Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009

Ταξίδι στην άκρη της νύχτας - 1

Σελίν , εκδ. Εστία , μτφ. Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου.
















Είναι ευτυχής ο αναγνώστης που έστω και μια φορά το χρόνο θα διαβάσει ένα βιβλίο που θα παρακαλάει να μην τελειώσει . Και το βιβλίο του Σελίν δεν τελειώνει... Είναι από τα βιβλία που ακόμα κι όταν διαβάσουμε την τελευταία τους σελίδα , συνεχίζουν να ζουν μέσα μας . Είναι από εκείνα τα κλασικά που "ασκούν μια ιδιαίτερη επίδραση τόσο όταν επιβάλλονται ως αλησμόνητα όσο και όταν κρύβονται στις πτυχές της μνήμης με τη μορφή του συλλογικού ή ατομικού ασυνείδητου". Το ταξίδι στην άκρη της νύχτας είναι ένα ταξίδι στην σκοτεινή πλευρά του Ανθρώπου . Είναι ένα ταξίδι που μας χρησιμεύει να κατανοήσουμε ποιοι είμαστε και πού έχουμε φτάσει...




Κάποιες φορές κοιτάζοντας τους αμέτρητους τόμους που η βιβλιοφιλική μου βουλιμία έχει συσσωρεύσει , αναρωτιέμαι : Προς τι ; Ίσως κάποια στιγμή βρω το κουράγιο να κάνω ένα ξεκαθάρισμα και να κρατήσω λίγες δεκάδες μόνο . Ανάμεσά τους θα είναι σίγουρα τα μυθιστορήματα του Σελίν . Δίπλα σε αυτά του Σαίξπηρ , του Στερν , του Ντοστογιέφσκι , του Τολστόι , του Κάφκα , του Προυστ , του Τζόυς... Ή θα ακολουθήσω την πρακτική ενός αναγνώστη , δασοφύλακα , τα λόγια του οποίου παραθέτει ο ίδιος ο Σελίν σε ένα άρθρο του, το 1933 :

" Στη βιβλιοθήκη μου υπάρχουν βιβλία όλων των ειδών . Μα αν τα ανοίξετε θα εκπλαγείτε . Είναι όλα τους λειψά . Σε μερικά το εξώφυλλό τους δεν κρύβει παρά μόνο δυο ή τρία φύλλα . Έχω τη γνώμη πως πρέπει να κάνουμε την καθημερινή μας ζωή πιο εύκολη . Γι' αυτό διαβάζω κρατώντας ψαλίδι και συγχωρήστε με αλλά κόβω ό,τι δεν μου αρέσει . Έτσι όλα όσα διαβάζω δε με προσβάλλουν ποτέ . Από τους "Λύκους" κράτησα δέκα σελίδες , ακόμα λιγότερες , από το "Ταξίδι στην άκρη της νύχτας" . Από τον Μπωντλαίρ κράτησα 200 στίχους κι απ' τον Ουγκώ λιγότερους . Ενώ από τον Προυστ , το δείπνο στης δούκισας του Γκερμάντ και το πρωινό στο Παρίσι από την Φυλακισμένη".
Και σχολιάζει στη συνέχεια ο Σελίν : "Πόσο αξιέπαινος είναι ! Δεν μας τυχαίνει κάθε μέρα το μεγαλείο τέτοιων μηνυμάτων . Και να 'μαστε όλοι μας , ένδοξοι νεκροί κι ασήμαντοι ζωντανοί , ξεβρακωμένοι από τον φοβερό δασοφύλακα".



Διαβάζω το "Ταξίδι στην άκρη της νύχτας" εδώ και δέκα μέρες παράλληλα με το πρωτότυπο . Το διαβάζω αργά , δυνατά , απολαμβάνοντας κάθε του λέξη , κάθε του φράση . Είναι γεγονός ότι η ανάγνωση τέτοιων βιβλίων έρχεται σε αντίθεση με τους δικούς μας ρυθμούς ζωής , οι οποίοι δεν γνωρίζουν τους παρατεταμένους χρόνους . Ο ίδιος άλλωστε ο Σελίν , φαρμακερός όπως πάντα , λέει σε ένα άλλο του έργο (Feerie pour une autre fois) :





