Marginalia

Φερνάντο Πεσσόα ,εκδ. Εξάντας,μτφ. Παπαδήμα , Βλαβιανός.

Ο Φερνάντο Πεσσόα (1888-1935) έζησε τη ζωή του στα όρια της ανυπαρξίας δημοσιεύοντας ελάχιστο μέρος του τεράστιου έργου του ,το οποίο βρέθηκε κλεισμένο στο περίφημο μπαούλο του και του εξασφάλισε την υστεροφημία του.Ο Πεσσόα ήταν ο δημιουργός 72 συγγραφέων, δηλ. των παράλληλων εαυτών του , των ετερωνύμων του.Τα ετερώνυμα αυτά δεν ήταν απλά ψευδώνυμα αλλά μέσα στο πνεύμα του δημιουργού τους ήταν υπαρκτά κι αυθύπαρκτα πρόσωπα με τη δική τους ζωή , τις δικές τους σκέψεις , τα δικά τους ενδιαφέροντα, το δικό τους διαφορετικό τρόπο γραφής.Ο πλάστης τους ,έβλεπε , άκουγε ,συζητούσε με τα ετερώνυμά του , ήξερε τη ζωή τους ,τη μέρα γέννησης και θανάτου τους .Κάποιες φορές παρενέβαιναν και στη δική του ,την πραγματική ,ζωή.Οι πιο σημαντικοί ετερώνυμοι ήταν οι παρακάτω:

"Πολλαπλασιάστηκα,για να με νιώσω,
για να με νιώσω, χρειάστηκε να νιώσω τα πάντα,
ξεχείλισα,χύθηκα έξω από μένα,
γυμνώθηκα,παραδόθηκα,
και σε κάθε γωνιά της ψυχής μου
υπάρχει ένας βωμός σε διαφορετικό θεό".


"Αυτό που πρέπει είναι ο καθένας
να πολλαπλασιάζεται
επί τον εαυτό του".






Άλβαρο ντε Κάμπος : ο άνεργος μηχανικός

Γεννήθηκε στην Ταβίρα , στο Άλγκαρβε το 1890 . Σπούδασε στη Σκωτία ναυπηγός μηχανικός . Έζησε στη Λισαβόνα . Υπήρξε φουτουριστής , παρακμιακός , πρωτοποριακός ,νιχιλιστής .Έγραψε τη "Θαλασσινή Ωδή" και το αριστουργηματικό "Κατάστημα ψιλικών" .Υμνητής της τεχνολογίας και του σύγχρονου πολιτισμού αλλά ηττοπαθής .Γνώρισε έναν ομοφυλόφιλο έρωτα και μπήκε στη ζωή του Πεσσόα για να καταστρέψει τον έρωτά του με την Οφέλια.

"Με καταλαμβάνει μερικές φορές ένας περίεργος φόβος για τις εμπνεύσεις μου , τις σκέψεις μου, καθώς συνειδητοποιώ πόσο μικρό μέρος του εαυτού μου είναι δικό μου".

Αλμπέρτο Καέιρο : Ο μοναχικός ασκητής

Γεννήθηκε στη Λισαβόνα το 1889 και πέθανε φυματικός το 1915.Δεν είχε επάγγελμα και σχεδόν καμμία παιδεία .Τελείωσε μόνο το Δημοτικό κι έζησε στην εξοχή.Εγραψε ποιήματα ελεγειακά και φαινομενικά αφελή.Χωρίς καλολογικά στοιχεία , μέτρο, συγκίνηση κι εικόνες.Ποίηση που δηλώνει τον πανθεϊσμό , την ηρεμία και την ικανοποίηση που προκύπτει από την απλή ζωή , χωρίς μεταφυσικές αγωνίες.

"Η θάλασσα είναι η θρησκεία της Φύσης".

Ρικάρντο Ρέις : ο στωικός γιατρός

Γεννήθηκε στο Πόρτο το 1887 , ήταν γιατρός κι αυτοεξορίστηκε στη Βραζιλία με την εγκαθίδρυση της Πορτογαλικής Δημοκρατίας γιατί ήταν φιλομοναρχικός . Λατινιστής κι ελληνιστής έγραψε 250 ωδές κατά το πρότυπο των Λατίνων ποιητών.Μηδενιστής , στωικός κι επικούρειος.

"Γιατί η συνείδηση της ασημαντότητάς μας είναι το απόγειο της γνώσης της ζωής".

Μπερνάντο Σοάρες : ο ταπεινός βοηθός λογιστή στην πόλη της Λισαβόνας

Εργάζεται σ' έναν εμπορικό οίκο υφασμάτων στην Μπάισα στη Ρούα ντος Ντοραδόρες .Κατοικεί στον ίδιο δρόμο και παίρνει τα γεύματά του λίγο πιο κάτω σε ένα μαγέρικο που "περιέχει για μένα όλο το νόημα των πραγμάτων , τη λύση όλων των αινιγμάτων". Όταν δεν εκτελεί λογιστικές πράξεις , καταγράφει τις εντυπώσεις του και τους στοχασμούς του στο "Βιβλίο της ανησυχίας" , ένα λυρικό και μεταφυσικό ημερολόγιο.

"Κάθε μέρα της ζωής μου είναι η πιο δυστυχισμένη μέρα της ζωής μου . Κάθε όνειρο είναι το ωραιότερο όνειρο που έχω κάνει".



Ναουτίλιο Νεμάο : ο βιβλιόφιλος χημικός

Γεννήθηκε στην Πεϊρά , λιμάνι μιας μεσογειακής αποικίας της Πορτογαλίας .Σπούδασε χημικός και θεωρούσε την ανάγνωση ως την υψηλότερη μορφή απόλαυσης.Ήταν λάτρης του εκλεκτού οίνου και ερασιτέχνης μάγειρας . Άφηνε τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας να παλαιώνουν στα ράφια της βιβλιοθήκης του, σα φιάλες κρασιού, έως ότου έρθει η ώρα της αποσφράγισής τους, ενώ συνήθιζε να βυθίζει τη μύτη του μέσα στις σελίδες των βιβλίων του απολαμβάνοντας το άρωμα της τυπωμένης μελάνης και του χαρτιού, γιατί πίστευε ότι το βιβλίο απευθύνεται σε όλες τις αισθήσεις μας.Δεν έγραψε τίποτα , διάβασε πολλά χωρίς ωστόσο να εμβαθύνει πουθενά.Υπήρξε ένας αμαθής.




"Δεν υπάρχουν κανόνες . Όλοι οι άνθρωποι είναι εξαιρέσεις σ' έναν κανόνα που δεν υπάρχει"

Σημείωση : Η ανάρτηση αυτή αφιερώνεται στον ξεναγό μου στη Λισαβόνα : Χ. Γιαννακόπουλο (ημερολόγιο ανάγνωσης) που με το post του www.areadingdiary.wordpress.com/2008/02/25/lisbon-revisited/ με παρότρυνε να σχεδιάσω αυτό το ταξίδι.