Σελίν , εκδ. Εστία , μτφ. Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου.
"Εκλύει άφθονο φως και ο ζόφος, οσάκις το σκοτάδι ιχνηλατείται από τη μεγάλη λογοτεχνία. Γιατί η μεγάλη λογοτεχνία οδηγεί, σύμφωνα με τον αριστοτέλειο ορισμό της τραγωδίας, εις την τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν".
3. Ο Μπαρνταμού στους Μοντέρνους καιρούς
Το ταξίδι του Μπαρνταμού συνεχίζεται στο "Αμερικάνικο όνειρο" του βιομηχανικά ανεπτυγμένου Νέου Κόσμου. Η Νέα Υόρκη περιγράφεται, σε μερικές από τις πιο λυρικές σελίδες του βιβλίου, σα λαμπερός φαλλός σε στύση. Αλλά κάθε φαλλός κρύβει αιμοφόρα αγγεία στα οποία οφείλει την ορθότητά του, και βέβαια, λειτουργεί κι ως μηχανισμός ούρησης , λειτουργία που συνήθως αποσιωπάται. Έτσι ο ήρωας καθώς περιπλανιέται στο Μανχάτταν και αντικρίζει ενεώς τη λαμπρή, σχεδόν εικονική, πραγματικότητα του, καταλήγει έκπληκτος στα έγκατα της πόλης, όπου παρακολουθεί το απίστευτο θέαμα της συλλογικής ούρησης κι αφόδευσης .
"Έκπληξη από τις λίγες . Ήταν τόσο παράξενο αυτό που ανακαλύπταμε ξάφνου μες στην καταχνιά , που στην αρχή αρνηθήκαμε να το πιστέψουμε... Φανταστείτε πως ήταν ορθή η πόλη τους , ολόισια . Η Νέα Υόρκη είναι μια πόλη ορθή . Κι είχαμε ξαναδεί πόλεις και πόλεις εμείς , ωραίες , και λιμάνια , σπουδαία μάλιστα ! Μα στους τόπους μας , είναι ξάπλα οι πόλεις ,στην παραλία ή στη όχθη των ποταμών , πλαγιάζουν στο τοπίο , περιμένουν τον ταξιδιώτη , ενώ τούτη δω , η Αμερικάνα , δεν λίγωνε , όχι , στεκόταν ντούρα , εκεί , διόλου ερωτιάρα , τόσο ντούρα που σε τρόμαζε... Τι ανακάλυψη ! Τι Αμερική ! Τι σαγήνη !"
Φτώχεια, μετανάστες που αναζητούν καλύτερη τύχη, αλλοτρίωση της εργασίας... Δεν έχουν φαίνεται αλλάξει και πολλά στα 80 χρόνια που έχουν περάσει από τη δημιουργία του μυθιστορήματος. Και ο Μπαρνταμού μετανάστης φτάνει από την Ν. Υόρκη στο Ντητρόιτ, στο εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων Φορντ, με το πρωτόγνωρο, για τους Ευρωπαίους, σύστημα οργάνωσης της εργασίας. Εκεί, ως άλλος Σαρλώ, θα ανακαλύψει τη Βιομηχανική επανάσταση. Πώς μπορείς όμως να παραμείνεις άνθρωπος όταν για οκτώ συνεχείς ώρες τη μέρα δεν κάνεις τίποτα άλλο παρά να επαναλαμβάνεις μια μηχανική κίνηση ακούγοντας τους εκκωφαντικούς ήχους των μηχανών ;
"Το αργοκίνητο βαγονάκι, φορτωμένο ντενεκέδια, μοχθεί να περάσει ανάμεσα στα εργαλεία. Να παραμερίσουμε! Ν' αναπηδήσουμε για να ξαναπάρει μπρος άλλη μια δόση το υστερικούλι. Και χοπ! πάει να σπαρταρήσει παραπέρα το ντιντινιστό τρελοβαγονάκι, ανάμεσα σ' ιμάντες και πηδάλια, πάει να φέρει στους ανθρώπους το μερτικό της σκλαβιάς τους. Σ' αηδιάζουν οι σκυμμένοι εργάτες, πρόθυμοι να ευχαριστήσουν όσο πιο πολύ μπορούν τις μηχανές... Δεν είναι η ντροπή που τους κάνει να σκύβουν το κεφάλι. Παραδίνεσαι στο θόρυβο όπως παραδίνεσαι στον πόλεμο. Αφήνεσαι στις μηχανές με τις τρεις ψωροιδέες που παραδέρνουν ακόμη πάνω ψηλά, πίσω απ' το κούτελο. Πάει τέλειωσε. Ό,τι κοιτάς οπουδήποτε, ό,τι αγγίζει το χέρι, είναι τώρα σκληρό... Γεράσαμε φριχτά μονομιάς. Πρέπει να καταργηθεί η έξω ζωή, να γίνει ατσάλι, κάτι χρήσιμο. Δεν την αγαπούσαμε αρκετά όπως ήταν, γι' αυτό. Πρέπει να γίνει αντικείμενο λοιπόν, στερεό, έτσι έχει ο Κανόνας".
4. Ο Μπαρνταμού και οι Άθλιοι των προαστίων του Παρισιού
Τελευταίος μεγάλος σταθμός του ταξιδιού του Μπαρνταμού , τα παρισινά προάστια."Η νύχτα ήταν πια στο σπίτι της". Εκεί στα έκπτωτα, αποψιλωμένα και βιομηχανοποιημένα προάστια, ως γιατρός πια, θα γνωρίσει από κοντά την αθλιότητα, τον αλκοολισμό, τις αρρώστιες, τη στενοκεφαλιά. Η ανημπόρια και η μιζέρια αυτών των καταφρονεμένων μετατρέπεται σε μίσος του ενός για τον άλλον. "Οι ζωές τους δεν είναι παρά κομμάτια φως που καταλήγουν στη νύχτα". Τα πιο έντονα απ' αυτά τα κομμάτια ο Μπαρνταμού θα τα ξεχωρίσει και θα τα συμπονέσει με το δικό του, διόλου κραυγαλέο, τρόπο.
"Οι ακάλυπτοι είναι τα μπουντρούμια των εργατικών κατοικιών... Εκεί έρχονται να τσακιστούν, να ραγίσουν, ν' αναπηδήσουν οι φωνές και οι στριγγλιές των είκοσι σπιτιών ολόγυρα, έως και των μικρών απελπισμένων πουλιών των θυρωρών, που μουχλιάζουν καλώντας με τιτιβίσματα την άνοιξη, που δεν θα την ξαναδούν ποτέ μες στα κλουβιά τους, κοντά στους καμπινέδες, όλοι μαζί οι καμπινέδες, εκεί, στο βάθος της σκιάς, με τις πόρτες τους κρεμάμενες και ξεχαρβάλωτες. Εκατό αρσενικοί και θηλυκοί μπεκρήδες κατοικούν μες σ' εκείνα τα τούβλα και παραγεμίζουν την ηχώ με τους φαφλατάδικους καβγάδες τους, με τις αβέβαιες και πληθωρικές βλαστήμιες τους, μετά το γεύμα του Σαββάτου προπαντός. Είναι η παθιασμένη στιγμή της οικογενειακής ζωής. Τύφλα στο μεθύσι, προκαλούν ο ένας τον άλλο μ' αγριοφωνάρες, ο μπαμπάς χειρίζεται, να τον βλέπατε, την καρέκλα σαν τσεκούρι κι η μαμά τη μασιά σαν σπαθί! Αλίμονο τότε στους ανίσχυρους! Τις αρπάζει ο μικρός. Οι φάπες κολλάνε στον τοίχο ό,τι δεν μπορεί ν' αμυνθεί και ν' ανταποδώσει: παιδιά, σκυλιά ή γατιά".
"Tout cela est danse et musique" έγραφε σ' ένα γράμμα του, το 1933, για το βιβλίο του ο Σελίν. Αυτή η "μαύρη τρύπα που ρουφά όλες τις ηθικές κι αισθητικές μας βεβαιότητες" είναι φτιαγμένη από τα υλικά αυτής της μοναδικής μουζικούλας του. Καθώς ο Σελίν οδηγείται στην άκρη της νύχτας, οδηγείται και στην άκρη της γλώσσας. Γλώσσα και αφηγητής γίνονται ένα. Τρεκλίζουν, ασθμαίνουν, παραληρούν, βιάζονται να φτάσουν στην άκρη... Ένα κράμα λόγιας και καθομιλουμένης γλώσσας, με αισχρολογίες και νεολογισμούς. Όλα αυτά, άψογα συνταιριασμένα, ώστε να προκύπτει μια γραφή ζωντανή, ποιητική, που να ακροβατεί ανάμεσα στο τραγικό και κωμικό.
