Τετάρτη 31 Μαρτίου 2010

Οι αρραβώνες του κυρίου Ιρ - 1

Ζωρζ Σιμενόν, εκδ. Άγρα, μτφ. Αργυρώ Μακάρωφ.



"Η κόλαση είναι οι άλλοι"

Ζαν-Πωλ Σαρτρ


















Τελειώνοντας την ανάγνωση του μυθιστορήματος του Σιμενόν μου ήρθε αυτόματα στο νου η παραπάνω εμβληματική φράση, που προέρχεται από το θεατρικό έργο του Σαρτρ, "Κεκλεισμένων των θυρών" (1943): Τρία άγνωστα μεταξύ τους πρόσωπα, από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, βρίσκονται μετά το θάνατό τους κλεισμένα σ' ένα δωμάτιο με το φως πάντα αναμμένο, όπου πρέπει να συμβιώνουν αναγκαστικά και για πάντα. Σύντομα διαπιστώνουν ότι πρόκειται για μια σύγχρονη κόλαση χωρίς βασανιστές ή δήμιους. Κανείς τους δεν μπορεί να ξεφύγει από το βλέμμα και την κρίση των άλλων δύο. Και το χειρότερο είναι, ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ούτε δολοφονίας ούτε αυτοκτονίας καθώς είναι ήδη νεκροί... καταδικασμένοι να ζουν μαζί, αιώνια, κεκλεισμένων των θυρών.

"Μια στιγμή... κατάλαβα... Ξέρω γιατί μας έβαλαν μαζί... Δεν υπάρχουν σωματικά βασανιστήρια, έτσι δεν είναι; Κι όμως είμαστε στην κόλαση. Και δεν πρόκειται να 'ρθει κανένας άλλος. Κανένας. Θα μείνουμε μόνοι και οι τρεις μαζί ως την αιωνιότητα. Έτσι δεν είναι; Κάποιος όμως λείπει από δω μέσα. Ο δήμιος... Ε, λοιπόν, έκαναν οικονομία στο προσωπικό. Αυτό είναι όλο. Οι πελάτες θα εξυπηρετούνται μόνοι τους, όπως στα εστιατόρια σελφ-σέρβις... Ο δήμιος είναι ο καθένας από μας για τους άλλους δύο".




Αν ο Σαρτρ για την κόλασή του αρκέστηκε σ' ένα δωμάτιο και τρία πρόσωπα, ο Σιμενόν 10 χρόνια νωρίτερα, το 1933, στους αριστουργηματικούς "Αρραβώνες του κυρίου Ιρ", χρειάστηκε μια ολόκληρη γειτονιά με τους κατοίκους της, στη Βιλζουίφ στο Παρίσι. Σύμφωνα με τον Γάλλο υπαρξιστή φιλόσοφο, ως ζωντανοί οριζόμαστε από τους Άλλους, από το ανελέητο βλέμμα τους που αποκαλύπτει την ασχήμια μας ή τις ντροπές μας. Ωστόσο μπορούμε να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι οι Άλλοι δεν μας βλέπουν αληθινά όπως είμαστε. Σύμφωνα όμως με τον δαιμόνιο Βέλγο συγγραφέα οι άλλοι ποτέ δεν μπορούν να μας δουν αληθινά όπως είμαστε. Αργά ή γρήγορα αυτό γίνεται αντιληπτό εκμηδενίζοντας κάθε ελπίδα πραγματικής επικοινωνίας ή αλληλοκατανόησης. Κι έτσι κατασκευάζεται η δική του κόλαση.







Σημείωση: Ο πίνακας είναι του Εδουάρδου Σακαγιάν. Παρακάτω μια διάσημη φωτογραφία του Σαρτρ από τον Λιθουανό φωτογράφο Antanas Sutkus, του 1965 και στην τελευταία φωτογραφία ο Σιμενόν. Η φράση του Σαρτρ στα γαλλικά είναι: L' Enfer, c'est les autres. Στα ελληνικά το "Κεκλεισμένων των θυρών" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αιγόκερως.

8 σχόλια:

Johnny Panic είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Johnny Panic είπε...

Συγγνώμη,εγώ ήμουν,αλλά από τους αναγραμματισμούς δε θα βγάζατε νόημα!!!

Από Σιμενόν έχω διαβάσει ΜΟΝΟ το "Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν",ένα από τα πιο αγαπημένα μου μυθιστορήματα(μάλιστα η θεματική του,απ'όσο αντιλαμβάνομαι,συγγενεύει με αυτή των Αρραβώνων).Έπειτα δε θέλησα να διαβάσω κάποιο άλλο από τα δεκάδες βιβλία του,διότι αφενός ανήκω στη σπάνια εκείνη κατηγορία αναγνωστών που βαριούνται θανάσιμα τα αστυνομικά(ειδικά τα αστυνομικά του "ποιος είναι ο δολοφόνος" με εξουθενώνουν,είχα μια σκασίλα ποιος είναι!) κι αφετέρου σκέφτηκα "Σιγά μην έχει γράψει κάτι εφάμιλλο του Ανθρώπου..."

Περί Σαρτρ τώρα,έχω την εντύπωση ότι θεωρείται πλέον μπαγιάτικος(ποια εντύπωση δηλαδή,καθαρές εικοτολογίες,από φιλοσοφία δε σκαμπάζω και πολλά),αλλά εμένα μου φαίνεται πάντα οδυνηρά καίριος,σχεδόν αιματηρός!!!