"Έχετε κεφάλια υπερβολικά μικρά... μικρά μέτωπα υπερβολικά χαμηλά... καταρχάς είναι ο απαίσιος τρόπος με τον οποίο διαβάζετε... δεν συγκρατείτε ούτε μια λέξη στις είκοσι... κοιτάζετε μακριά , κουρασμένοι... δεν είστε καλλιτέχνες ...
Ανακεφαλαιώνω ... συνοψίζω ... είναι το στυλ Digest... οι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο παρά μόνο για να διαβάσουν τριάντα σελίδες... φαίνεται ! το πολύ !... Αυτό απαιτείται ! Σαχλαμαρίζουν δεκαέξι ώρες το εικοσιτετράωρο , κοιμούνται , συνουσιάζονται στο υπόλοιπο , πώς να βρουν το χρόνο να διαβάσουν εκατό σελίδες ; Και επιπλέον , το ξέχασα , έχουν και να χέσουν !..."



Το "Ταξίδι" δεν πρέπει να διαβάζεται σιωπηλά , μόνο με τα μάτια και το νου , χωρίς κανένα ήχο . Ο Σελίν όπως κι ο Τζόυς δίνει στο γραπτό του μια φωνητική εμβέλεια . Η ανάγνωσή του μετατρέπεται σε μια πρακτική μαγική : Ξεκινάς να το διαβάζεις με χαμηλή σταθερή φωνή χωρίς την παραμικρή επιτήδευση κι αισθάνεσαι ότι είναι σα να διαβάζεται από μόνο του .


Φυσικά αυτού του είδους η ανάγνωση δε θα είχε καμιά αξία , αν η μετάφραση δεν ήταν εξαιρετική . Η Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου πραγματοποίησε έναν άθλο και απέδειξε ότι όλα μπορούν να αποδοθούν στη γλώσσα μας . Βέβαια , αν προσπαθήσεις να συγκρίνεις τα δυο κείμενα , φράση προς φράση , πιθανόν σε κάποια σημεία να έχεις ορισμένες αντιρρήσεις , όπως και σε κάποια άλλα να μένεις άναυδος από τις ευφυέστατες μεταφραστικές της επιλογές . Αν όμως τα διαβάσεις κεφάλαιο προς κεφάλαιο , θα συνειδητοποιήσεις ότι αυτό που διάβασες στα ελληνικά είναι ατόφιος Σελίν .








Σημειώσεις : Το "μια φορά το χρόνο" που αναφέρω στην αρχή δεν είναι τυχαίο . Έχω προσέξει ότι κατά μέσο όρο αυτή είναι η δική μου περίπτωση . Στις αρχές του 2008 είχα διαβάσει το αριστουργηματικό "Πέδρο Πάραμο" (10/10) του Χουάν Ρούλφο (εκδ. Πατάκης).
Ο ορισμός για τα κλασικά βιβλία στην πρώτη παράγραφο με τους μπλε χαρακτήρες είναι του Ίταλο Καλβίνο από ένα άρθρο του με τίτλο "Γιατί να διαβάζουμε τους κλασικούς". Το απόσπασμα του κειμένου για τον δασοφύλακα δημοσιεύτηκε στο Candide το 1933 και είναι σε μετάφραση του Ναυτίλου.Το μυθιστόρημα "Οι Λύκοι" που αναφέρεται σ'αυτό , είναι του Μαζελίν και πήρε το 1932 το βραβείο Γκονκούρ αντί του Ταξιδιού . Το περί "μαγικής πρακτικής" είναι εμπνευσμένο από ένα κείμενο του Μαλαρμέ που περιγράφει την ανάγνωση ενός χειρογράφου του στον Βαλερύ .
Η φωτογραφία του γαλλικού βιβλίου είναι από τις εκδόσεις Pleiade , απ' όπου διαβάζω το πρωτότυπο . Το 1977 είχαν κυκλοφορήσει κι ένα επετειακό λεύκωμα ,δυσεύρετο πια,με τη βιογραφία του (Album Celine).
Από μια μαρτυρία του Αγίου Αυγουστίνου , σύμφωνα με την οποία μένει έκπληκτος όταν αντιλαμβάνεται ότι ο Άγιος Αμβρόσιος διάβαζε με έναν τρόπο που δεν είχε ξαναδεί ποτέ : σιωπηλά χωρίς να εκφωνεί τις λέξεις , εικάζουμε ότι κάποτε , οι κατά μόνας αναγνώσεις ήταν διαφορετικές από αυτό που είναι σήμερα .