Έχουν γραφτεί δεκάδες βιβλία για τον Σελίν.Πολλά απ' αυτά αναλύουν την ποιητική του τέχνη (όπως το εξαιρετικό: La poetique de Celine του H. Godard) ενώ άλλα ασχολούνται με τον ρατσισμό του και την κατοπινή φασιστική του ιδεολογία. Αν και πιστεύω ότι το έργο αυτονομείται από τον δημιουργό και αποκτά τη δική του βιογραφία κι ότι αυτά αφορούν τους βιογράφους ή άλλους μελετητές, στην περίπτωση του Σελίν βρέθηκα κι εγώ να κάνω άθελά μου τον ανιχνευτή.
"Αργότερα, όταν πια μας δείξει πόση κατεργαριά, σκληράδα, μπαμπεσιά απαιτεί η ζωή μόνο και μόνο για να συντηρηθεί όπως όπως στους 37ο , τότε μπαίνουμε στο νόημα, αναγνωρίζουμε, καταλαβαίνουμε όλες τις παλιανθρωπιές που περιέχει το κάθε παρελθόν. Αρκεί μονάχα να μελετήσουμε σχολαστικά τον εαυτό μας και το σίχαμα που 'χουμε γίνει... Κοντολογής, η μεγάλη κούραση της ύπαρξης μπορεί να μην είναι τίποτε άλλο απ' τον τεράστιο μόχθο μας να παραμείνουμε εχέφρονες επί είκοσι, σαράντα χρόνια και βάλε, να μην είμαστε απλά, βαθιά ο εαυτός μας, δηλαδή σιχαμεροί, φρικαλέοι, παράλογοι. Είναι εφιάλτης να πρέπει πάντα να παρουσιάζουμε ως ένα μικρό παγκόσμιο ιδεώδες, ως έναν υπεράνθρωπο απ' το πρωί ίσαμε το βράδυ, τον χωλό υπάνθρωπο που μας δόθηκε".
Σημειώσεις: Οι εικόνες είναι με τη σειρά: Μανχάτταν το 1932, ο Τσάρλι Τσάπλιν στην ταινία "Μοντέρνοι καιροί", πίνακας του Ανρί Ρουσσώ "Άποψη των προαστίων του Παρισιού", χαρακτικά του Μεσοπολέμου του Βέλγου χαράκτη Frans Masereel από την ενότητα "Η πόλη" και τέλος, ο Σελίν στο Μεντόν.
Το εισαγωγικό σημείωμα, με τους μπλε χαρακτήρες, είναι απόσπασμα σχολίου της μεταφράστριας Σ. Ιγγλέση Μαργέλλου στο μπλογκ του Ναυτίλου. Θα ήθελα να την ευχαριστήσω για τις παρεμβάσεις της , που αποδεικνύουν την αγάπη αλλά και την σε βάθος μελέτη του σελινικού σύμπαντος. Αυτό άλλωστε φαινόταν και στη μετάφραση. Χωρίς να υπερβάλλω πίσω από κάθε λέξη (κυριολεκτώ όταν λέω κάθε λέξη) κρυβόταν διεξοδική μελέτη και κόπος που οι ανυποψίαστοι αναγνώστες δε θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν. Μακάρι να βρει το κουράγιο να μεταφράσει κι άλλα έργα του .
Η φράση για τη μαύρη τρύπα, με μωβ χαρακτήρες, προέκυψε από σχόλια του Β.Ιντζίδη(metissage,substratum) και του Α.Αρτινού (λεξήματα) στο μπλογκ.
Ο τίτλος της τρίτης ενότητας προέκυψε από την ταινία "Μοντέρνοι καιροί" (1936)του Τ.Τσάπλιν και της τέταρτης από το μυθιστόρημα του Β.Ουγκώ "Οι άθλιοι" (1862).(20/20)
14 σχόλια:
Έχοντας διαβάσει 60 ολόκληρα σχόλια από το προηγούμενο ποστ,λέω να πέσω στη μικρή μου saison en enfer και αμέσως μετά σε χρωματοθεραπεία..
:-)
Γράφετε και εκφράζετε υπέροχα τις απόψεις σας,κύριοι,ζωντανά και πειστικά. Ο ναυτίλος παρουσίασε εξαιρετικά τις απόψεις του σε τρείς συνέχειες που τις διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον-ακόμα και μορφολογικά που δεν πρέπει να μείνει χωρίς να τονιστεί από μια αναίσχυντη οπαδό του φορμαλισμού..
Πρόσφατα διάβασα το Δρ Φάουστους του Τ,Μαν .θα το έχετε διαβάσει οπότε καταλαβαίνετε πού αναφέρομαι.Με ξενίζει-το λιγότερο- η αισθητοποίηση της πολιτικής από τη πλευρά του φασισμού όπως με ξενιζει και η πολιτικοποίηση της τέχνης από τη πλευρά του πάλαι ποτέ σοσιαλισμού.τη δεύτερη μπορώ ίσως να την ανεχθώ-ότι έχει σχέση με τον φασισμό το απορρίπτω χωρίς άλλη σκέψη.
Το θέμα είναι ότι τόσοι πολλοί συγγραφείς,ποιητές ή εικαστικοί υποστήριξαν τον φασισμό. παρά τα πολλά που κατά καιρούς διάβασα,δεν νομίζω πως έχει απαντηθεί με πειστικό τρόπο.
Σημειώνω μόνο πως η ευρώπη γύρω στο1930- 1940 είχε σημαία της τον διάλογο,τον πειραματισμό,τον ριζοσπαστισμό και από αισθητική και από μορφολογική άποψη,σε ότι αφορούσε τις τέχνες.
Το ότι όλοι οι πρωτοπόροι των κινημάτων ήταν σε επικοινωνία μεταξύ τους και σε συναντήσεις,’διεθνοποιούσε’ απόψεις και θεωρίες.
Κι όταν αυτή η ευρωπαϊκή «κουλτούρα» αναγκάστηκε να εκπατριστεί στην αμερική για να γλιτώσει από τον φασισμό,μετέφερε όσα αργότερα γέννησαν εκεί τη τέχνη και οδήγησαν ουσιαστικά στη δεκαετία του ’60 με όσα έφερε και σε κοινωνικό και σε επίπεδο τέχνης,πολιτισμού-ας το πεί ο καθένας όπως θέλει.
Δεν μπορώ να δεχτώ πως ο εμφορούμενος από ιδέες φασιστικές,μπορεί να κάνει τέχνη-με την ουσιαστική έννοια της λέξης-ανθρωπιστικά και κοινωνιολογικά. Μπορεί να παράγει φόρμα,να είναι μάστορας στις λέξεις ή στο χρώμα,να γνωρίζει εξόχως την τεχνική, μπορεί να εικονογραφεί με την έννοια της περιγραφής,τη πραγματικότητα που βλέπει ή αντιλαμβάνεται,αλλά δεν μπορεί να κάνει ΤΕΧΝΗ.
Και με αυτόν τον ..αφορισμό,άθλια ούσα των προαστίων της αθήνας ,πάω να δω πίνακες του Νταλί όχι της εποχής του Μπονιουέλ αλλά της εποχής που τασσόταν εξοργιστικά υπερ του Φράνκο
:-)
ερμία@ Και όμως! αυτό είναι το σοκαριστικό! Σύμφωνα με τη λογικη σου άποψη, ένα από τα δυο συμβαίνει: ή ο Σελίν δεν ήταν φασίστας, ή το έργο του δεν είναι ΤΕΧΝΗ! για το πρώτο σου αντιγράφω από σχόλιο της δικής μου παρουσίασης λόγια του Σελίν(http://anagnosi.blogspot.com/2008/09/blog-post_23.html, ίσως να σ' εδιαφέρει ο δοάλιος στα σχόλια που αφορά το θέμα που θίγεις): " Εγώ, αν ήμουν δικτάτορας, θα πέρναγα άλλον νόμο, έναν ακόμα και θα ήταν ο τελευταίος. Πρώτον, όλοι οι Εβραίοι σ'αυτή τη χώρα, με την κήρυξη του πολέμου, ηλικίας 17-60 ετών, μισο-Εβραίοι, Εβραίοι κατά το ένα τέταρτο, διασταυρωμένοι, παντρεμένοι με Εβραίες, μασόνοι, θα στέλνονται αποκλειστικά στις μονάδες πεζικού που μάχονταιστην πρώτη γραμμή. Κάθε πάράβαση του νόμου θα τιμωρείται με θανατική ποινή. Οπότε, όλοι οι Εβραίοι στην πρώτη γραμμή κανένα προνόμιο και οι τραυματίες τους δε θα μεταφέρονται. Θα γίνουν καλά στο μέτωπο ή θα ψοφήσουν εκεί αν χρειαστεί. Δεν πρέπει να εμπιστεύεσαι τους Εβραίους ακόμα κι όταν είναι νεκροί".
Η άλλη περίπτωση είναι ότι δεν είναι ΤΕΧΝΗ! Δεν ξέρω αν το δάβασες, αλλά ακόμα κι αν δεν το'χεις διαβάσει, οι παρουσιασεις αλλά και τα χειμαρρώδη σχόλια πείθουν για το αντίθετο! Λοιπόν;
Προσωπικά δε μπορώ να βρω απάντηση σ' αυτές τις αντιφάσεις.
Εγώ πάλι δεν ξέρω από πού σας έχει κολλήσει η αντίληψη ότι ο μεγάλος δημιουργός είναι ανθρωπιστής κλπ. Το αν είναι ή όχι, έχει να κάνει με ΟΛΑ τα άλλα στοιχεία της ζωής του (τη φύση του, την ανατροφή, τις ανάγκες, τα κόμπλεξ, το βαθμό ωριμότητας, τις τάσεις και τα προβλήματα της εποχής, τους έρωτές του, την τύχη, το χαρακτήρα,κλπ) ΕΚΤΟΣ από την τέχνη. Η τέχνη είναι η δημιουργική φαντασία, δηλαδή ένας πολυ ανεπτυγμένος εγκέφαλος, του οποίου οι νευρικοί ιστοί κάνουν πολύπλοκες και αποτελεσματικές διασυνδέσεις και αποδίδουν οργανωμένα εικόνες, αλήθειες, σκέψεις που ο κοινός άνθρωπος δεν μπορεί. ίσως αυτή η αντίληψη περί ανρθωπισμού 9εντελώς λανθασμένη επιμένω) εδράζεται στην άποψη ότι τέχνη είναι η έκφραση των προσωπικών μας συναισθημάτων, άποψη που ενισχύεται από το σχολείο, τις εκθέσεις ιδεών, τη ροζ λογοτεχνία και την ευκολία με τη νοποία ο καθένας γράφει ποιήματα. Αυτή είναι η μέτρια τέχνη. Ο μεγάλος δημιουργός ΔΕΝ εκφράζει "τα συναισθήματά του", στην πραγματικ΄τοητα, πίσω από τη βιτρίνα του επιφανειακά υπερφίαλου εγώ του, εχέι τσακίσει κάθε ΕΓΩ, για να γίνει δημιουργός. Είναι μάστορας, υποκρίνεται, βλέπει την οπτική γωνία των άλλων και την αποδίδει ως δική του, καλύπτει το θέμα σφαιρικά και πολύ δυνατά. Ασφαλώς μιλάει για όλα τα ανθρώπινα. Τι σχέση έχει αυτό με το χαρακτη΄ρα του; Συγνώμη, αλλα να αποβάλετε τη μικροαστικη΄αντίληψη ότι η τέχνη είναι άγια, γιατι αυτό κάνει κ α κ ό στην τέχνη! Πρέπει να υποστηρίζετε την άποψη (και θέλει τσαγανό να την υποστηρίξεις!)ότι ο καλλιτέχνης είναι εξ ορισμού μέσα του α σ ε β ή ς, άπατρις, άθεος, κ α ν ί β α λ ο ς και να ..ενθαρρύνετε αυτή την τάση στα νεά παιδιά με ταλέντο, αλλιώς θα παράγουμε διαρκώς γλυκερές μετριότητες! Ο καλλιτέχνης είναι ΠΑΝΤΑ (κατά φαντασίαν)ενας ψυχρός, βάναυσος ανατόμος, αιμομίκτης, δαιμονισμένος! Αυτό δεν ε΄χει σχέση με το πώς θα αποδώσει τελικά τις διαρκείς ανατροπές του, με ποια και πόσο ήμερη φόρμα και σε καμιά περίπτωση με το τι είναι στην ΑΛΛΗ ζωή του.
Τώρα, ο ανθρωπισμός αφορά όχι τον καλλιτέχνη, αλλα΄την ε ρ μ η ν ε ί α της τέχνης. Πχ: Η παράγραφος όπου περιγράφει την υποταγή των εργατών στο μηχάνημα, το "υστερικούλι" (Σαπό, κυρία Ιγγλέση!)'η η άλλη με την απομυθοποίηση της φτωχολογιάς: Μπορεί να παρουσιαστεί με τρόπο που να συγκλονίσει προς την κατέυθυνση του αληθινού ανθρωπισμού ή του σοσιαλισμού. Γι αυτό προσωπικά πιστεύω πως τον πρωτο ρόλο στη διαμόρφωση συνειδήσεων μέσω της τέχνης εχει ο κριτικός-ερμηνευτής, ο εκπαιδευτικός και η κοινωνία η ίδια με τον τροπο που τη χρησιμοποιεί και όχι ο καλλιτέχνης. Ή άγιους θα έχετε ή μεγάλους καλλιτέχνες, διαλέξτε!
Τώρα εδώ που τα λέμε, ξέρετε κανένα μεγάλο καλλιτέχνη αγιο; Έστω έναν; όσο πιο μεγάλος, όσο πιο βυθισμένος στο όραμά του (που δεν είναι κατ' ανάγκην το όραμα του ...Χριστού), τόσο πιο σκληρός, τελικά πιο τ ρ α γ ι κ ό ς.
Επανέρχομαι με κάτι δικό μου (συγνώμη, ζω τη φάση "αυτοδιαφήμιση"!)
Επανήλθα! με την υπενθύμιση ότι οι απόψεις σε ένα μυθιστόρημα λειτουργούν διαφορετικά από ό,τι στην πραγματικότητα, γιατί εντάσσονται στο σύνολο του έργου (το ολοκληρωμένο "εν εαυτώ" που λέμε σήμερα στου Πατριάρχη), ένα απόσπασμα από το ανέκδοτο (αλλα΄αναρτημένο σε μπλογκ) μυθιστόρημά μου "Η μάσκα". Μιλάει, σε φιλικό τόνο, ψιλοαμόρφωτος ήρωας σε δύο σκηνοθέτριες διανοούμενες:
«Επομένως, κοριτσάκια μου, μην το ψάχνετε. Η Ιφιγένειά σας είναι μια περίπτωση φορολογικής πολιτικής. Οι πολίτες πρέπει να πληρώνουν με τη θέλησή τους. Πώς μας λένε σήμερα να πληρώνουμε τους φόρους μας για το κοινό καλό; Έτσι». «Κι ο Ευριπίδης; Κι αυτός τη φορολογική πολιτική υπηρετούσε;» Κορίτσια, το ότι οι ποιητές είναι προοδευτικοί πού το είδατε εσείς οι κουλτουριάρηδες δεν ξέρω. Εγώ όλο για ποιητές που ασπάστηκαν το φασισμό ακούω και διαβάζω». Και πρόσθεσε ότι οι ποιητές δεν είναι προοδευτικοί, είναι έξυπνα ρεμάλια. Βλέπουν, μπροστά από την εποχή τους, τη ματαιότητα της προσπάθειας να ξυπνήσει ο άνθρωπος.
υγ: ναυτίλε και στο σβησμένο εγώ ήμουν, αλλά μου βγήκε σαλάτα το κόπιπέιστ!
pellegrina@ πολύτιμη η απάντησή σου, πραγματικά με καθήλωσε. Ναι, ναι, έτσι είναι. Αντιγράφω τα μέρη που με εντυπωσίασαν και στα οποία ανατρέχω ξανά: "Ο μεγάλος δημιουργός ΔΕΝ εκφράζει "τα συναισθήματά του", στην πραγματικότητα, πίσω από τη βιτρίνα του επιφανειακά υπερφίαλου εγώ του, έχει τσακίσει κάθε ΕΓΩ, για να γίνει δημιουργός"
και
"όσο πιο μεγάλος, όσο πιο βυθισμένος στο όραμά του (που δεν είναι κατ' ανάγκην το όραμα του ...Χριστού), τόσο πιο σκληρός, τελικά πιο τ ρ α γ ι κ ό ς.
Η τέχνη υπερβαίνει την ηθική της εποχής της, σύμφωνοι. Εμπερικλείει τις αντινομίες, και, ίσως- ίσως, αν δεχτούμε τη θεωρία του Γιουνγκ, υπερβαίνει τη συνείδηση του ίδιου του καλλιτέχνη. Οι καλλιτέχνες δεν είναι "προοδευτικοί" ΄γιατί τότε η τέχνη τους θα ταν ηθικοδιδακτική στρατευμένη κλπ.
Η μόνη μου ένσταση, η φράση "όλο για ποιητές που ασπάστηκαν το φασισμό ακούω και διαβάζω" που μου φαίνεται ακραία.
Χριστίνα ασφαλώς είναι ακραία: ειναι φράση από ένα μυθιστόρημα και τη λέει ψιλοαμόρφωτος ήρωας, που δεν έχει ασχοληθεί σε βάθος με το θέμα, λέει πρόχειρα ό,τι σχετικό έχει ακούσει από τα -κατά κανόνα λαϊκίστικα- μέσα ενημέρωσης
(ωστόσο, εχει άλλα χαρίσματα: είναι έκ φύσεως έξυπνος, και, το κυριότερο, α γ α π ά ε ι, πράγμα άσχετο με την τριβή του ή μη με την τέχνη!)
Αγαπητές Ερμία, Χριστίνα, Πελλεγκρίνα,
Αξιοθαύμαστη η φιλαναγνωστική σας αναζήτηση! Ειλικρινά, είθε και άλλοι και αλλού και άλλοτε να είχαν, να έχουν την τύχη του Σελίν!
Ας μου επιτρέψει ο Ναυτίλος να παρατηρήσω εδώ το εξής:
1. Η Τέχνη (το κεφαλαίο είναι ηθελημένο) κονιορτοποιεί τις ιδεολογίες. Προφανώς, ο δημιουργός της επηρεάζεται από αυτές, στο μέτρο που δεν είναι ανιστορικό ον (εμπλέκεται δηλαδή, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στο γίγνεσθαι του καιρού του, στο δικό του παρόν -πώς αλλιώς;)
Αλλά, η Τέχνη του (έστω και ερήμην του,έστω και εναντίον του), εντελεχής οσάκις είναι, έχει τη σπάνια ιδιότητα (το μεγαλείο μάλιστα) να γδέρνει τις ιδεολογίες, να τις κοπανάει, αφαιμάσσει, καυτηριάζει, κιμαδιάζει, ξεροτηγανίζει, καρυκεύει, σιγοψήνει σε χαμηλή φωτιά, έτσι και τόσο ώστε να τις παραδίδει μ ε τ ου σ ι ω μ έ ν ε ς στο Αιώνιο.
Εξού και δεν υπάρχει ούτε φασισμός ούτε ρατσισμός στη μεγάλη Τέχνη. Δεν υπάρχει μανιχαϊσμός ούτε καρικατούρα (σαν αυτή του Σκρουτζ στον Ντίκενς -δεν είναι τυχαίο που έγινε φιγούρα σε κόμικς!) Δεν υπάρχει μονοδιάστατη (έστω δυσδιάστατη) εικόνα ανθρώπων, πραγμάτων, καταστάσεων, ακόμα κι αν ενδημεί εντός της βαθύτατη απαισιοδοξία (πώς αλλιώς;)
Ψάξτε το και θα δείτε: δεν υπάρχει.
Φιλικά,
Σεσίλ Ι.Μ.
Erratum: "δΙσδιάστατη"!!!!
Σεσίλ Ι.Μ.
Διευκρίνιση: από το Επομένως μέχρι το ..να ξυπνήσει ο άνθρωπος, είναι όλο απόσπασμα από το μυθιστόρημα. (Λείπουν τα εισαγωγικά μπροστά από το Κορίτσια)
ΤΕΧΝΑΤΟΥΡΓΗΜΑ είναι το βιβλίο. Φαντάζομαι τον Σελίν να πλένει με τις σελίδες τα τζάμια του εάν δεν ήταν βέβαια και τόσο ανεπρόκοπος.... Αλήθεια πρέπει ν’αξίζεις για να το διαβάσεις ή τουλάχιστον διαβάζοντας το ν’αποκτήσεις την αξία που χρειαζόσουν.
Διαβάζω τώρα το βιβλίο και ανυπομονώ να σχολιάσω κι εγώ όταν το τελειώσω. Βέβαια περισσότερο ανυπομονώ να το διαβάσω...
μεταξύ κουλτούρας και υποκουλτούρας ακόμα να ανακαλυφθεί το άγνωστο σωματίδιο της ευαισθητοδηθενιάς...
χαλαρώστε και απολαύστε το βιβλίο...και μην κολυμπάτε στο ανάμεσα
Δημοσίευση σχολίου