Ο Ρίπλεϋ σε βαθιά νερά

Πατρίτσια Χάισμιθ, εκδ. Άγρα, μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης.


"Η ζωή μου έχει όρια, η λογοτεχνία όχι"

Π. Χάισμιθ

Να έχεις δολοφονήσει κι όχι μόνο μια φορά, να έχεις εξαπατήσει τους πάντες, να έχεις παίξει με το Θάνατο και να έχεις κερδίσει, να έχεις γλιτώσει από ένα σωρό παγίδες είτε λόγω επιδεξιότητας είτε λόγω τύχης κι όμως να κοιμάσαι τον ύπνο του Δικαίου, σημαίνει ότι σε λένε Ρίπλεϋ... Τομ Ρίπλεϋ.

"Ο Τομ σκέφτηκε ότι μπορεί να έβλεπε το βράδυ άσχημα όνειρα, τον Μέρτσισον να σωριάζεται στο κελάρι του μέσα σε ένα σύννεφο αίματος και κρασιού ή τον Μπέρναντ Ταφτς να βαδίζει αργά με τις μπότες του προς το χείλος του βράχου κοντά στο Σάλτσμπουργκ, και να εξαφανίζεται. Όχι όμως. Τέτοια είναι η ιδιοτροπία, ο παραλογισμός των ονείρων και του ασυνείδητου, που ο ύπνος του ήταν ατάραχος. Ξύπνησε την επομένη το πρωί νιώθοντας ιδιαίτερα ανανεωμένος και χαρούμενος".

Κι έρχεται ένα πρωινό που αυτά που γλίτωσε στα όνειρά του, θα του συμβούν στην πραγματικότητα... Έξω από την πόρτα θα βρει τα κόκκαλα από το πτώμα του Μέρτσισον!

Στην τέταρτη παραλλαγή της πάνω στο αρχικό θέμα Ρίπλεϋ, η δαιμόνια Χάισμιθ φέρνει στο φως όλα τα αμαρτήματα του ήρωά της. Συγκεκριμένα, ως εφιάλτης ή ίσως κι ως μια απωθημένη "συνείδηση", ένας Αμερικανός τυχοδιώκτης, ο Πρίτσαρντ, θα του τα θυμίζει διαρκώς κάνοντας τη ζωή του κόλαση. Μια κόλαση απ' την οποία ο κοσμοπολίτης Ρίπλεϋ θα προσπαθήσει να ξεφύγει πηγαίνοντας στην Ταγγέρη...

Ο Ρίπλεϋ σαραντάρης πια, με την όμορφη Ελοΐζ, το υπέροχο σπίτι με τον πάντα περιποιημένο κήπο, την πιστή του οικονόμο και μαγείρισσα, τα μαθήματα τού τσέμπαλου και την ζωγραφική του, νόμιζε ότι όλα αυτά τα είχε βουλιάξει βαθιά κάτω απ' το νερό μαζί με τα πτώματα του Γκρήνλιφ (στα ανοιχτά του Σαν Ρέμο) και του Μέρτσισον (σ' ένα κανάλι του Σηκουάνα). Τώρα όμως, αυτά είναι που βγαίνουν στην επιφάνεια και ο Ρίπλεϋ που θα βρεθεί κάτω απ' το νερό (πρωτότυπος τίτλος: Ripley under water).

Βέβαια, η Πατρίτσια δε θ' αφήσει τον πιο αγαπημένο απ' όλους τους ήρωές της να ασφυκτιά για πολύ. Αγγίζοντάς τον με το μαγικό ραβδάκι της, όπως άλλωστε το έχει κάνει κι άλλες φορές, που σημαίνει μέσα από αναληθοφανείς καταστάσεις, τον σώζει ενώ ο μάλλον ανόητος διώκτης του θα βρεθεί με κωμικό τρόπο όχι μέσα σε βαθιά αλλά σε ρηχά νερά... Ένα κακό όνειρο ήταν και πάει.

Τελειώνοντας το τελευταίο βιβλίο της Ριπλειάδας οφείλω να ομολογήσω ότι βρίσκω υπερβολικά τα εγκώμια για τα πέντε αυτά μυθιστορήματα. Δεν τα θεωρώ ούτε αριστουργηματικά ούτε εξαιρετικά. Πιστεύω ότι το πρώτο (Ο ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϋ) και το τρίτο (Το παιχνίδι του Ρίπλεϋ) είναι ιδιαίτερα αξιόλογα και ξεχωρίζουν αλλά το τέταρτο (Το αγόρι που ακολουθούσε τον Ρίπλεϋ) και το τελευταίο τα βρήκα απλώς ενδιαφέροντα. Μπορεί να απόλαυσα την αφηγηματική δεξιοτεχνία της Χάισμιθ και τα εγκεφαλικά της παιχνίδια αλλά δεν με άγγιξαν.

Σημειώσεις: Το μότο είναι από συνέντευξη της Χάισμιθ. Στην φωτογραφία η Ταγγέρη.(14/20)