Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2011

Το Αξολότλ και άλλα διηγήματα

Χούλιο Κορτάσαρ, εκδ. Πάπυρος, μτφ. Ισμήνη Κανσή.




















Το "Αξολότλ και άλλα διηγήματα" είναι μια ανθολογία διηγημάτων του Χούλιο Κορτάσαρ (1914-1984), που δημοσιεύτηκαν σε διάφορες συλλογές του μεταξύ 1951 και 1982. Με την ανθολογία αυτή μπήκα στο ιδιόμορφο κορτασαριανό σύμπαν. Ο Αργεντίνος συγγραφέας υπηρετεί τη φανταστική λογοτεχνία με το δικό του μοναδικό τρόπο. Τα όρια μεταξύ αυτού που ονομάζουμε "φανταστικό" και της πραγματικότητας συγχέονται στις ιστορίες του σε τέτοιο βαθμό που τελειώνοντας την ανάγνωση αισθάνεσαι αμηχανία... Ποιο είναι το πραγματικό και ποιο το φανταστικό;

Στο διήγημα "Τη νύχτα, ανάσκελα" ένας τραυματισμένος από ατύχημα οδηγός μοτοσυκλέτας ονειρεύεται ότι είναι Ινδιάνος που τον κυνηγούν οι Αζτέκοι για να τον θυσιάσουν... στο τέλος συνειδητοποιούμε ότι ο Ινδιάνος είναι αυτός που ονειρεύεται κι έτσι το όνειρο γίνεται πραγματικότητα και η πραγματικότητα όνειρο!





Στο "Σπίτι", δύο αδέλφια επαναλαμβάνουν καθημερινά τις ίδιες ανιαρές δουλειές του σπιτιού με αφοσίωση. Σταδιακά, κι ενώ έχουμε εξοικειωθεί με την καθημερινότητά τους, με ακατανόητο κι αινιγματικό τρόπο, κάποιοι αόρατοι και άγνωστοι καταληψίες καταλαμβάνουν το ένα μετά το άλλο τα δωμάτια του παλιού σπιτιού εκτοπίζοντας τους κατοίκους του... Κάπως έτσι εισβάλλει και το φανταστικό στις ιστορίες του Κορτάσαρ. Το επίτευγμά του είναι η τέλεια ισορροπία ανάμεσα στα στοιχεία του φανταστικού και της μονότονης πραγματικότητας που μας περιβάλλει. Τα διηγήματά του πατάνε στέρεα στον κόσμο μας ως τη στιγμή που ένα κατάλληλο άγγιγμα θα δημιουργήσει μια ρωγμή. Δε θα τον ανατρέψει αλλά θα αμφισβητήσει τη στερεότητά του, θα μας αποκαλύψει άλλες όψεις του και θα μας δείξει κι άλλους τρόπους να τον αντιλαμβανόμαστε.




Μπορεί η δομή των ιστοριών του να είναι πολύπλοκη αλλά ο λόγος του είναι απλός σχεδόν προφορικός, που συνεπαίρνει και αγκαλιάζει τον αναγνώστη για να τον αφήσει την κατάλληλη στιγμή ολόγυμνο και μόνο. Λόγος διφορούμενος, όπου είναι απαραίτητο, γεμάτος τρυφερότητα για τους ανθρώπους αλλά και ειρωνεία για τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε την καθημερινότητά μας.
Όλα τα διηγήματα είναι αξιόλογα. Μερικά όμως ξεχωρίζουν ως εξαιρετικά ίσως και αριστουργηματικά: Η υγεία των αρρώστων, Η δεσποινίς Κόρα, τα Γράμματα της μαμάς, Το τέλος του παιχνιδιού, η Ακατάλληλη ώρα και το Κείμενο σε σημειωματάριο.







Σημειώσεις: Στη φωτογραφία πάνω δεξιά είναι ένα Αξολότλ, είδος γυρίνου. Το ομώνυμο διήγημα, περιέργως, είναι το μόνο στο οποίο το φανταστικό εισάγεται εξαρχής. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται το σχεδιάγραμμα του "Σπιτιού", που προέρχεται από την ιδιόμορφα εικονογραφημένη, από τον Juan Fresan, έκδοση του 1969, όπου το κείμενο εγκαταλείπει σταδιακά τα δωμάτια του σπιτιού. (18/20)

10 σχόλια:

NO14ME είπε...

Αγαπημένος Κορτάσαρ, ακόμα και τα διηγήματά του κατέχουν ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα αναγνώσματα μου. Θα ήθελα μια μέρα τα ισπανικά μου να είναι σε τέτοιο επίπεδο ώστε να μπορέσω αβίαστα να παίξω Κουτσό στο πρωτότυπο έδαφος. Καλή χρονιά να έχουμε και να μιλάμε (και) για βιβλία!