Λίγες μέρες πριν τέλειωσα τον "Στίλερ" του Μαξ Φρις,ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που οικοδομείται θαρρείς πάνω στις έννοιες του Εγώ και του Άλλου,της ταυτότητας και της ετερότητας.Εννοιες χιλιοανασημένες στη λογοτεχνία(κακά τα ψέματα,κοντεύουν να γίνουν κιτς πια!),πλην όμως στα χέρια ενός σπουδαίου συγγραφέα βγάζουν πολύ ζουμί!

Ααχ,κατά πως φαίνεται,Ναυτίλε,θα με καταστρέψεις για άλλη μια φορά.(ήδη οι "αρραβώνες" εισχώρησαν στη λίστα με τα "προς ανάγνωσιν")

ΥΓ: Τον Σαρτρ τον έχει φωτογραφίσει εξαιρετικά και ο Henri Cartier Bresson,σου στέλνω τη φωτό στα μέιλ.

ΥΓ2: Τι ωραίες οι εκδόσεις Άγρα,δε θα βαρεθώ να το λέω...!

ναυτίλος είπε...

Ετερώνυμε, κι εγώ πίστευα, αφού είχα διαβάσει πάνω από 10 βιβλία του, ότι ο Σιμενόν είχε πιάσει την κορφή με τον Άνθρωπο που έβλεπε τα τρένα... Αλλά τώρα ανέβηκε ακόμα ψηλότερα. Οι αρραβώνες είναι εκπληκτικοί! Από κάθε άποψη!

Χαίρομαι για τον Στίλερ. Τον έχω κάπου ψηλά στο ράφι. Ίσως να' χει και κάποια συγγένεια με το Κιβώτιο του Αλεξάνδρου αν θυμάμαι καλά.

Johnny Panic είπε...

Ναυτίλε,μόλις άρχισα το "Η πόλη και τα σκυλιά" του Λιόσα(και γι'αυτό ΕΣΥ φταις!!!)
Το επόμενο θα είναι οπωσδήποτε οι "Αρραβώνες του κυρίου Ιρ"!

Ναι,έχει κάποια συγγένεια,αλλά κατά τη γνώμη μου μικρότερη απ'ό,τι φαντάζεται κανείς διαβάζοντας την "υπόθεση".Όπως και να 'χει,είναι ένα αριστουργηματικό βιβλίο!
(πέρα απ'όλα τ'άλλα,το τι χώνει στην Ελβετία,δε φαντάζεσαι! Νομίζω ότι η Ελβετία για τον Φρις είναι ό,τι η Αυστρία για τον Μπέρνχαρντ και τη Γέλινεκ...)

ναυτίλος είπε...

Με αυτό το βιβλίο του Λιόσα (ή Γιόσα κατ' άλλους) είχα εγκαινιάσει τις παρουσιάσεις βιβλίων στο μπλογκ.
Από Μαξ Φρις το μόνο που 'χω διαβάσει είναι το Homo Faber.Τώρα ανυπομονώ να διαβάσω και τον Στίλερ

Johnny Panic είπε...

Πώς σου φάνηκε το Homo Faber; Σκοπεύω να το διαβάσω μελλοντικά...
Πάντως ο Στίλερ σίγουρα δε θα σε απογοητεύσει.Πρόκειται για ένα εξαιρετικά περίτεχνο μυθιστόρημα,ομολογουμένως πολύ εγκεφαλικό,που όμως ουδέποτε χάνει τη..."θερμοκρασία" του,για να δανειστώ αυτή τη λέξη που συχνά μηρυκάζουν οι κριτικοί εφημερίδων...!
Η δομή του θυμίζει ένα χαλί με πολλαπλά επίπεδα ύφανσης ή μάλλον ένα λαβυρινθώδες υδραγωγείο με δαιδαλώδεις σωληνώσεις.Τόσο αντιρεαλιστικό αλλά και τόσο πειστικό ταυτόχρονα(όπως και το "Κιβώτιο" άλλωστε),τη στιγμή που πλήθως "ρεαλιστικά" λογοτεχνήματα μοιάζουν τελείως αναληθοφανή...

Ξεφύγαμε,νομίζω,για τον Σιμενόν δεν είναι η ανάρτηση; Είναι αλήθεια άραγε αυτό που ο ίδιος διέδιδε,ότι είχε πάει με πόρνες....ων ουκ εστιν αριθμός;(βαθυστόχαστη ερώτηση!!!)

Unknown είπε...

Φίλε καλησπέρα , ευχαριστώ για την επισκεψή σου .Σου εύχομαι Χρόνια πολλά .

ναυτίλος είπε...

Πάνω από 10000 γυναίκες ισχυριζόταν ο ίδιος σε προχωρημένη ηλικία... Ετερώνυμε. Βέβαια η δεύτερη γυναίκα του υποστήριζε ότι ήταν υπερβολικός και δεν ήταν πάνω από 1200. Άραγε είχε catalogo και μέσα του υπήρχαν τουλάχιστον mille e tre (σύμφωνα με τον Λεπορέλο τον υπηρέτη του Ντον Τζιοβάνι στον Μότσαρτ);