντικοκούραδα που μοιάζουν με νησάκια πάνω σε ζωγραφιστά πελάγη, ελαφρύ το χώμα σου να θάψω τα φαγωμένα παπούτσια μου ) Κουτσοβλέφαρα στα θυρανοίξια του κουτσοφλεβάρη, υγειαίνετε ανεξαιρέτως, μ' όλες τις εξαίρετες αντεγκλήσεις σας. Εγώ δηλώνω, παντελώς ηττημένος με τόση λατρεία... ούτε έναν εχθρό της προκοπής δεν μπορεί να κάνει κανείς... τέτοια αποτυχία! Αναγνωρίζω και το καπάρωμα της αυθεντίας και την εργολαβία των
ευ-αγγελικών επικλήσεων βροχής, ασχέτως αν, τη σήμερον πρόκειται περί όξινης πάνω σε μαρμαρωμένα ντερριντευώδη, κατ' ευφημισμόν, ανδρείκελα. Τα συμπονώ, χάνουν
κι αυτά το δέρμα τους... Δικαιωμένη διφθερίτις! Για αυτήν την κατάρα ομιλείτε; Ξώκειλα πάλι, τί έλεγα;... Α ναι, για τον χαμένο μου ύπνο! Και μετά τις ξυσιές αυτός ο βόμβος, ζουζουνισμοί
εν κρανίω... Τί να το κάνεις
το μελίσσι στο κεφάλι,
όταν "αποικιοκρατείται" αποκλειστικά από βασιλίδες;
Στάλα μέλι δεν θα πάρεις... Κι έπειτα, στα μικράτα μιας νύχτας που δεν ξημερώνει, οι βαλκυρίες του Βάγκνερ και στο γραφείο μου κουτσουλιές παπαγάλων, ναι, έχω δυο που μου μαθαίνουν την αλφάβητο του κρα κρα, μα όταν αρνούνται ξηλώνω τα φτερά τους και γράφω με αυτά, τ-αυτιστικά εγκώμια και πολεμικές, εγώ ο "ποδογλύφτης τεράτων". Καμιά διαφυγή για την αλήθεια που ενδημεί μόνο σε με, ως ένδεια! Μόνο ο αέρας αποδημητικός, και αυτός κλεισμένος σε χάρτες; Περίμενα, αλήθεια το λέω, την εωθινή χρυσαυγούλα, να ξυπνήσει ο εργοδότης μου! Να του αφηγηθώ πώς στα πράσα μάς τσακώσαν, πως μάλλον περί ασβού πρόκειμαι, πως φιάσκο η επεκτατική πολιτική της εταιρείας, πως... ωστόσο, και δόξα τα θεία καταγώγια, θα του πρότεινα το εξής δελεαστικό: σύναψη συμφωνίας με το νάσιοναλ τζεογκράφικ για παράλληλη διανομή... κοίτα προοπτικές που ανοίγονται, από σπόντα!... Προαγωγή θα έπαιρνα... και τα ταξιδάκια πού τα πας! Όχι από μπλόγκ σε μπλόγκ! Εδώ χαραμίζομαι γαμώτο, άσε που πρέπει να εφευρίσκω νέες μεθόδους διαβολής. Και τί μου φταίνε απόφοιτοι του Κωλού-μπια και εμβιθείς αναλύσεις από φιλολό διακειμενοπραγματούμενες;...
Κάπου εδώ, ίσως να χασμουρήθηκα, δεν θυμάμαι, ίσως να ήταν αυτή η στιγμή που γέννησε την παρακάτω οπτασία... Ενα λούνα παρκ... Κι όλο το λεφούσι μας, στριμωγμένο στα συγκρουόμενα... κι ο εξ-άγγελος, ελέω λειψ-ευρω-στίας
να χοροπηδά, χειροκροτώντας, στις κερκίδες... Να μια εικόνα σαγήνης, να μια συγκρουσιακή γαλήνη,
" αδιαπραγμάτευτη "!... που μας
παει παρακάτω: Καθοδόν η αγρύπνια, καθοδόν ο ευρώς, ως αχλύ - ω! σαχλή - επικάθεται σε κάθε σπασμωδική αναπτέρωση της χαμένης ανθρωπιάς μου, και πού να φτάσει το βλέμμα; Εως το ταβάνι, με ή άνευ μίτου... Και γραμμή στο μπαλκόνι με ένα ψαλίδι στο χέρι, να κόβω τα σκοινιά όπου στεγνώνει το αίμα των ρούχων και των υπό κλίμακα ταξιδιών! Α ναι, εδώ, είμεθα ενάλιοι, κρεμάμε και τους χάρτες να στεγνώσουν, και στο τίναγμα όλο και κάποια μετατόπιση συντελείται, δια να μην πω αποκόλληση! θρίξ ορθή και φ0ύμαρα!... και καλά με το σκοινί, προσκοπάκι μου... έλα κόμποι ναυτικοί, έλα λικνιστές θηλειές, έλα πίσω στο δωμάτιο να δεις τι εστί μετατόπιση και επιστροφή... κι ο πολυέλαιος να νεύει! Αλλά πού; Ξέρω γω από κόμπους; Εξού και ο γόρδιος δεσμός εξού και τα σκάτωσα- τέτοιος καταλήγει πάντα ο μίτος, και λύσε τον αν κοτάς!... Διαψευμένη απόπειρα, διαψευμένη νύχτα!... εκκρεμείς είναι μόνο οι βεβαιότητες αγαπητοί!... Λυκόφως!... Σε αυτό το σημείο, δέον εστί, να λιποθυμήσω.
Και πράγματι, και κοιτά σύμπτωση, πάντα μια Μόλλυ θα σε επαναφέρει... Μόλλυ η σκύλα μου, ουδεμία αναφορά... θα σε επαναφέρει γλείφοντάς σε στ' αυτί, εκεί που δεν ιδρώνει με τίποτα, ώρες μετά, πλήρως απροσανατολισμένο... κι όλο φοβάμαι ναι, τρόμος ψοφοδεής, όλο φοβάμαι την επόμενη φορά... ίσως βρεθώ λευχείμων σε λευχείμονα κλίνη, ίσως βρεθώ αφρισμένος από λύσσα, ενόσω ένας πιο νοσηρός από μένα γιατρουδάκος καγχάζει πάνω απ' το κεφάλι μου... κι όσο θα καγχάζει αυτός, τόσο για κλάμματα θα μαι εγώ... όλοι μας... όταν θα συναντηθούμε... στο επισκεπτήριο... χαίρετε... νύχτωσε.