37 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ναυτίλε,
με γύρισες πίσω σ' αυτό το ταξίδι μέσα στο "ταξίδι στην άκρη της νύχτας", να νοσταλγώ τις μέρες που γέμιζε τις ώρες και τη σκέψη μου.
Μου άρεσε πολύ η φράση σου: "Το ταξίδι στην άκρη της νύχτας είναι ένα ταξίδι στην σκοτεινή πλευρά του Ανθρώπου". Για μένα είναι ένα βιβλίο σταθμός, γι αυτόν ακριβώς το λόγο, πράγμα που υποδηλώνεται και στον τίτλο.
Χαίρομαι πάρα μα πάρα πολύ που βρήκα ένα τουλάχιστον άτομο να μοιράζεται τον ενθουσιασμό μου, ζηλεύω που μπορείς άνετα να το διαβάσεις στα γαλλικά.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Εξαιρετική ανάρτηση
και παιδευτική όπως κάθε βιωμένη μαθητεία στη ζωή
Ευχαριστώ
Βαγγέλης Ι.
υγ έχω την ίδια αίσθηση για τη λογοτεχνία στο συνεχές προφορικός - γραπτός λόγος και βέβαια και για το ρυθμό.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Συγνώμη που επανέρχομαι αλλά με πέταξε έξω ο η/υ
Το ταξίδι στην άκρη της νύχτας (δεν είμαι τυχερός να το διαβάζω έστω και συγκριτικά με τη μετάφραση από το πρωτότυπο - διαισθάνθηκα την έξοχη δουλειά της μεταφράστριας από το ρυθμό και μόνον) το διάβασα από την οπτική της άρνησης και της νύχτας και του ταξιδιού σε αυτήν, απονομιμοποιητικά της σκοτεινής πλευράς του ανθρώπου. Ας πούμε το διάβασα ως απάντηση στο ερώτημα Τι δεν είναι άνθρωπος ή ας πούμε τι είναι η παύση, τι είναι το τίποτα. Στη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου, αυτό που δεν υπάρχει δεν έχει επιλογές. Και αυτό είναι το άφατο, το άρρητο. Πώς γίνεται για να κατανοήσει η ύπαρξη τις συνέπειες της ανυπαρξίας να της δίνει υπόσταση. Ναι δεν είναι καθόλου κουραστικό να ταξιδέψει κανείς ως τα άκρα. Η ύπαρξη είναι κουραστική και απελευθερωτική.
Ας σταματήσω εδώ. ΄Οταν πρωταγωνιστεί η γλώσσα τότε δεν πρωταγωνιστεί η πραγματικότητα. Κι αυτά τα δύο δεν ταυτίζονται.έτσι κι αλλιώς στην άκρη εκεί στο όριο η νύχτα της παύσης, της αλλοίωσης της πολιτισμικής ταυτότητας της ευρώπης από τον ολοκληρωτισμό δεν μπορεί ακόμη να βρει την νομιμοποίήσή της (ευτυχώς).
Ναι ήταν μια καλή εμπειρία η ανάγνωση γιατί ήταν μία επιλογή απονομιμοποίησης που δεν είναι εδώ τώρα ο χώρος για να συζητηθεί.
Σε ευχαριστούμε Ναυτίλε
΄Ισως να κρατήσουμε εκείνα τα βιβλία που ρισκάρουν να απαντήσουν στο Τι είναι ο άνθρωπος. Στην ύπαρξη λοιπόν. Καληνύχτα. Τη νύχτα δεν μπόρεσε κανείς να την κοιτάξει. Σκοτάδι, όπως λέμε φασισμός.
Β.Ι.
Β.Ι.

Ανώνυμος είπε...

πολύ ενδιαφέρων ο τρόπος ανάγνωσης ορισμένων βιβλίων..είμαι βέβαιη ότι η ηχητική εικόνα δίνει "όψεις" ,κρυμμένες ίσως από το οπτικό μας πεδίο.

την καλημέρα μου!

κοπρόγατα είπε...

με περιμένει να το διαβάσω..κάτι με φοβιζει και δεν το ανοιγω ακόμα..θα το κάνω ομως και θα επανέλθω. Καλημέρα

Κυριακή είπε...

εγώ πάλι δεν είχα ιδέα για "το ταξίδι στη άκρη της νύχτας" και χαίρομαι που θα το διαβάσω, γεμάτη προσδοκίες βέβαια που όμως δε φοβάμαι και πολύ ότι θα διαψευστούν, γιατί Ναυτίλε σε εμπιστεύομαι. Δεν ξεχνώ ότι χάρη σε σένα διάβασα τη "Φάλαινα". και μάλιστα στη Λέσχη μας και κάναμε πολύ καλή κουβέντα! Μ' αυτά που λες για τα βιβλία μου θύμισες ένα που διάβασα το καλοκαίρι: "το χάρτινο σπίτι" του Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες.

Βαγγέλης Μπέκας είπε...

Νομίζω ότι τα βιβλία που ναι γραμμένα με προφορική γραφή είναι ιδανικά για να διαβάζονται δυνατά.

Σε κάθε περίπτωση όμως έχω παρατηρήσει ότι διαβάζοντας κάτι δυνατά, ανεξαρτήτως του ύφους και του ρυθμού του, οδηγείς τα αυτιά σου μακριά από αποπροσανατολιστικούς ήχους, βοηθάει στην συγκέντρωση και στην κατανόηση του κειμένου, σε οδηγεί μακριά από τη μηχανική ανάγνωση.

Πόλυ Χατζημανωλάκη είπε...

Την καλησπέρα μου.

Δεν έχω διαβάσει ακόμα το βιβλίο του Σελίν.

Το ημερολόγιο καταστρώματος που διάβασα όμως στο ποστ, αποπνέει αυτή την αξιολάτρευτη εμμονή για το «βιβλίο» που μας έχει γοητεύσει όλους σε αυτό το μπλογκ, καθώς μας αποκαλύπτει τη βιβλιοθήκη/ κελλάρι του πλοιάρχου Νέμο, ένα μικρόκοσμο όπου τα βιβλία κατοικούν και ωριμάζουν ενίοτε σε διαφορετικές εκδοχές εκδόσεων και μεταφράσεων – όπως ακριβώς οι χρονιές στα καλά κρασιά.

Οι συνειρμοί και τα σχόλιά μας ανακαλούνται πρόθυμα όπως τα περίεργα ψάρια στα παράθυρα του άλλου Ναυτίλου. Για αυτό το πρότυπο βιβλιοφιλικής παρουσίασης που έχεις δημιουργήσει με αγάπη και πάθος για το βιβλίο – αντικείμενο και για την προσφιλή σε όλους μας τέχνη της ανάγνωσης, σε ευχαριστώ.

Θα προλάβω ελπίζω να επανέλθω αργότερα.

Ανώνυμος είπε...

Το ταξίδι στην άκρη της γης δείχνει το ανθρώπινο είδος ξεβρακωμένο καθώς ο Σελίν προτρέπει όταν κοιτούμε τους ανθρώπους να τους φατναζόμαστε χωρίς ρούχα για να καταλάβουμε ποιοι είναι, ακριβώς έτσι περιγράφει τον Ανθρωπο και το μοναδικό πραγματικό του ταξίδι, αυτό προς τον Θάνατο. Εγώ έτσι το διάβασα και το θεωρώ Βίβλο.

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Επανέρχομαι
σε ό,τι υπονοούσα. Ενα τέτοιο βιβ
λίο είναι μια βίβλος που μπορεί να νομιμοποιήσει το φασισμό ως πολιτική επιλογή του συγγραφέα του;
Και μη μου πείτε το γνωστό άλλο το έργο άλλο ο δημιουργός; Μέσα σε κάθε κείμενο ενδημεί η αντίφαση η άρση της οποίας, η άρση κάθε αντίφασης είναι ο ολοκληρωτισμός.
Το παραληρηματικό στον Σελίν είναι έντεχνο και μέσα στη νύχτα του και τη νύχτα μας δεν υπάρχει ο αντίλογος του φωτός. Ας πούμε σε κείμενα όπως του Ντοστογιέφσκι ακόμη και οι πιο σκοτεινές σελίδες είναι γραμμένες με εμφανή τα σημεία της διαλογικότητάς τους, της γραφής ως διευθέτησης απόψεων,εκφωνήσεων,φωνών. Στον Σελίν αυτό δεν είναι εμφανές. Δεν είναι εμφανές ότι η γραφή δεν είναι παρά ένας εαυτός που προσπαθεί να διαπραγματευτεί τις φωνές του εγωτισμού. Κάτι που ήδη είχε επισημάνει και ο Σταντάλ. Και αυτό το μη εμφανές είναι που καθιστά το κείμενο του Σελίν μια νομιμοποίηση του ολοκληρωτισμού. Ασφαλώς και είναι αριστούργημα ένα αριστούργημα της συγκάλυψης του εγωτιστικού. Υπό αυτή την έννοια και με εφόδια τη φιλοσοφία κάθε υποψιασμένης ανάγνωσης αξίζει να διαβάζεται. Αλλά στο προηγούμενο σχόλιό μου ήδη ανέφερα πως η αποφατική λογοτεχνία αν δεν εμπλέκεται στην κατάφαση, το τι δεν είναι άνθρωπος δίχως το τι είναι, αυτή η αποτυχημένη απόπειρα να πεις το άρρητο (αυτό το έπος κι ας γνωρίζεις το θάνατο του Αχιλλέα εκ των προτέρων) είναι και το σημαντικότερο. Ειδάλλως ενδημείς στον κυνισμό που καθώς απεικονίζει το εσώτερο διεκδικεί από τον αναγνώστη όχι την ανατροπή του αλλά τη δικαίωσή του.
Βαγγέλης Ιντζίδης
(μη το ξεχάσω απεχθάνομαι για τον ίδιο ακριβώς λόγο και το σοσιαλιστικό ρεαλισμό - όπως το α-νόητο, την απουσία νοήματος από την ανάγνωση του Χάιντεγγερ των προσωκρατικών φιλοσόφων τους οποίους μεταφράζει άσχετα με το πρωτότυπο όπως απέδειξε προ πολλού ο Βιντέλ Νακέ. Για να δείτε τι είδους υπηρεσίες στη δημοκρατία επιφέρει η παρανόηση (αναφέρομαι στην συνειδητή και ενεργή συμμετοχή του "φιλοσόφο" στο ναζισμό. Και ως μια τέτοια περίπτωση το έργο του αξίζει να διαβάζεται επίσης).

Ανώνυμος είπε...

Ανακάλυψα το μπλογκ τούτο, εδώ και καιρό και οι αναγνώσεις/αναρτήσεις σας είναι εξαιρετικές. O τρόπος που παρουσιάζεται τα βιβλία με βάζουν στο πνεύμα τους αν και τα περισσότερα από αυτά δεν τα έχω διαβάσει - όπως και το συγκεκριμένο του Σελίν. Θα ήθελα όμως να αφήσω ένα σχόλιο περί μετάφρασης: θεωρώ ότι το να τροποποιείς λέξεις ή φράσεις ή να μην μένεις προσκολλημένος στο γράμμα του πρωτότυπου είναι κανόνας αρκεί να εξυπηρετεί την βαθύτερη κατανόηση του κειμένου και να επικοινωνεί στον αναγνώστη την ουσία και την αίσθησή του.

Κι ένα δεύτερο, μικρότερο σχόλιο στον Vita mi περί "φωναχτής" ανάγνωσης - ενέχει τον κίνδυνο να παρασυρθείς από τον ρυθμό της γλώσσας και να μην σκεφτείς το παραμέσα του κειμένου(μιλώ εκ πείρας!)

Καλημέρα

ναυτίλος είπε...

Προς χριστίνα ...συμφωνούμε βέβαια...Την είχα διαβάσει την ανάρτησή σου και ανυπομονούσα να το διαβάσω κι εγώ . Δε θα το πιστέψεις αλλά ξεκίνησα να μαθαίνω ουσιαστικά τα γαλλικά στα 25 μου μόνο και μόνο για να μπορώ να απολαμβάνω τη γαλλική λογοτεχνία και στο πρωτότυπο.
ΥΓ. Ένας από τους λόγους που ξεκίνησα το μπλογκ ήταν ακριβώς αυτός να μοιράζομαι τον ενθουσιασμό μου και με άλλους ομοιοπαθείς ...

ναυτίλος είπε...

Προς Ιντζίδη ... εγώ σ'ευχαριστώ για τις παρεμβάσεις που πάντα φωτίζουν και κάποιες άλλες πλευρές των έργων. Τα σχόλιά σου περί απουσίας του φωτός με προβληματίζουν και μένα αλλά περιμένω ακόμα να ολοκληρώσω την ανάγνωση του βιβλίου που η αλήθεια είναι ότι το διαβάζω παράλληλα και με άλλα βιβλία .
Για μένα ένα βιβλίο προτιμώ (όταν το διαβάζω)να αποστασιοποιείται από τα λεπτομερή βιογραφικά του συγγραφέα .Κυρίως με ενδιαφέρει το πώς εγώ ως αναγνώστης προσλαμβάνω το βιβλίο την εποχή που το διαβάζω .Το αν ο Κούντερα στα φοιτητικά του χρόνια υπήρξε(;) χαφιές ή αν ο Γκόρκι έγινε πιστός οπαδός του Στάλιν αναθεωρώντας μάλιστα κάποια έργα του ώστε να είναι σύμφωνα με το πνεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού δε θα αλλάξει τη γνώμη μου για τα έργα τους ούτε θέλω να μπω στη διαδικασία να ψάξω να βρω αν αυτό δικαιολογείται μέσα από τα βιβλία τους . Αυτό αφορά περισσότερο τους βιογράφους ή τους ιστορικούς λογοτεχνίας . Με αυτά δεν υποστηρίζω ότι είναι άλλο ο δημιουργός κι άλλο το έργο του αλλά ότι ο δημιουργός είναι αφομοιωμένος μέσα στο έργο του (όπως άλλωστε και η εποχή του) και το σύστημα αναφοράς όταν το διαβάζω είμαι εγώ ο αναγνώστης (και η εποχή μου).
Ενημερώνομαι βέβαια (με τη βοήθεια του ιντερνετ) για τα γεγονότα και για την εποχή στην οποία αναφέρεται ένα βιβλίο όπως για τις γαλλογερμανικές συμπλοκές του πολέμου ή για τις γαλλικές αποικίες και ενδεχομένως και για την προσωπική εμπλοκή του Σελίν σε αυτά . Ούτως ώστε οι "εικόνες" που φτιάχνω να αποκτούν βάθος.
Πολλές φορές βέβαια τυχαίνει η ίδια η ζωή κάποιου δημιουργού να προσφέρεται για ενός είδους ανάγνωση (Ουάιλντ , Sade, Βιτγκενστάιν) ή κάποιος χαρισματικός βιογράφος να έχει γράψει κάποια βιογραφία εξαιρετική (Painter για Προυστ).Ωστόσο δε διαβάζω ποτέ εκτεταμένες βιογραφίες πριν ολοκληρώσω την ανάγνωση των κυριότερων έργων ενός συγγραφέα.
Η αλήθεια είναι πως όταν πρόκειται για τον Σελίν δεν μπορείς να λειτουργήσεις απερίσπαστος όσο κι αν προσπαθήσεις . Αναγκάζεσαι να ψάχνεις στο κείμενό του τα ψήγματα της κατοπινής του ιδεολογίας , η οποία θέλοντας και μη , φωτίζει με το δικό της τρόπο το έργο του.Έτσι (χωρίς να το θέλω) λειτουργώ και σαν τον ντετέκτιβ : να ψάχνω αυτά που την δικαιολογούν .Και όταν ψάχνεις ... βρίσκεις . Ο μηδενισμός του χωρίς διέξοδο ,ίσως κι ο κυνισμός του είναι απ' αυτά . Αλλά όλα αυτά είναι εικασίες εκ των υστέρων . Τίποτα δε διασφαλίζει την μετέπειτα πορεία του .Εξάλλου και στην ίδια του την προσωπική ζωή ήταν γεμάτος αντιφάσεις .
Πιστεύω τελικά ότι τα περισσότερα έργα (κι όχι μόνο τα λογοτεχνικά)αξίζει να διαβάζονται και υπό το πρίσμα των κοινωνικών επιδράσεων που έχει δεχτεί ο συγγραφέας στην εποχή του αλλά και της ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας του , δηλαδή βάζοντας τον δημιουργό στο κέντρο βάρους τους . Σίγουρα όμως πρόκειται για άλλου είδους αναγνώσεις .

ναυτίλος είπε...

Προς κοπρόγατα ...Διάβασέ το ...διάβασέ το ... Έτσι κάνω και γω και τα αφήνω ...καιρός να ασχοληθούμε και με τους "ογκόλιθους".

ναυτίλος είπε...

Προς νυχτερινό ...Αυτό είναι αλήθεια στα περισσότερα βιβλία .Ωστόσο δεν ευνοούνται όλα τα έργα από τέτοιες αναγνώσεις .
ΥΓ.Έχεις παρακολουθήσει θεατρικό έργο από το ραδιόφωνο ; Εκεί να δεις πώς αλλάζει το έργο !

ναυτίλος είπε...

Προς Κυριακή .... χαίρομαι που έγινα η αφορμή να διαβάσεις τη "Φάλαινα" του Γκαντέν .Ελπίζω να σ' αρέσει και το "ταξίδι" . Εγώ πάντως ακόμα να ξεμπαρκάρω ...

ναυτίλος είπε...

Προς barouak ...αυτό είναι αλήθεια . Κάποτε ,πριν από αρκετά χρόνια ,είχα παρακολουθήσει τον Γκίνσμπεργκ (όταν είχε επισκεφτεί τη χώρα μας) να διαβάζει ποιήματά του . Από τότε τα ποιήματα δεν τα διαβάζω από μέσα μου ...τα διαβάζω είτε ψιθυριστά είτε δυνατά .

ναυτίλος είπε...

Προς ανώνυμο ...είναι όπως τα λες :
δείχνει το ανθρώπινο είδος ξεβρακωμένο ...
Και το εντυπωσιακό είναι ότι παρότι έχουν μεσολαβήσει τόσα χρόνια από τότε κι ότι μετά απ' αυτόν ήρθαν και οι μπητνικς και ο Μάης 68 και ένα σωρό άλλοι ,ο Σελίν συνεχίζει να εκπλήσσει τον σημερινό αναγνώστη .
Φαντάσου τότε...

ναυτίλος είπε...

Προς Πόλυ ...σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια .Χαίρομαι που βρίσκω
και ένα σωρό άλλους "άρρωστους" με το βιβλίο στο διαδικτυακό χώρο και που συμμερίζονται το πάθος μου.

ναυτίλος είπε...

Προς sue... έχεις απόλυτο δίκιο στο σχόλιό σου περί μετάφρασης . Αυτό ακριβώς έχει κάνει και η Σεσσίλ Ιγγλέση στο βιβλίο του Σελίν.

Ανώνυμος είπε...

Βαγγέλη Ιντζίδη@ δε νομίζω ότι στο συγκεκριμένο έργο του Σελίν "δεν υπάρχει ο αντίλογος του φωτός". Ούτε ότι είναι "αποφατική λογοτεχνία" με την έννοια τουλάχιστον που κατάλαβα ότι δίνεις, ότι δείχνει "το τι δεν είναι άνθρωπος δίχως το τι είναι". Αντίθετα, είδα ότι ενυπάρχουν διαλεκτικά η σκοτεινή με τη φωτεινή όψη, και κάπου μέσα στον μηδενισμό (που πατά συτη γη) διαρρέουν σελίδες ευαισθησίας και ανθρωπιάς. Αν θες μπορείς να επισκεφτείς τη δική μου παρουσίαση (http://anagnosi.blogspot.com/search?q=%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9+%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD+%CE%AC%CE%BA%CF%81%CE%B7) όπου προσπαθώ να καταδείξω αυτό ακρβώς το πράγμα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΕΛΙΑΝΑΙΟΣ είπε...

Δωράκι προς όλους και ειδικά για σένα φίλε Ναυτίλε...και ναι είμαστε πολλοί που διαβάζουμε Σελίν...να 'σαι πάντα καλά...
μπες στο λινκ κι αν δεν ξέρεις το site χάσου μέσα του...cheers!

http://www.ubu.com/sound/celine.html

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Αγαπητέ Ναυτίλε
σε ευχαριστώ πολύ για την απόκριση
Πράγματι η ανάγνωση του αναγνώστη αλλά και το κείμενο του συγγραφέα καταλήγουν στο τέλος το δικό μας κείμενο - σε τελευταία ανάλυση δεν πρόκειται για τον Σελίν ή τον Γκόρκι αλλά για το κείμενο του αναγνώστη του κειμένου του Σελίν ή του Γκόρκυ (του ανθρώπου με την πικρή ζωή: γκόρκι=πικρό ψευδώνυμο του Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πεσκώφ, αν θυμάμαι τώρα καλά).
Συμφωνώ με τα όσα γράφεις (πάντα τόσο προσεγμένα τολμώ να πω με μια ευγένεια γραφής).
Χριστίνα σε ευχαριστώ για το πάθος σου για το κείμενο του Σελίν (έτσι το προσέλαβα) και είναι τόσο ενδιαφέρον και σπάνιο να συναντά κανείς αναγνώστες με αναγνωστικό πάθος. Πράγματι και στο Σελίν υπάρχει φως ακριβώς της ίδιας τάξης και της ίδιας αντανάκλασης με το φως στις σκιές των φιλμς της Λένα Ριφενστάλ. Μια αριστουργηματική και σε πολλά πρωτοποριακή λήψη - χρήση του φακού και της εστίασής του στα φιλμ της που αποθέωσαν την αυτοαναφορικότητα του ναζισμού.
Το κείμενο του Σελίν δεν παύει να είναι αριστουργηματικό και δεν παύει να είναι ιδιαίτερο και ως προς τη διαχείριση των συγκρούσεων και των αντιφάσεων του συγγραφέα.
Ας είναι έτσι κι αλλιώς η δημοκρατία διαβάζει και δεν καίει τίποτα και η επαρκής ανάγνωση σε όποια άκρη κι αν ταξιδεύει ξέρει να επιστρέφει. Θυμήθηκα τώρα το νιτσεϊκό το δύσκολο δεν ήταν να με βρεις το δύσκολο είναι να με χάσεις. Κι αυτό θα μείνει. Ο τρόπος που η αγνάγνωση του κειμένου θα δημιουργήσει μέσα μας τις δικές του κρυπτομνησίες, θα αφομοιωθεί από τις δικές μας αντιφάσεις και στο τέλος θα γίνει μια μικρή εγγραφή στη διεργασία μας. Το ζήτημα είναι πάντα μετά από κάθε ανάγνωση πώς θα χάσουμε το κείμενο μέσα μας.
Ε έτσι κάθε Σελίν ή Φλωμπέρ ή Γκόρκυ είναι χαμένος. Εκείνος που είναι ο κερδισμένος είναι ο πολίτης αναγνώστης στην ιστορία.
Γιάννη Ζ. ευχαριστούμε για την πρόταση ενός άλλου ιστότοπου
Να είστε όλες και όλοι
καλά
Βαγγέλης Ι.

ναυτίλος είπε...

Προς χριστίνα ... ξαναδιάβασα την ανάρτησή σου .Τείνω να συμφωνήσω με όσα τόσο καίρια λες αν και είπαμε δεν έχω ολοκληρώσει ακόμη την ανάγνωση.Αν και τότε μου είχε φανεί σχετικά σχοινοτενής τώρα που γνωρίζω το έργο θα έλεγα ότι είναι και σύντομη !

ναυτίλος είπε...

Προς Ζελιαναίο ... σ'ευχαριστώ για το δώρο . Πράγματι πολύτιμο ... κι όχι μόνο ο Σελίν ...Aπίστευτος θησαυρός .Άκουσα τον Τζόυς σε απόσπασμα από το Finnegans wake , τον Γκουλντ πριν το τελευταίο του live concerto ...κι ένα σωρό άλλους !!!

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Χριστίνα μπόρεσα τελικά να περιεργαστώ το μπλογκ σου και να διαβάσω την παρουσίασή σου. Εξαιρετικά επιμελημένη όπως και του ναυτίλου που εδώ έχει την καλοσύνη να μας φιλοξενεί. