Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2009

Εκ βαθέων

Ελφρίντε Γέλινεκ, εκδ. Εκκρεμές, μτφ. Βαγγέλης Μπιτσιώρης.

(Συνομιλία με την Κατρίν Λεσέρ)


"Να μπορείς να είσαι μια θηλυκή αλεπού

και να υλακτείς μέχρι που να τρέμουν τ' αστέρια!"

Christine Lavant









Η Ελφρίντε Γέλινεκ γεννήθηκε το 1946 στην Αυστρία και μεγάλωσε στη Βιέννη μέσα σε μια ατμόσφαιρα "οικογενειακής σχιζοφρένειας" ανάμεσα σε έναν άθεο, αριστερό, εβραίο πατέρα που μπαινόβγαινε σε ψυχιατρικές κλινικές και μια αστή, καθολική και άκρως αυταρχική μητέρα. Μια μητέρα τόσο καταπιεστική που της είχε επιβάλει ένα "οργουελιανό σύστημα επιτήρησης".

"Ενδέχεται μέσω της γραφής μου να αγγίζω ακριβώς αυτή την τρέλα: μόλις και μετά βίας κατορθώνω να κρατηθώ στις παρυφές, το ένα πόδι μου πάντοτε γλιστρά στην άβυσσο".

Σχεδόν φυλακισμένη στην εφηβεία της, είτε στο καθολικό σχολείο είτε στο σπίτι ανάμεσα στα πέντε μουσικά όργανα, στα οποία ήταν υποχρεωμένη να ασκείται, βίωσε αργότερα στο πανεπιστήμιο το σοκ της αιφνίδιας ελευθερίας. Το 1967 καταρρέει και μένει κλεισμένη στο σπίτι της για ένα ολόκληρο χρόνο. Τότε ακριβώς είναι, που αρχίζει να γράφει. "Γράφω γι' αυτό που καταστρέφει". Στην αρχή, μόνο ποιήματα.

"τα νήματα που με κρατούν σαν μαριονέτα είναι οι
γλυκοσαπισμένες λάμπες που γύρω τους πετώ...

θα σας ρίξω όλους στα γόνατα
τα βρωμερά ρύγχη σας θα κρώξουν
από τα πρόσωπα...

σε φθαρμένο βελούδο θα ορμήσω
για να σπάσετε τα μούτρα σας στις γωνιές της νύχτας
σα σαχλές νυχτοπεταλούδες...

την ηλίθια σιωπή σας θα την πετάξω
έτσι απλά στον αέρα...

(Απόσπασμα από την "Περιφρόνηση")








Στη συνέχεια αρχίζει να γράφει τα πρώτα της μυθιστορήματα. Παρόλο που παντρεύτηκε και έφυγε να ζήσει στο εξωτερικό, ανάμεσα σ' αυτήν και τη μητέρα της είχε δημιουργηθεί το "φαινόμενο της καθήλωσης", που δεν έπαψε παρά μόνο με το θάνατο της τελευταίας.

Το 2004 της απονέμεται το βραβείο Νόμπελ. Μία βράβευση που ποτέ δεν έπαψε να με εκπλήσσει. Πώς είναι δυνατόν να βραβεύεται από τους Σουηδούς ακαδημαϊκούς μια συγγραφέας που υποσκάπτει τα θεμέλια της σύγχρονης κοινωνίας και της σύγχρονης οικογένειας με τόσο απροκάλυπτο τρόπο; Η Γέλινεκ δεν αφήνει τίποτα στη θέση του. Σαρκάζει με την αιχμηρή και άσεμνη γλώσσα της τη σεξουαλικότητα, την εξουσία, το χρήμα, την ιδιοκτησία. Η πένα της ξύνει τα πάντα ώσπου να ματώσουν. Και φυσικά, ως συμπατριώτισσα του Μπέρνχαρντ, πρώτος στόχος της η υπερσυντηρητική Αυστρία και οι συμπολίτες της. Πρόκειται, σύμφωνα με αυτούς, για μια "Nestbeschmutzerin", δηλαδή κάποια που λερώνει τη φωλιά της. Δεύτερος στόχος, οι σχέσεις των δύο φύλων, δείχνοντας ότι ουσιαστικά τίποτα δεν έχει αλλάξει σ' αυτές, εδώ και χρόνια. Λογικό, λοιπόν, είναι να την αντιπαθήσουν τόσο πολύ στη χώρα της, ώστε σε διάφορα φεστιβάλ, όπως σ' αυτό του Ζάλτσμπουργκ το 1998, να αφαιρούν βίαια το πορτρέτο της από την είσοδο του θεάτρου.

"Οι άνδρες δεν μπορούν να καταλάβουν αυτό που γράφω. Διότι απλούστατα ο κύριος δεν μπορεί να καταλάβει αυτό που καταπιέζει. Δεν χρειάζεται άλλωστε να το κάνει. Δεν είναι απαραίτητο για τον κύριο να καταλάβει τον δούλο του. Αντίθετα ο δούλος πρέπει να μελετήσει επακριβώς τη συμπεριφορά του κυρίου του, ούτως ώστε με τη σειρά του να τον παρενοχλήσει. Διότι μόνον όταν κατανοήσει κανείς πολύ καλά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι μηχανισμοί της κυριαρχίας μπορεί να αρχίσει να εκδικείται, και μάλιστα με λεπτό τρόπο".

Το πρώτο βιβλίο της που διάβασα, πριν λίγα χρόνια, ήταν η εξαιρετική "Λαγνεία" (7/10). Με τη μοναδική βλάσφημη γραφή της, που χαρακτηρίζεται από ένα θρυμματισμένο λυρισμό, αποδομεί την τοπική κοινωνία μιας μικρής επαρχιακής πόλης στις Αυστριακές Άλπεις. Ο εργοστασιάρχης, η γυναίκα του και ο γιος του, ο νεαρός εραστής, οι κάτοικοι, οι εργάτες και οι χειμερινοί παραθεριστές συμπληρώνουν το σκηνικό...

Αλλά όλα αυτά δεν είναι παρά η αφορμή, η ιστορία...

"ένας καλόγερος όπου μπορώ να κρεμώ τα ενδύματά μου και πολλά άλλα πράγματα".

Στόχος η πραγματικότητα. Αυτή που για να την ανακαλύψεις πρέπει να γδάρεις το δέρμα που την καλύπτει και την εξωραΐζει. Να πασαλειφτείς με τα αίματα και μετά να πας ακόμα πιο βαθιά κάνοντας τομές, συναντώντας τα βρωμερά υγρά, τις βλέννες, τα περιττώματα...

"Για να γράψεις δεν χρειάζεσαι να κάνεις κάτι πολύ σημαντικό. Κατ' αρχάς πρέπει να αρχίσεις να θέτεις κάποια ορόσημα και εν συνεχεία κάποια στιγμή τα πράγματα ούτως ειπείν "πιάνουν", όπως ξαφνικά η βίδα "πιάνει" στον τοίχο και τότε μπορείς να βιδώσεις. Παρομοιάζω πάντοτε τη γλώσσα με ένα σκύλο με λουρί που τραβά αυτόν που γράφει. Το κείμενο παρασύρει αυτόν που γράφει. Η γραφή γίνεται μια διαδικασία που εκτυλίσσεται πλέον μόνο μέσα στη συνείδηση: δεν γράφω πλέον, αλλά κάτι με γράφει και με βλέπει να γίνομαι γραφή. Συνεπώς είμαι παντού παράμερα: εντός του λόγου μου εφόσον παρατηρώ τα πράγματα απ' έξω, χωρίς να συμμετέχω σ' αυτά, εντός της ύπαρξής μου εφόσον περνώ τη ζωή μου πολύ παράμερα, αλλά και εντός της γλώσσας μου εφόσον αυτή δεν είναι δική μου... Ήδη έχουν εκστομιστεί τόσα πράγματα σε τούτη τη γλώσσα ώστε σου είναι αδύνατον να πιστέψεις στην ύπαρξη μιας προσωπικής "γλώσσας"! Η γλώσσα μου είναι πολυπρισματική, όπως οι εικόνες στο καλειδοσκόπιο που σχηματίζουν αδιάλειπτα νέα μοτίβα".





Σημειώσεις: Το ποίημα προέρχεται από το πρόσφατο τεύχος του εξαιρετικού περιοδικού Τεφλόν (βλ. το αντίστοιχο blog). Ανάμεσα στα πολύ ενδιαφέροντα θέματά του υπάρχει ένα μικρό (δίγλωσσο) αφιέρωμα στην ποίηση της Γέλινεκ, με εισαγωγή και μετάφραση Jazra Khaleed. H Αυστριακή Christine Lavant (1915-1973) είναι μια άγνωστη σε μας αλλά σύμφωνα με την Γέλινεκ μία από τις μεγαλύτερες ποιήτριες. Τα αποσπάσματα με μπορντό χαρακτήρες είναι από τη συνομλία της με την Λεσέρ στο "Εκ βαθέων" ενώ αυτά με μπλε είναι από την "Λαγνεία". Η ομιλία της, στην απονομή του Νόμπελ, είχε τίτλο "Παράμερα" (Im Abseits). Η ανάρτηση αφιερώνεται σε έναν λάτρη της Γέλινεκ και τακτικό σχολιαστή του Ναυτίλου, τον Ετερώνυμο. " Τελεία και καύλα"

33 σχόλια:

Johnny Panic είπε...

Ναυτίλε,ευχαριστώ "εκ βαθέων" για την αφιέρωση! Αν και λάτρης της Αυστριακής,ήταν η πρώτη φορά που διάβασα στίχους της και σχεδόν συγκινήθηκα από χαρά!!!
(Σπεύδω να αναζητήσω το περιοδικό,λοιπόν,και όχι μόνο για τη Γέλινεκ! Φαίνεται εξαιρετικό!)
Η οργή της ήδη στάζει αίμα,εντούτοις,όπως έχει και η ίδια ομολογήσει,στο πρώιμο ποιητικό της έργο δεν είχε διαμορφώσει ακόμα την προσωπική της γλώσσα.Ο εκφραστικός οπλισμός της προέρχεται μάλλον από τον εξπρεσιονισμό,ο οποίος παραδοσιακά στοιχειοθετείται ως μία πύρινη παραμορφωτική επίθεση ενάντια στην πραγματικότητα.Ιδανική φόρμα λοιπόν για να εκχωρήσει την αηδία και το μίσος της,αυτό το μίσος που "με προώθησε σαν πύραυλο στη λογοτεχνία".
Διαβάζοντας τους στίχους της,θυμήθηκα έναν ήρωα του μυθιστορήματός της "Οι αποκλεισμένοι",τον Ράινερ,ο οποίος,απομονωμένος στην γκριζάδα του δωματίου του,γράφει εξπρεσιονιστικά ποιήματα που φτύνουν τον κόσμο όλο! Έναν κόσμο βέβαια,ο οποίος τον έχει απορρίψει,έναν κόσμο στον οποίον δεν χωράει,όπως κι η Γέλινεκ δε χωρούσε στο δικό της,έναν κόσμο τον οποίον εκδικείται μέσω της ποίησης! "Η πράξη της γραφής έχει προφανώς μέσα της κάτι που είναι επιθετικό,γιατί γεννιέται από τη μετατροπή της διάψευσης σε επιθετικότητα",υποστηρίζει η συγγραφέας.Δεν είναι απίθανο λοιπόν,στην ποιητική παραγωγή του Ράινερ,η Γέλινεκ να αναπαριστά την παρελθούσα δική της ποιητική εργασία."Όταν ο Ράινερ γράφει ποιήματα,αυτό δεν είναι μια χαριτωμένη κίνηση όπως εκείνη του ασημόψαρου που πηδάει έξω από νερό,τη γνωστή από τις συχνές περιγραφές του Μούζιλ.Είναι σαν να ανασκαλεύει και να αρπάζει με τα δόντια του"

Johnny Panic είπε...

"Ένας καλόγερος όπου μπορώ να κρεμώ τα ενδύματά μου και πολλά άλλα πράγματα".Να λοιπόν που ορισμένοι συγγραφείς διαθέτουν ακραία συνείδηση της γραφής τους! Κανένας κριτικός δεν θα μπορούσε να συμπυκώσει με τέτοια ενάργεια και εικονοποιητική φαντασία την εξευτελιστική μεταχείρηση που επιφυλάσσει η Γέλινεκ στις συμβάσεις του είδους! Σίγουρα δεν είναι η πρώτη,αλλά αυτό δεν αφαιρεί τίποτα από την αξία της.Αν στην "Πιανίστρια" οι χαρακτήρες είναι δουλεμένοι και η-μικρή έστω-πλοκή ορατή,σε μεταγενέστερα έργα της κατασπαράσσει τους ήρωες και κουρελιάζει τον αφηγηματικό ιστό.Μοιάζει μάλιστα να δυσφορεί με κάποιας αναγκαίες παραχωρήσεις."Αχ αυτό το επιτυχημένο δειγματολόγιο,η φύση,και τι δεν θα μπορούσα τώρα να πω γι'αυτήν,ανασυνθέτοντας παλιές περιγραφές,αδιάφορο ποιες,πάντα όμως αντηχούν ωραία,ψέματα; Χαίρετε,περάστε,αγαπητή μου παρομοίωση μιας ορεινής λίμνης με ένα διαμάντι δεμένο σε βουνά,πόσο καλά σε γνωρίζω,ξαπλώσου εκεί,όχι! όχι πάνω στα πόδια μου!
Μόνο εγώ τα ξέρω όλα,γιατί η ίδια τα έχω ζωγραφίσει με νερομπογιά,για να βρω μια άκρη, ή μήπως την αραίωσα πολύ;Λοιπόν,θα βοηθήσω κι εσάς να βρείτε μια άκρη,παρόλο που δεν σας γνωρίζω καθόλου,με τον λόγο μου,που θα τον παρεμβάλω σαν σφήνα στην αβεβαιότητά σας,στην οποία εγώ τελικά σας οδήγησα[...]κι εσείς μπορείτε να παραπονεθείτε πως νιώθετε πλήξη,διαβάζοντας αυτά,ελεύθερα,αλλά παρακαλώ όχι σε μένα.Εγώ ως προς αυτό το πρόβλημα δεν θα είμαι στο πλευρό σας.Ούτε στο δικό μου.Δεν θα είμαι πουθενά.Κι εγώ άλλωστε θα προτιμούσα να κάνω κάτι
άλλο από το να διαβάζω συνεχώς."(από την ΑΠΛΗΣΤΙΑ)

Johnny Panic είπε...

Το Νόμπελ κατά τη γνώμη μου μπορεί να δικαιολογηθεί πολιτικά.Η Γέλινεκ,όπως ξέρεις Ναυτίλε,είχε υποστεί συστηματική επίθεση από τους αυστριακούς ακροδεξιούς,με αναίσχυντη δυσφήμηση από μεγάλη μερίδα του τύπου και ύπουλη μεθόδευση της εναντίον της συλλογικής απαρέσκειας.Έφτασαν να την αποκαλούν "εχθρό του έθνους"! Η δημόσια αντιπαράθεση με το καθεστώς Χάιντερ πήρε τεράστιες διαστάσεις! Συνεπώς ο πολιτικός παρεμβατισμός της Ακαδημίας βρήκε ένα πρόσφορο πεδίο στην περίπτωση Γέλινεκ.Επιπλέον είναι κάτι παραπάνω από πιθανόν να τη βράβευσαν ως εκπρόσωπο της φεμινιστικής λογοτεχνίας(αν και κάτι τέτοιο θα της προκαλούσε αποστροφή!),παρ'όλο που η επιτροπή τη διαβεβαίωσε ότι τα κριτήρια της βράβευσης ήσαν ακραιφνώς λογοτεχνικά.Όπως και να 'χει,από τη μία χαίρομαι που η Ακαδημία μάς συστείνει τέτοιους συγγραφείς,από την άλλη αισθάνομαι και το οξύμωρο του σχήματος "Γέλινεκ-Νόμπελ".Σαν μια λύκαινα με χρυσό φίμωτρο!
ΥΓ:Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας από την επιτροπή,μετά την απόφαση απονομής του βραβείου στη Γέλινεκ,παραιτήθηκε,δηλώνοντας πως η αξιοπιστία του θεσμού υπέστη ισχυρότατο πλήγμα βραβεύοντας ένα έργο παρασιτικό και χωρίς ίχνος καλλιτεχνικής δομής(sic).

Αυτά(προς το παρόν).Σε συγχαίρω για την τόσο προσεγμένη ανάρτηση,που αποδίδει έξοχα το κλίμα της γραφής της και ζητώ συγνώμη για το σχόλιο-σεντόνι! Ή μάλλον δε ζητώ! Σε μένα δεν την αφιέρωσες; Ήθελές τα κι έπαθές τα! ;-)

Johnny Panic είπε...

Και κάτι ακόμα...
Για όσους ενδιαφέρονται,στο youtube υπάρχει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη της Γέλινεκ σε 8 μέρη.Πατήστε jelinek subtitles και θα σας το βγάλει.

ναυτίλος είπε...

Το '80 έγραψε τους Αποκλεισμένους, το '83 την Πιανίστρια, το '89 την Λαγνεία και το '90 την Απληστία. Κρίνοντας από τα δύο που έχω μέχρι στιγμής διαβάσει (η ανάρτηση της πιανίστριας θα ακολουθήσει), στη Λαγνεία το ύφος της είναι σαφώς πιο εξελιγμένο. Η ποιητική της πιο κατασταλαγμένη. Γι' αυτό μερικές φορές πρέπει κανείς, αν έχει τη δυνατότητα, να ξεκινάει από τα πρώτα έργα ενός συγγραφέα και μετά να συνεχίζει με χρονολογική σειρά.
Το απόσπασμα από την Απληστία είναι σπουδαίο και δείχνει μια ακόμα εξέλιξη στη γραφή της.
Όσο για το Νόμπελ δεν αποκλείεται να έχεις δίκιο. Είναι βέβαιο ότι το σκεπτικό τους έχει πάντα και εξωλογοτεχνικές αιτίες.
Μην απολογείσαι για τα σχοινοτενή σχόλιά σου γιατί είναι έξοχα και λειτουργούν θαυμάσια ως συμπληρωματικά στην ανάρτηση.

Johnny Panic είπε...

Και η ίδια η Γέλινεκ έχει δηλώσει ότι η "Πιανίστρια" δεν είναι το απόλυτα αντιπροσωπευτικό δείγμα γραφής της(αν και λατρεύτηκε από κριτικούς και κοινό).Συμφωνώ μαζί σου ότι το ύφος της αποκρυσταλλώνεται με τη "Λαγνεία",ωστόσο εγώ προτιμώ την "Πιανίστρια" και ο λόγος είναι πως κατά τη γνώμη μου ο μύθος και η γλωσσική έκφραση αυτού βρίσκονται σε ιδανική ισορροπία.Εννοώ δηλαδή πως η ιστορία της Πιανίστριας πατάει πιο γερά στην πραγματικότητα,μια πραγματικότητα που υφίσταται ως ένα στέρεο έδαφος,απ'όπου φύεται η λογοτεχνική μετουσίωσή της.Για να εκτιναχτείς,χρειάζεται να έχεις από κάτω μια στερεά αντίσταση,ειδάλλως μετεωρίζεσαι.Στην υφολογικά ωριμότερη λαγνεία,η ένταση που εγώ τουλάχιστον εισέπραξα είναι μικρότερη.Στο οικοδόμημα του μυθιστορήματοας διακρίνονται ρωγμές,καθότι εξ αρχής είναι ορατό ένα κάποιο a priori σχήμα,μια προγραμματική σύμβαση σαν " η καταπίεση της γυναίκας και του προλεταριάτου από τον άνδρα και τον καπιταλισμό αντίστοιχα",γι'αυτό και το βιβλίο μετά από κάποια κεφάλαια,σταματάει να εκπλήσσει,μοιάζει μάλλον με μια επίμονη επανάληψη,μια ανακύκλωση του εαυτού του.Η Γέλινεκ θέλησε να κατακτήσει μια "γυναικεία πορνογραφική γλώσσα" και,είτε το πέτυχε είτε όχι,αυτό που απομένει στη λαγνεία είναι ακριβώς και μόνον Γλώσσα.Το πολιτικο μέρος είναι στερεοποιημένο εξ αρχής,ενώ στην "Πιανίστρια" προκύπτει παραπλεύρως και υπαινικτικά.Επιπλέον,η "Πιανίστρια" είναι έργο πιο προσωπικό,ακόμα και με τη στενή έννοια του όρου.(πρόκειται εν πολλοίς για μια ΑΚΡΑΙΑ αυτοβιογραφία σε τρίτο πρόσωπο)και ίσως,γι'αυτό,πιο "αληθινό"...

Pellegrina είπε...

Γεια σας. να ρωτήσω κατι, η αγράμματη: η πρόταση της συγγραφέως κατά του καπιταλισμού και του άντρα καταπιεστή είναι το μ ί σ ο ς;
Επίσης: (άλλη ερώτηση): γιατι να κατσω να γράψω "χαίρετε, αγαπητή μου παρομοίωση" κλπ, αντί απλώς να ΜΗΝ κάνω την παρομοίωση; Δεν φαίνεται από τον τροπο της γραφής ότι είμαι κατά τον παρομοιώσεων;

Μαριανα είπε...

Ναυτίλε, χαίρομαι που γνώρισα την Γέλινεκ μέσα από αυτή σου την ανάρτηση. Δεν την ήξερα.

Θυμάμαι όταν πριν κάποια χρόνια είχα δει την "Δασκάλα του πιάνου" του Χάνεκε. Η ταινία εχει μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου. Το σενάριο ήταν πραγματικά αλλοπρόσαλλο, έξω από το συγκαλυμμένο τρόπο παρουσίασης του "περίεργου" σεξουαλισμού που συνηθίζει ο κινηματογράφος. Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο αλλά θα τολμήσω να διαβάσω στίχους της που μου φαίνονται περίεργα οικείοι.

Καλό μεσημέρι Ναυτίλε


@Ετερώνυμε πήρες φωτιά :p

Johnny Panic είπε...

Pellegrina,

Επειδή εγώ είμαι πιο αγράμματος,μου εξηγείς από που προκύπτει η πρώτη σου ερώτηση;
Αν πάντως κάποια δική μου ασάφεια ή εκφραστική αστοχία σού έδωσε αυτή την εντύπωση,ζητώ συγνώμη(άνευ ειρωνείας).Η Γέλινεκ,όπως κάθε σημαντικός συγγραφέας,δεν προτείνει καμία λύση.Αλίμονο αν πρότεινε! Κι εδώ δε χρειάζεται να επεκταθώ,διότι ξέρω ότι συμφωνείς μαζί μου!

Τώρα,για τον...χαιρετισμό της παρομοίωσης,κάποιος θα μπορούσε να αναφέρει τις γνωστές πεπονόφλουδες περί metafiction κλπ,αλλά νομίζω πως πρόκειται για ένα παλιό "μπρεχτικό" κόλπο,που πιάνει ακόμα(το γνωστό δηλαδή,κοιτάξτε παιδιά,εδώ μιλάμε για έργο).Έτσι όπως το παρέθεσα βέβαια,βιαίως αποκολλημένο από το σύνολο,είναι λογικό να σου μπαίνει στο μάτι.Στην περίπτωση της Γέλινεκ και δη στο μυθιστόρημά της "Απληστία",αυτή η αυτοαναφορικότητα είναι τόσο ειλικρινής,που αν και εξ ορισμού τεχνητή,μοιάζει απολύτως φυσική! Στην "Απληστία",τα πάντα εισρέουν στον κύκλο της κριτικής και της δυσφορίας,μαζί και η ίδια η γραφή,με τις συμβάσεις που σέρνει πίσω της σαν βραδυκίνητο άρμα.Έτσι,το αντικείμενο του χλευασμού και του ανηλεούς τεμαχισμού δεν είναι μόνο η πραγματικότητα,ο κόσμος,ο άλλος,αλλά και το Εγώ-μάλιστα το συγγραφικό Εγώ.Ο αφηγητής ταυτίζεται ξεκάθαρα με τον συγγραφέα,είναι η Ελφρίντε Γέλινεκ,σ'ένα σημείο μάλιστα αναφέρεται στην κριτική που έχει δεχτεί για την ψυχρά αποστασιοποιημένη οπτική της απέναντι στους ήρωές της.Αυτό είναι κάτι τόσο παλιό,όσο και η λογοτεχνία.Ήδη ο Αριστοφάνης το έκανε στις "παραβάσεις" των έργων του.Θέλω να πω,ότι είναι άδικο να στοχοποιήσουμε αυτούς τους συγγραφικούς "τρόπους",χρεώνοντάς τους φερειπειν στην μεταμυθοπλασία,όπως είναι και ασύνετο να τους επικροτήσουμε σαν κάτι το τρομερά ριξηκέλευθο.Εγώ κοιτάω αν "δένουν",αν έχουν λόγο ύπαρξης...Στην προκειμενη περίπτωση,κατά τη γνώμη μου,δένουν και παραδένουν.

Μαριάνα
Έχω ένα κολληματάκι με την φράου,είναι η αλήθεια,αν και δεν ξέρω γιατί.(ο ψυχίατρος δεν έχει αποφανθεί ακόμα...)

Pellegrina είπε...

Εγώ νομίζω πως προτείνει. Οχι "λύση", αλλά -όπως όλοι ή σχεδόν- μια άποψη για τη ζωή: πως συναισθήματα και σχέσεις μπορούμε να εχουμε μόνο αν βασανίζουμε και βασανιζόμαστε. Κι όσο πιο σκληρά, εγωκεντρικά και άνανδρα, τόσο καλύτερα! Μου προέκυψε παό την τάινία (η πιανίστρια) που την εχω δει, όχι από σένα.

Υγ: γιατι όλοι εχετε πρόβλημα με το μήνυμα και το "διδακτισμό"; Εγώ δεν εχω ούτε με αυτό αλλά ούτε και με το αντίθετο, την έλλειψη μηνύματος -γι αυτό συμφωνώ εύκολα με όλους. (Δεν διδάσκω κανέναν)!
Αλλά η τέχνη δεν διδάσκει; Μάλλον έχετε παρεξηγήσει τη διδασκαλία ως έννοια και σχέση. Η διδασκαλία είναι από τις υψηλότερες, σημαντικότερες και χρησιμότερες λειτουργίες και σχέσεις ανθρωπων και του πολιτισμού. Κι αν ο "διδακτισμός" στα κείμενα είναι αρνητικό στοιχείο, αυτό είναι επειδή ακριβως ο "διδακτισμός" δεν μπορεί να διδάξει τίποτα!

επίκληση Μπρεχτ και αρνηση διδακτισμού ψιλοαντιφασούλα μου κάνει! Ο Μπρεχτ δ ι δ ά σ κ ε ι, είναι κομμουνιστής και υποτάσσει την τέχνη στο μήνυμα. ΜΙΑ ΧΑΡΑ! ΜΕΓΙΣΤΟΣ!

(και φυσικά, δεν αυτοχλευάζεται. ¨Αλλο πάλι τούτο: γιατί να γράψω για να χλευάσω τον ευατό μου; τι νόημα έχει αυτό; απλώς δεν γράφω!

τεσπα΄, μιλάω στον αέρα! το ζήτημα έιναι ότι αδυνατώ να διαβάσω την κυρία...ιδιοσυγκρασίες κόντρα!
(δηλαδή, και μόνο που τη βλέπω στη φωτό αδυνατώ!)

ναυτίλος είπε...

Μαριάνα, η ταινία αν και ήταν του αγαπημένου μου Χάνεκε, που έκανε 2 από τις σπουδαιότερες για μένα ταινίες της προηγούμενης δεκαετίας (ο Κρυμμένος και η Λευκή κορδέλα) δεν μπορώ να πω ότι με ενθουσίασε. Πάντως η ταινία είναι αρκετά διαφορετική απ' το βιβλίο καθώς επικεντρώνεται περισσότερο στις σχέσεις του τριγώνου κι όχι τόσο στο φόντο τους που είναι η σύγχρονη Βιέννη.

ναυτίλος είπε...

Πελεγκρίνα, πιστεύω ότι ένα λογοτέχνη δεν πρέπει να τον βλέπουμε ως πολιτικό που θα μας προτείνει λύσεις κι επομένως, ανάλογα με το αν συμφωνούμε ή όχι, τον ψηφίζουμε ή τον μαυρίζουμε. Η Γέλινεκ κάνει Τέχνη και η Τέχνη εξαρτάται κι από τον αποδέκτη της. Θέλω να πω ότι εκεί που εσύ βλέπεις μίσος ένας άλλος μπορεί να βλέπει απλά σαρκασμό ή και άτεγκτη κριτική. Ωστόσο αν τη διαβάσεις θα διαπιστώσεις ότι η γυναικεία της οπτική δεν μοιάζει με καμμιάς άλλης ομοτέχνου της.
Όσον αφορά στο απόσπασμα απο την Απληστία προσωπικά μου αρέσει και δεν καταλαβαίνω τι θέλεις να πεις. Άλλωστε δε νομίζω ότι απ' αυτό το απόσπασμα συνάγεται ότι είναι κατά των παρομοιώσεων συγκεκριμένα, ενώ χρησιμοποιεί μεταφορές. Τι νόημα θα είχε;

Johnny Panic είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Johnny Panic είπε...

Sorry,εγώ ήμουν και στο προηγούμενο...

Pellegrina,

Για τη Διδασκαλία συμφωνούμε,για τον "διδακτισμό" επίσης.Ποιός είπε τ'αντίθετο; Απλώς επιμένω ότι το μήνυμα δεν μπορεί να είναι συνταγογραφημένο.Αν μου κουνάς το δάχτυλο(ακόμα και με στυλ)πάει περίπατο η Τέχνη! Θα έλεγα ότι το έργο τέχνης δεν περιέχει μήνυμα,αλλά μηνύματα...

Γιατί αντιφασούλα; Το μπρεχτικό δάνειο αφορά την έννοια της αποστασιοποίησης,την εγκαθίδρυση της ειρωνείας-απόστασης από τα πράγματα.Από πότε ένα φορμαλιστικό στοιχείο συνεπάγεται και ταυτότητα περιεχομένου;

Όπως λέει κι ο Ναυτίλος,η ταινία είναι πολύ διαφορετική.Ο Χάνεκε κράτησε τον βασικό ιστό της πλοκής και τα υπόλοιπα τα πέταξε στο καλάθι.Και καλά έκανε,διότι αν προσπαθούσε να μείνει πιστός στο βιβλίο,θα έτρωγε τα μούτρα του! Το μυθιστόρημα είναι πολύ πιο ευρύ,σύνθετο και περίπλοκο.

Αυτό πάλι με το μίσος,συνεχίζω να μην το καταλαβαίνω.Συμφωνώ κι εδώ με τον Ναυτίλο,μάλλον πρόκειται για σαρκασμό και κριτική.Τώρα,αν εννοείς ότι η συγγραφέας επιλέγει εμμονικά σχέσεις εξάρτησης και νοσηρότητας,δεν έχεις άδικο,αλλά γιατί αυτό να σημαίνει ότι "μόνο έτσι είναι τα πράγματα"; Μήπως στον Στρίντπεργκ δεν υπήρχε νοσηρότητα,βασανισμός και αβυσσαλέο μίσος; Παναγιά μου,εκεί κι αν υπήρχε! Τι σημασία έχει; Το ερώτημα είναι: Όλα αυτά γίνονται λογοτεχνία; Καλή,μέτρια,κακή;

Αυτό με τη φάτσα με προβλημάτισε! Τι σε ενοχλεί,ότι δεν είναι όμορφη; Τι καλύτερο έχει η φάτσα του Ουελμπέκ,ας πούμε,που τον πας με χίλια;

ΥΓ:Το περί αυτοσαρκασμού ερώτημα δεν το καταλαβαίνω ντιπ για ντιπ!

Pellegrina είπε...

...μέρα, διανόηση! (αυτό το μπλογκ το εχω βαφτίσει: η διανόηση στη ζωή μου"!)
Παιδιά: εγώ δεν είπα πως η κυρία δεν είναι καλή (σπουδαία- μεγάλη) λογοτεχνις. Είπα ότι ε μ έ ν α δεν μου αρέσει. Αυτό δεν αλλάζει με όσα επιχειρήματα κι αν συμφωνήσω!

"Μίσος", χμ..οκέι, είναι ακράια ανάγνωση, αλλα΄εξαρτάται, όπως λέτε από τον δέκτη. Ίσως κατά βάθος να ταυτίζω την έλλειψη θετικών συναισθημάτων (άρα την κριτική και το σαρκασμό) με μίσος. Το μίσος για μένα δεν είναι συναίσθημα (το αγνοώ ως συναίσθημα), είναι το κενό, η έλλειψή τους. Ο ακραίος ναρκισσισμός. Τεσπα΄, μεγα θέμα.

Από Στριντμπεργκ ομολογώ δεν ξέρω. Είχα διαβάσει τη Τζούλια παιδί!!(επτά; -υπήρχε στη βιβλιοθληκη της μαμάς μου) Τι να καταλάβω το φτωχό; Πάντως ξερω πανω κατω το θεμα της, που ειναι αρχετυπικο κι εχει επαναληφθεί σε πολλά εργα. Είναι νομίζω πολύ πιο αφηρημένα δοσμένο.

Ετερωνυμε οταν εγραφα για την αντιφασούλα, ήξερα ότι είμαι αουτ! Ειπα: αυτός μιλάει για τη φόρμα, εγω του το αποδίδω στο περιεχόμενο! Αλλά το αφησα, να δω τι θα προκύψει! Εχεις δικιο φυσικά!

Ουελμπέκ εγώ;; ΝΟΟΟΟ! Απατεω΄να τον θεωρώ! Αυτή εδώ η δικιά σας (:))μου φίανεται πιο γνήσια! Αλλά αυτού εχω διαβάσει ένα ολόκληρο, οπότε εκτίμησα. Λέτε δηλαδή να τη διαβάσω; Φτου! μα τι σας έκανα;;

Για τη φάτσα άστο, ήμουν υπερβολική. Δεν εννοούσα την "ομορφιά" (το τελευταίο πράγμα στο οποίο θα έδινα σημασία είναι η λεγόμενη συμβατικά ομορφιά. Αλλά αυτό το θερμόμετρο στο στόμα και οι κοτσίδες...καλά, άστο...)

Ασφαλώς η ταινία περιορίστηκε στο "τρίγωνο"..

Τώρα βαριέμαι να γράφω την υπόθεση, αλλά, αφού την έχετε δει (και διαβάσει), νομίζω ότι το τρίγωνό της είναι σκετη περιπτωσιολογία.

(αρκετά με την κυρία!)

(ΠΡΟΣΠΑΘΩ αυτό τον καιρό να διαβάσω τη Χέρτα Μυλερ.Ένα μικρό βιβλιαράκι είναι, το "Μετέωροι ταξιδιώτες" κι εχω γίνει η μετέωρη αναγνώστρια! Αλλά είναι ΠΟΛΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ. Κι αυτό μιλάει για τη μοναξιά και την προσπάθεια επικοινωνίας, πολύ συγκινητικά. Δυσκολεύομαι να το διαβάσω λογω του τροπου γραφής. Ισως όταν ..τελειώσω κάνω ένα ποστ.
Αυτά με τις νομπελίστριες! Άντε και στα δικά μας!!!

ναυτίλος είπε...

Πελεγκρίνα, η αλήθεια είναι ότι κυκλοφορούν και "άλλες" φωτογραφίες της στο διαδίκτυο. Σκόπιμα επέλεξα αυτές. Στην επόμενη ανάρτηση θα κοιτάξω να διαλέξω πιο γλυκές (τις έχω ήδη αποθηκεύσει), μην τυχόν και τρομάξει ο κόσμος και δεν τη διαβάσει!
Είμαι περίεργος να δω και γω, τι μέρος του λόγου είναι η καινούρια νομπελίστρια. Έμαθα πάντως, πως ο Καστανιώτης αγόρασε τα δικαιώματα όλων των βιβλίων της και από του χρόνου θα αρχίσει να τα βγάζει.
Ως τότε περιμένω τη γνώμη σου στο μπλογκ σου.

Johnny Panic είπε...

Pellegrina,πάσο,σε καταλαβαίνω απόλυτα! Ο Φόρστερ ας πούμε είναι σπουδαίος συγγραφέας,εμένα όμως δε μου αρέσει,πάει και τελείωσε! Γιατί εγώ νόμιζα ότι γουστάρεις τον Μισέλ; Περίεργο...Τέλοσπαντων,απατεών ή μη,έχει ψωμί ο Γάλλος!
Στρίνμπεργκ-Γέλινεκ: 1-0.Άλλο μέγεθος ο Σουηδός,δεν το συζητώ! Πράγματι στην Τζούλια το πράγμα δίνεται πιο αφηρημένα(θυμάμαι όμως να λέει κάπου η δεσποινίς ότι ποθεί να δει το πέος του Ζαν να κολυμπά σε λίμνη αίματος-ουάου! Αυτό παραείναι συγκεκριμένο!!!)
Αυτή η Μίλερ τι ρόλο βαράει; Κάνε την ανάρτηση,μπας και μάθουμε πέντε πράγματα...

ΥΓ:Με τόσα που είπαμε,πλάκα δε θα 'χε να τη διαβάσεις την Αυστριακή ομότεχνή σου;

ΥΓ2:Τι κακό κι αυτό στην ελληνική βιβλιογραφία με τη δεσποινίδα Τζούλια! "Δεσποινίς Ζυλί" είναι το σωστό,ο Στρίνμπεργκ έβαλε τη γαλλικούρα για να παραπέμπει στην αριστοκρατική της ρίζα...

Ναυτίλε,κι αυτές που διάλεξες γλυκές είναι συγκριτικά με άλλες...!!!!!

Pellegrina είπε...

Καλά, είπαμε να μας δουλεύεις, αλλά όχι κι έτσι! (σιγά μην περιμένεις τον Καστανιώτη -κι εμένα!- για να γνωρίσεις τη Χερτα Μυλερ ε σ ύ!!:)

ναυτίλος είπε...

Πελεγκρίνα, μου είναι παντελώς άγνωστη. Ό,τι έμαθα, το έμαθα από το wikipedia. Σίγουρα όμως θα πάρω κάτι δικό της κάποια στιγμή. Ελπίζω να το διαβάσω μάλιστα.

Αθηνά είπε...

"Χωρίς έντονα συναισθήματα θα ήμασταν σκέτα αντικείμενα ή ακόμα και νεκροί κάτι που δε θ' αργήσει να μας συμβεί..." ¨ενα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο της ελφρίντε Γέλινεκ¨" οι αποκλεισμένοι" Ναι μ' αρέσουν τα έντονα συναισθήματα αλλά ένιωθα ναυτία διαβάζοντας το βιβλίο της.¨εχουν περάσει κάποια χρόνια από τότε αλλά θυμάμαι ότι εκείνο που μ΄ενοχλούσε ήταν ότι μου φαινόταν πως όλα ήταν σκόπιμα δοσμένα με μια ωμότητα , σκόπιμα δεν άγγιζε τις άλλες πλευρές των ανθρώπων εκτός από τις βρώμικες σκοτεινές γιατί υπάρχουν και σκοτεινές που έχουν σχέση με την επιθυμία του να αντικαταστήσεις το Θεό.Δεν ήξερα βέβαια το πλαίσιο της προσωπικής της ζωής , αλλά πάλι από έναν συγγραφέα θα ήθελα μια μετουσίωση να το πω, ή μάλλον θα ήθελα να διαπερνά τα πράγματα μια ανάσα που να κάνει τη ζωή πιο υποφερτή και λίγο να μας παρηγορεί. Γιατί εγώ ζητάω από τους συγγραφείς μια κατανόηση ότι η ζωή είναι δύσκολη και φρικτή πολλές φορές και θέλω κι ένα χέρι βοηθείας για ν΄αντέξω και να ονειρευτώ και να να επιδιώξω ίσως κάτι καλύτερο.

ναυτίλος είπε...

Αθηνά, καταλαβαίνω απόλυτα τι θέλεις να πεις. Πολύ συχνά έτσι θέλω να νιώθω και γω διαβάζοντας. Και μάλιστα για νάμαι πιο ακριβής, θα ήθελα τον συγγραφέα (που συχνά είναι πιθανό ο πρωταγωνιστής του να είναι το alter ego του) να είναι συνοδοιπόρος μου. Να αντιμετωπίζουμε αυτό που λέγεται ζωή κάνοντας παρόμοιες διαπιστώσεις , ας είναι και αρνητικές, ας είναι μαύρες και απαισιόδοξες όσο δεν παίρνει. Τότε νιώθω κάποιον στο πλάι μου, που βλέπει ορισμένα πράγματα με τον τρόπο που τα βλέπω και γω. Το ίδιο βέβαια θα μπορούσε να ισχύει και σε δοκίμια...
Αυτό τελικά μεταλλάσεται
σε παρηγοριά και σε αισιοδοξία. Με καταλαβαίνεις άραγε;
"Αργοπορημένοι οικογενειάρχες χώνονται κλεφτά στην πόρτα του σπιτιού, όπου πέφτουν σαν φριχτές σφυριές πάνω στις οικογένειές τους... οι γυναίκες εξαφανίστηκαν δια μαγείας στις τρύπες που εδώ τις λένε διαμερίσματα... Αναθυμιάσεις από κουζίνες... Οι προσόψεις γίνονται επίπεδα σκηνικά, πίσω από τα οποία δεν υπάρχει τίποτα να υποθέσεις, όλα όμοια και συντροφεύουν τα όμοιά τους. Μόνο οι ήχοι από τις τηλεοράσεις είναι αληθινοί, είναι εκείνο που συμβαίνει στην πραγματικότητα. Τριγύρω ζουν όλοι οι άνθρωποι τα ίδια..." (Η Πιανίστρια)
Πρέπει να συνειδητοποιήσεις σε όλη του την ολότητα το σκοτάδι για να αναζητήσεις μετά μανίας το φως.

Johnny Panic είπε...

"Πρέπει να συνειδητοποιήσεις σε όλη του την ολότητα το σκοτάδι για να αναζητήσεις μετά μανίας το φως."

Εξαιρετικό,Ναυτίλε,με κάλυψες απόλυτα!
Παρεμπιπτόντως,το απόσπασμα μου παρέθεσες είναι από τα ΠΙΟ αγαπημένα μου!!!

Pellegrina είπε...

EXACTLY!!!

(εννοώ τις τελευταίες δυόμισι σειρές σου: εχω αντιληφθεί μαλλον πολύ νωρίς ΟΛΟ το σκοτάδι...Η μαυρη απελπισία είναι που γεννά το φως και τη "χαζοχαρούμενη" ματιά (μου).

Αντίθετα, ακόμα και η αυτοκτονία (πολύ περισότερο η γκρίνια, η μεμψιμοιρία και ο κυνισμός) υποδηλώνουν υποσυνείδητα ε λ π ί δ α...Είναι το βλέμμα που λέει με εγωιστικό παράπονο "γιατί το καλό που συμβαίνει στους άλλους δεν συμβαίνει σε μένα";

(Όμως, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ δεν συμβαίνει το καλό, παιδιά μου...)

Για αυτό η Γιέλινεκ και οι όμοιοί της μου φαίνονται υποκριτές. Νιώθω πως αυτό που κάνουν ΚΑΤΆ ΒΆΘΟΣ είναι να ΔΙΕΚΔΙΚΟΎΝ. Για παρτη τους...

(αυτο που μας λεει για τους οικογενειάρχες, τις γυναίκες και τις κουζίνες...σόρι, από πού τη φέρανε;; Εγώ δεν θα έμπαινα ποτέ στον κόπο να το γράψω, είναι τ ό σ ο α υ τ ο ν ό η τ ο)
(σε καταλαβαίνω βέβαια, πολύ καλά. So what?)

Αθηνά είπε...

Κοίτα να δεις πως πάει¨Κάποιος δουλεύει στα σφαγεία.Χρόνια τώρα. Κάθε μέρα από το πρωί μέχρι που σχολάει ακούει τις κραυγές των ζώων, παλιά φριχτές, σήμερα ίσως να είναι μόνο υπόκωφοι χαμηλοί αδύναμοι θρήνοι λόγω κάποιων ηρεμιστών, υποθέτω ,δεν ξέρω ακριβώς, ακούει λοιπόν τις επιθανάτειες κραυγές βλέπει το αίμα ,τον ακουμπάει το αίμα έχει την επαφή με την σφαγμένη σάρκα και σίγουρα η μυρωδιά κολάει στα ρούχα και οι φωνές και οι σπασμοί στο μυαλό... Αν λοιπόν τον βάλω να μου αφηγηθεί τη μέρα του θα είναι σχετική με το βίωμά του. Αν ρωτήσω τη γυναίκα του θα μου πει για τη μυρωδιά του θανάτου που κουβαλά στο σπίτι με το γυρισμό του. Κι όλα αυτά με τα χρόνια γίνονται τόσο οικεία και ναι στο τέλος αγαπητά. Γιατί κάπου εκεί ανάμεσα σε όλα αυτά ξοδέυεται η ζωή και έρχεται κάποια στιγμή που όλα έχουν και δεν μπορεί να γίνει αλλιώς τη μυρωδιά του σφαγείου. Κι άν κάποια μέρα αυτός ο άνθρωπος βρεθεί στην εξοχή και του έρθει ξαφνικά μια μυρωδιά αίματος θα την ανασάνει με ευχαρίστηση γιατί θα είναι μυρωδιά -κομμάτι της ζωής του.Θέλω να πω μ'΄αυτό ότι όλες οι μονομέρειες έχουν την αλήθεια τους αλλά δε θέλω το βλέμμα του συγγραφέα μονομερές. και δεν μου αρέσει να λέω πως η ασχήμια της ζωής έχει δυνατότερη αλήθεια από την ομορφιά..

ναυτίλος είπε...

Μα πελεγκρίνα δεν ζητάω από τη λογοτεχνία καλά και σώνει να μου μάθει καινούρια πράγματα για τη ζωή (κι αυτά ευπρόσδεκτα είναι βέβαια). Τα αυτονόητα, γιατί όχι; Αυτά που βιώνω καθημερινά. Μόνο που ο τρόπος που τα περιγράφει, η απόλαυση που προκύπτει, το φώς (ή και το σκοτάδι κατά Αθηνά) που ρίχνει πάνω τους, ο μεγεθυντικός φακός πάνω σε όλες αυτές τις λεπτομέρειες που είναι τόσο κοινότοπες ώστε έχουν καταντήσει αόρατες για μας, είναι που δίνει στη λογοτεχνία (ίσως και στην Τέχνη γενικότερα) την αξία της.
Πόσα deja vu δεν έχουμε διαβάσει και απολαύσει στην Τέχνη! Ωστόσο όταν τα ξαναζήσουμε, τα ζούμε πιο έντονα. Ίσως η τέχνη πέρα από μια άλλη ματιά ή μια μεγέθυνση λειτουργεί κι ως μια φυσαλίδα (ένα πύκνωμα) χρόνου που σου δίνει τη δυνατότητα να ζεις διπλά κάποια πράγματα. Με λίγα λόγια η ζωή μας αποκτά και μια άλλη διάσταση.
Ελπίζω να έγινα κατανοητός για το πώς βιώνω εγώ τη λογοτεχνία.

Pellegrina είπε...

Αθηνά: αυτό μου άρεσε...

Ναυτίλε: οκέι, συμφωνω φυσικά. Άλλωστε αν δεν αναγνωρίζουμε στοιχεία από τη ζωή μας πώς να ταυτιστούμε, δηλαδή να πε΄σουμε στην παγίδα του συγγραφέα; (κάποτε το είχα ξαναγράψει νομίζω: το κόλπο είναι να φάινεται οτι χρησιμοποιείες τα κλισέ για ν απαρασύρεις, και στη "στροφή" να σκάει μύτη το καινούργιο, μια νέα συνθηήκη, άποψη, συνδυασμός, "πρόταση' -τζιζ, κακά!

Αλλά αυτό με την οικογένεια είναι ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ντεζαβι πια. Μερικες φορες στη λογοτεχνία εχεις την εντυπωση οτι ο ανθρωπος αν του αφαιρεσεις την οικογενεια δεν ειναι σχεδόν τιποτα!

(να κατι αξιο να επισημανθει στη Χερτα Μυλλερ -θα το κανω το ποστακι: δεν υπάρχει ι χ ν ο ς οικογενειας. τα άτομα είναι άτομα. Μ ό ν α. ΟΛΑ).

ναυτίλος είπε...

Αθηνά, πράγματι εντυπωσιακό το παράδειγμά σου. Και ειλικρινά μου άρεσε. (Λες τελικά να με έλκουν αυτά μόνο τα κείμενα;).
Και η Χρυσάνθη απεχθανόταν να βλέπει ταινίες του Κεν Λόουτς (με εξαίρεση την τελευταία ταινία του) ή κάποιου συγκλονιστικού Βέλγου, που το όνομά του τώρα μου διαφεύγει, γι' αυτόν το λόγο. Κι όμως οι ταινίες αυτές είχαν κάποια αισιόδοξα στοιχεία. Η επιμονή για ζωή ή για αγάπη ή για δικαιοσύνη.
Διαβάζοντας την Πιανίστρια υπάρχει η απεγνωσμένη προσπάθεια στην εγκλωβισμένη και μάλλον "καμμένη" πια ζωή της να βρει την ευτυχία. Απλά δεν ξέρει τον τρόπο. Ωστόσο και μέχρι το τέλος ελπίζει ότι θα τα καταφέρει. Τι σημασία έχει το πώς εννοεί η Έρικα την ευτυχία ή ο σφαγέας κι αν αυτό δεν ταιριάζει με τη δική μου άποψη; Μήπως ο Κλέμμερ που πιστεύει για την ευτυχία αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι, με βρίσκει σύμφωνο;
Κοντολογής η μονομέρεια που σε ενοχλεί μπορεί να είναι καταθλιπτική, μπορεί να μην αντιπροσωπεύει τη ζωή απόλυτα αλλά είναι αυθεντική και αληθινή.Και κει ακριβώς βρίσκεται η ομορφιά της: στην Αλήθεια της.

Johnny Panic είπε...

Aθηνά,ωραίο το παράδειγμά σου,αλλά εγω λέω το εξής.Αν ο λογοτέχνης που έχει ζήσει στο "σφαγείο" μού γράφει μόνο για το σφαγείο,η λογοτεχνία του μοιραία θα εξαντληθεί στην αναπαραγωγή της φρίκης του σφαγείου,νομοτελειακά θα καταλήξει μία αδιάφορη αυτοβιογραφία.Αν όμως ο δημιουργός καταφέρει να μου δείξει την εξοχή,την άνοιξη,την αγάπη,τη μουσική κι άλλες συνδηλώσεις του Καλού και του Ωραίου μέσα από την εδραιωμένη εντός του οπτική του σφαγείου,εκεί του βγάζω το καπέλο! Διότι ο καλλιτέχνης,ως γνωστόν,δεν αναπαριστά την πραγματικότητα.Αντίθετα,την κουρελιάζει,την βυθομετρεί,την κομματιάζει,την κονιορτοποιεί,την μωλωπίζει,την διαστρέφει,την παραμορφώνει,ττην αναπλάθει κι εντέλει,αφού την έχει θανατώσει,την αναγεννά!Ο καλλιτέχνης δηλαδή δεν περιγράφει την πραγματικότητα,αλλά τους κραδασμούς που προκαλεί ΜΕΣΑ ΤΟΥ η πραγματικότητα,την ουσία που κοπιωδώς αποσπά από τις επιφάνειες των πραγμάτων.Εγώ αυτό ζητάω από τον καλλιτέχνη,ούτε η αντικειμενικότητα(ΑΝ υπάρχει κάτι τέτοιο) με ενδιαφέρει ούτε η διδαχή ούτε η παροχή ελπίδας.

@Pellegrina

Αμάν πια,την έφαγες τη γυναίκα!!! ;-)
Εξακολουθώ να μη σε καταλαβαίνω.Οk,παραείναι ντεζαβού! Και τι μ'αυτό; Μήπως ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι χιλιοντεζαβού;
Κανένα θέμα,όσο πολυφορεμένο κι αν είναι,δεν δικαιούμαστε να το εξορίσουμε από τη λογοτεχνία,πόσο μάλλον την οικογένεια,που ακόμα και σήμερα βαστάει γερά! (μια που δεν έχει πραγματοποιηθεί προσώρας το όραμα του Σαντ που ανήρτησες τελευταία.A propos,άφησα ένα σχόλιο κι ακόμα να μ'απαντήσεις...)
Κι εδώ κολλάνε τέλεια τα εξής λόγια της συγγραφέως από την "Εκ βαθέων" συνέντευξή της:

"Ναι,είμαι η γυναίκα με τα συντρίμμια.Είμαι αυτή που μαζεύει ακόμη και πάντοτε τα απομεινάρια.Μας λένε ότι όλα αυτά είναι ήδη γνωστά,ότι όλα αυτά έχουν ήδη λεχθεί εκατοντάδες φορές.Ιδού η περιφρόνηση,μόνο αυτήν εισπράττεις!"

Αθηνά είπε...

Αγαπητοί φίλοι χαίρομαι για όλες τις απόψεις σας.Δίνουν αφορμές να πάμε πιο πέρα. Και ασφαλώς Ετερώνυμε λέω πως ο σφαγέας δεν γράφει για το σφαγείο αλλά μιλάει για όλα μέσα από το σφαγείο..Και ευτυχώς αν και είναι αλήθεια πως όλα έχουν ειπωθεί, ευτυχώς που πιστεύουμε πως μπορούν να ξανειπωθούν μέσα από τη δική μας ματιά, ετσι έχουμε τη ζωή και όχι τη σιωπή.Αλλά έχω ένα μικρό κόλλημα με κάποια θέματα. Να όπως για παράδειγμα είδα την ταινια το βίντεο του Μπένι του χάνεκε αναίτιος φόνος από έφηβο έτσι για να δει πως θα αισθανόταν κάνοντας ένα φόνο στο τέλος είπα δεν πας στο διάολο ρε χάνεκε..γιατί με αρρώστησε με έκανε να νιώθω πως το κορμί μου γέμισε λέπρα από την αρρώστια των ανθρώπων. θα μου πεις δεν υπάρχει αυτή η αλήθεια; Υπάρχει αλλά εγώ γιατί να την καταχωρήσω στο μυαλό μου. Με βοηθάει πράγματι σε κάτι;άσε που πιστεύω πως αν από τις ταινίες έβγαινε μαζί με τις εικόνες και η μυρωδιά, ξέρεις η μυρωδιά του αίματος, η μυρωδιά των πράξεων ..νομίζω πως θα λιγόστευαν κατά πολύ οι θεατές τέτοιων ταινιών. Η γοητεία γιατί όπως και να το κάνουμε υπάρχει η γοητεία του τρόμου αν ακολουθούνταν από τη μυρωδιά πολλές ταινίες ή ακόμα και βιβλία δε θα τα κρατούσαμε ποτέ μέσα στο σπίτι, κάπου μακριά θα τα τοποθετούσαμε..Αλλά για να λέω την αλήθεια για την Γελίνεκε δεν έχω διαβάσει ούτε ένα ολόκληρο βιβλίο οπότε δεν λέω τίποτα άλλο και μάλλον θα διαβάσω πολύ γρήγορα γιατί ό,τι και να λέω ανήκω στο περίεργο είδος που μπορείκάτι να το αποστρέφομαι αλλά θέλω να έχω γνώση...

Johnny Panic είπε...

Αθηνά,με αφορμή τη φράση του Ναυτίλου "Και κει ακριβώς βρίσκεται η ομορφιά της:στην Αλήθεια της",θέλω να τονίσω ότι η σχέση της λογοτεχνίας(κι εν γένει της τέχνης)με την κοινώς εννοούμενη έννοια της ομορφιάς είναι πολύ συγκεχυμένη.Μια που πρώτη επιχείρησες ένα άλμα σε άλλη τέχνη,θέλω να σε ρωτήσω: Είναι συμβατικά όμορφη η ζωγραφική του Γκόγια,του Βελάσκεθ,του Βαν Γκογκ,του Πικάσο,του Νταλί,του Μπέικον και τόσων άλλων κορυφαίων ζωγράφων; Τι σημαίνει "όμορφο","καλό","ωραίο" στην Τέχνη(και γενικά); Κι επανέρχομαι στη λογοτεχνία. Έχουν κάποιο νόημα αυτές οι λέξεις ή είναι κούφια κατασκευάσματα,τρύπιοι σάκοι από φθαρμένο δέρμα,μέσα από τους οποίους διαφεύφει το επίμονα άπιαστο νόημα; Και ποιός είναι ο ρόλος της λογοτεχνίας;(ΑΝ έχει κάποιον ρόλο αυτή η άνεργη θεατρίνα!) Να φουσκώνει τον ουμανισμό μας,να χαϊδεύει απαλά τα μαλλιά των συναισθημάτων και της ιδεολογίας μας; Ή να ανασκαλεύει,να ταράζει,να γρατζουνάει,να δαγκώνει και καμιά φορά να μας αρπάζει απ'τα μαλλιά και να μας χώνει τη μούρη στο καζάνι; Και μήπως αυτός ο βασανισμός μας είναι τελικά μια θωπεία πιο βαθειά,μια παρηγοριά πιο ουσιώδης,με μια λέξη μια ΚΑΘΑΡΣΗ;
Επιπλέον,έχω κουραστεί ν'ακούω αυτή την προσδοκία για την Τέχνη-δεκανίκι! Μα,γιατί ζητάς απ'την τέχνη πράγματα που δεν μπορεί να σου δώσει;(τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που εσύ επιθυμείς...)

Αθηνά είπε...

Ποτέ δεν μίλησα για τέχνη δεκανίκι τη θεωρώ μίζερη μια τέτοια τέχνη δεκανίκι στις μικρές και μικρόψυχες δυστυχίες μας.Δε θέλω η τέχνη να μου βάζει τη μούρη στο καζάνι γιατί καζάνι είναι άθλια καθημερινότητα , μικρών ανθρώπων...Θέλω η τέχνη να με αρπάζει και να με βάζει πάνω σε φτερά δαιμόνων, πάνω από τις πόλεις των ανθρώπων και να τα δω όλα στα μέτρα που είναι και κυρίως να με γεμίζει έπαρση ότι μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να περπατάμε σε άλλα ύψη..Ναι, ναι καλά το καταλαβαίνεις ετερώνυμε..Βαρέθηκα να ανασκαλέυουμε τα σκουπίδια που κουβαλούμε μέσα μας , βαρέθηκα να μιλάνε οι συγγραφείς για βρώμικες βροχές στα αποπνιχτικά σοκάκια των μεγαλουπόλεων, βαρέθηκα τη μυρωδιά της μούχλας από τα υπόγεια του καθενός..Επιθυμώ τις δυνατές, καθαρές βροχές, τα ανοιχτά τοπία, τα χιόνια όχι στα βρώμικα ρείθρα των μεγάλων δρόμων , αλλά τα χιόνια στις κορυφές,. Μια λογοτεχνία που να μας κάνει είδος αλαζονικό και περήφανο.

Pellegrina είπε...

κι εγω βαρεθηκα τη μυρωδια της μούχλας...αλλά εντάξει, θα το διαβασουμε το ..ελαφάκι! σιγα σιγά! με το μαλακό!

Johnny Panic είπε...

Αθηνά,απολαυστικό το σχόλιό σου! (έχει κάτι από μανιφέστο ή μου φαίνεται;)
Εδώ βέβαια θέτεις ζήτημα προτιμήσεων όπως και η Pellegrina πιο πάνω,οπότε,(ξανα)πάω πάσο!
Αν θες καθαρές βροχές πάντως,μακριά απ'τη Γέλινεκ!Μάλλον σε όξινη βροχή φέρνει...
Εμένα πάλι με γοητεύουν πολύ τα υπόγεια, ό,τι κι αν μυρίζουν.Τα ρετιρέ αντίθετα τα βαριέμαι.
Χαιρετώ! Πάω να σπάσω τα μούτρα μου στις γωνιές της...μέρας!