Κατερίνα Μαλακατέ είπε...

Το "Κουτσό" με κοιτά από το κομοδίνο, αδιάβαστο. Με τρόμαξε κάπως η εισαγωγή του, αν και θα το ξαναπιάσω. Τα διηγήματα πάντως ακούγονται πολύ δελεαστικά για αρχή. Ίσως από κει θα έπρεπε να πιάσω το μήτο.

Καλή μας χρονιά, Ναυτίλε. Και να μας μαθαίνεις όλο καινούργια πράγματα για βιβλία, ειλικρινά σας χαίρομαι.

Roadartist είπε...

Xρόνια πολλά, καλά για σένα και την οικογένεια σου Ναυτίλε! Υγεία, αγάπη και δύναμη να έχετε! ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

Johnny Panic είπε...

Τι μαγικό πλάσμα είναι αυτό! Και τι μαγικό όνομα,σαν ξόρκι είναι! Ένα αξολότλ να ξορκίσει τα παρελθόντα και τα επερχόμενα...
Εγώ από Κορτάσαρ τίποτα προς το παρόν,αλλά ψήνομαι.Καλή χρονιά.

ναυτίλος είπε...

ΝΟ14ΜΕ, μακάρι νάξερα ισπανικά αλλά όπως λέει η Χρυσάνθη θάχα τότε γεμίσει τη βιβλιοθήκη μου και με άλλα τόσα βιβλία στα ισπανικά...
Καλά διαβάσματα και στον επόμενο χρόνο!

ναυτίλος είπε...

Κατερίνα, πίστεψέ με, είναι πολλά τα βιβλία που ξεκίνησα να διαβάζω και τ' άφησα όχι γιατί δεν μ' άρεσαν αλλά γιατί με τρόμαξε η ομορφιά τους. Βέβαια τα ξαναπιάνω μόλις έρθει η κατάλληλη στιγμή...
Για παράδειγμα εδώ και δύο βδομάδες διαβάζω τον Οδυσσέα παράλληλα με το πρωτότυπο διορθώνοντας και τη μετάφραση.

ναυτίλος είπε...

Roadartist, χρόνια πολλά και σε σένα και πάντα ωραίες αναρτήσεις.

ναυτίλος είπε...

Τζόννυ, καλό ψήσιμο... και βέβαια καλή χρονιά. Απορώ πώς σου 'χει ξεφύγει το Κουτσό.
Όταν διάβασα το Αξολότλ νόμισα ότι επρόκειτο για ένα πλάσμα της φαντασίας του Κορτάσαρ, για να διαπιστώσω στη συνέχεια, στο ίντερνετ, ότι είναι υπαρκτό και ότι ο Κορτάσαρ βίωσε μια αντίστοιχη, με τον ήρωα του διηγήματος, εμπειρία όταν το είδε στο Παρίσι.

Johnny Panic είπε...

Μα δε φαντάζεσαι,έχω πάθει πλάκα,είναι ίσως το πιο παράξενο,μυστηριώδες,γοητευτικό και αστρικό ον που έχω δει στη ζωή μου! Όταν μεγαλώνει γίνεται χάλια δυστυχώς,αλλά δεν πειράζει,μου αρκεί η...παιδική του ηλικία.Και φυσικά με έχει φάει η περιέργεια για το τι είδους διήγημα μπορεί να γραφτεί με αφορμή ένα μικρό αξολότλ(αξολότλ,αξολότλ,αξολότλ,συνέχεια το λέω!) Επομένως,ένα από τα βιβλία του Ιανουαρίου θα είναι για μένα αυτή η συλλογή του Κορτάσαρ(ταχύτατο ψήσιμο,όπως βλέπεις).

Και εις άλλα με υγεία...

ναυτίλος είπε...

O Κορτάσαρ αναφέρει σε μια συνέντευξή του ότι τα είχε δει σε ένα ενυδρείο στο Βοτανικό κήπο και καθόταν καταγοητευμένος να τα παρακολουθεί για ώρα μέχρι που τον έπιασε ένας τρομερός πανικός. Τράπηκε σε φυγή και δεν ξαναγύρισε. Ακόμη κι όταν μετά από χρόνια του ζήτησαν για το γύρισμα ενός φιλμ για τον ίδιο να κάνουν μια λήψη στο ενυδρείο με τά αξολότλ αρνήθηκε κατηγορηματικά. Τελικά τα βόλεψαν με ένα μοντάζ. Julio Panic λοιπόν κι αυτός...