ζου&ζου

βαγγελης ιντζιδης είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
βαγγελης ιντζιδης είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
βαγγελης ιντζιδης είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Ας έχει την ικανοποίηση της τελευταίας λέξης ο/η ανώνυμος/η ΖΖ.

Δεν πρόκειται να επανέλθουμε.

Π.Χ. και Β.Ι.

Ανώνυμος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Ανώνυμος είπε...

Θα λυπηθώ, Ναυτίλε, αν αυτή η πολλαπλώς γόνιμη αυλλογική αναζήτηση κλείσει, καταλήγοντας en queue de poisson! Ο διάλογος, αν είναι όντως διάλογος, τουτέστιν διαπραγμάτευση, πρέπει να δέχεται και... παρεκκλίνουσες φωνές, ακόμα και φωνασκίες. Να ακούει και τους ψύχραιμους αναλυτές, αλλά και τους vociférants... μπαχαλάκηδες! Έχουν ενίοτε κι αυτoί κάτι να πουν κι έναν αιχμηρό (έστω και αν οχληρό) τρόπο να το λένε. Όχι; Κάτι τέτοιο δεν (υποτίθεται ότι) είναι στο πνεύμα των καιρών μας;
Εξάλλου, αυτές τις φωνές τις ενθαρρύνει, αν δεν τις υπαγορεύει κιόλας, ο ίδιος ο Σελίν, που πράγματι θα κάγχαζε (Σελίν γαρ!) με τις πολιτικώς ορθές αντεγκλήσεις μας.
Κρίμα που αποσύρθηκαν ο Β. Ιντζίδης και η Π. Χατζημανωλάκη, γιατί, εμένα τουλάχιστον με διαφώτισαν (άνευ ειρωνείας!) πολλαχώς.
Ας είναι.
Θερμά ευχαριστώ,
Σεσίλ Ι. Μ.

ναυτίλος είπε...

Αγαπητοί Σεσίλ , Βαγγέλη ,Πόλυ , Χριστίνα και άλλοι ανώνυμοι ... σας ευχαριστώ για όλες τις παρατηρήσεις σας που προσωπικά μου φώτισαν πάρα πολλές πτυχές του έργου , πτυχές που ενδεχομένως υπήρχαν εν σπέρματι στο νου μου αλλά χάρη στις δικές σας παρεμβάσεις μπόρεσαν να αναπτυχθούν . Λυπάμαι που κάποιοι ανώνυμοι ξέφυγαν από τις αρχές του διαλόγου ,που όλοι τις γνωρίζουμε άλλωστε , μιμούμενοι, έστω και με ταλέντο (εν είδει σελινικού φάσματος), τον δημιουργό . Μόνο που ο Σελίν υπέγραφε , ότι δημοσίευε, και δεν κρυβόταν πίσω από ανωνυμίες απευθυνόμενος σε άλλους που είχαν δηλώσει το όνομά τους , με τρόπο προσβλητικό . Γι' αυτό και αναγκάστηκα να διαγράψω ένα από τα τελευταία σχόλια .
Προς Σεσίλ ... (που τόσο με τίμησε με την παρουσία της στο μπλογκ) , σ' ευχαριστώ για τις παρεμβάσεις σου , που αποδεικνύουν την αγάπη αλλά και την εις βάθος μελέτη του σελινικού σύμπαντος (όλα αυτά που έγραψες εδώ θα μπορούσαν να είναι ένας ακόμη επίλογος στο βιβλίο ). Αυτό άλλωστε αυτό φαινόταν και στη μετάφραση .Χωρίς να υπερβάλλω πίσω από κάθε λέξη (κυριολεκτώ όταν λέω κάθε λέξη) κρυβόταν διεξοδική μελέτη και κόπος που οι ανυποψίαστοι αναγνώστες δε θα ποτέ να φανταστούν. Μακάρι να βρεις το κουράγιο να μεταφράσεις κι άλλα έργα του .

Ανώνυμος είπε...

Ολίσθημα μέγα, ναυτίλε! Η πολιτική του διαγράφειν, δεν κάνει άλλο
παρά να επαληθεύει τον υφέρπων ολοκληρωτισμό που αναδύεται απ'
τη σαγήνη του κειμένου, υπό την επήρεια της οποίας και βρίσκεσαι. Δικαίωσες τον ευάγγελο, εύγε.

Ουδέποτε προσέβαλα. Ζουζού σημαίνει παιγνίδι, ήτοι παίζω και χορεύετε. Απωλέσατε το χιουμορ σας.
Αυτό είναι το λιγότερο όμως. Φανηκε ξεκάθαρα, και πάντα αυτό γίνεται, ότι δεν μπορείτε να μείνετε στην ουσία ή όχι του περιεχομένου ενός κειμένου, ότι διψάτε για ταυτοποίηση, για μυθολογία, τέτοια που κάνει κάποιους να περιφέρονται
με μίτους και να στοιχειοθετούν αυτοεκπληρούμενες προφητείες, για να συναντήσουν στην άκρη των δικών τους λαβυρίνθων κάποιο ανώνυμο τέρας. Και πράγματι, δεν θα είχα κανένα πρόβλημα να φανερώσω το όνομα μου, αν δεν θεωρούσα ότι δεν αξίζει να ανοίγω έριδες της ανεπροκοπής. Κακώς μίλησα, αναγνωρίζω το σφάλμα μου. Δεν πρόκειται να τοποθετηθώ ξανά.

Πάντως, οι συνυπογραφές των Β.Ι και Π.Χ, καταδεικνύουν τί σημαίνει ανακλαστική στρατοπεδοποίηση. Ας είναι, έχω κι άλλα να σούρω αλλά, θα πάψω.

Εκτιμώ την τοποθέτηση της κας Μαργέλλου, που έπιασε το σφυγμό των λόγων μου, και τον, έστω μπαχαλέ σαρκασμό ημών ανεξαιρέτως.
Θατην παρακαλούσα κι εγώ, να μεταφράσει και άλλα απ' τον Σελιν για γίνει αντιληπτό ότι καμμια μίμηση ή παραμίμηση του δεν είναι εφικτή.

Τέλος και για την ιστορία,
ο ίδιος ο Σελίν (ψευδώνυμο...
να σημειωθεί) κατέθεσε το Ταξίδι στον Ντενοέλ δίχως όνομα και διεύθυνση... αλλά τί να λέμε... ψιλά γράμματα... δεν τα φθάνει κανείς.

Υγειαίνετε!

Ανώνυμος είπε...

Τα λόγια σου, αγαπητέ Ναυτίλε, είναι άκρως ευπρόσδεκτα και παρήγορα, μιας και από τους τόσους αναγνώστες του "Ταξιδιού" (πρέπει να έχουν πωληθεί έως σήμερα 19 με 20.000 αντίτυπα), είσαι μόλις ο τέταρτος που δηλώνει ότι προέβη σε διεξοδική αντιπαραβολή με το πρωτότυπο (οι άλλοι είναι: η αγαπητή φίλη μου και επιμελήτρια του "Ταξιδιού" Άννα Περιστέρη, ο επίσης αγαπητός φίλος Φώτης Σιατίτσας, που αμφότεροι μου έδωσαν το αρχικό satisfecit, προτού τυπωθεί το βιβλίο, και ο Νίκος Δήμου). Όμως, μόνον διά της αντιπαραβολής μπορεί πραγματικά να κριθεί η δουλειά του μεταφραστή, να διαπιστωθούν οι δυσκολίες (ενίοτε ανυπέρβλητες) και οι παγίδες του πρωτοτύπου, να εκτιμηθούν οι λύσεις που αυτός εντέλει προέκρινε.
Τούτος ήταν και ο λόγος που, ως μεταφράστρια που σέβεται τη δουλειά της, εγκαινίασα προ ετών και την κριτική της μετάφρασης καθαυτήν.
Διότι πιο ματαιωτικό ακόμα από το να μην ειπωθεί κουβέντα για τη συμβολή του μεταφραστή σ' ένα μεταφρασμένο κείμενο είναι να ειπωθούν τα: "καλή, λαμπρή, ρέουσα μετάφραση" και τα συναφή, απεγκλωβιστικά (για τον κριτή) συσκοτιστικά (για τον αποδέκτη), από τα οποία ο δόλιος μεταφραστής αντιλαμβάνεται ότι δεν έγινε αντιπαραβολή ούτε μιας παραγράφου! Και τότε, αυτός, ο δόλιος μεταφραστής, δικαιούται να διερωτηθεί: "Προς τι; Για ποιον; Αφού και το τρισχειρότερο πάλι καλό θα ήταν!"
Έρχεσαι λοιπόν εσύ, έναν χρόνο αργότερα, και δηλώνεις: "Το συνέκρινα. Είναι καλό. Είναι ορθό. Είναι έντιμο." [παραφράζω]. Και ευφραίνεται η καρδιά του δόλιου μεταφραστή, και παρακινείται η πένα του να βουτήξει κοπιωδώς επί τρία ακόμα χρόνια στο ίδιο μελάνι για να αποδώσει τις "Συνομιλίες με τον καθηγητή Υ" και εν συνεχεία το "Θάνατος επί πιστώσει".
Σ' ευχαριστώ, Ναυτίλε.
Φιλικά,
Σεσίλ Ι. Μ.

Χριστίνα Παπαγγελή είπε...

Αγαπητή Σεσίλ, ήθελα να σ' ευχαριστήσω ιδιαίτερα για το προτελευταίο σου σχόλιο, γιατί μου χάρισες μια πολύ εύστοχη διατύπωση σ' αυτό που προσπαθούσα να εκφράσω: "Συναίσθημα οργίλο, βίαιο, σκωπτικό, περιφρονητικό, οικτίρμον, τρυφερό, απάνθρωπο. ΗΤΟΙ ΧΑΟΤΙΚΟ, ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟ, ΕΚΚΕΝΤΡΟ.
Το κάνει, ωστόσο, με τον "παράδοξο" τρόπο που το κάνουν οι κατά Ντιντερό (να' τος πάλι!) οιστρήλατοι ηθοποιοί: ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΛΗΡΩΣ!"

Όσο αφορά τη μετάφραση, μια κακή μετάφραση φαίνεται, "κάνει μπαμ" ακόμα κι αν δεν έχεις το κείμενο μπροστά σου, ακόμα κι απ' τις πρώτες σειρές. Όταν οι λέξεις ΑΘΡΟΙΖΟΝΤΑΙ μία δίπλα στην άλλη κατά τρόπο στείρο και δεν αποτελούν οργανικό σύνολο, αυτό είναι αισθητό κι ας μην έχεις το πρωτότυπο.
Είναι πιο εύκολο βέβαια ν' αποφανθεί κανείς σχετικά, όταν πρόκειται για ΚΑΚΗ μετάφραση. Προσωπικά μου συνέβη πρώτη φορά το αντίθετο: να καταλάβω, να ΝΙΩΣΩ ότι πρόκειται για μια εξαιρετική μετάφραση χωρίς να έχω το κείμενο να το συγκρίνω, και μάλιστα αυτό συνέβη από τις πρώτες σελίδες. Ίσως γιατί κάποια σημεία αισθανόμουν ότι δε θα ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΔΙΑΤΥΠΩΘΟΥΝ ΑΛΛΙΩΣ. Η "οργανικότητα" του κειμένου είναι αισθητή σ' ένα βαθμό, αυτό εννοώ. Σαφώς όμως, αν κατέχεις και την αρχική γλώσσα, έχεις το πλεονέκτημα ότι μπορείς να κρίνεις τη λεπτομέρεια.

Σας ευχαριστώ όλους και πάλι.

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ και πάλι, αγαπητή Χριστίνα, από τα βάθη της κρδιάς μου (και ουχί από την "άκρη" της!) για την αφειδώλευτη υποστήριξή σου.
Και εγώ με τη σειρά μου θαυμάζω φωτισμένες αναγνώσεις -φωτισμένες και ελεύθερες- σαν τη δική σου.
Με φιλικότατους χαιρετισμούς,
Σεσίλ Ι.Μ.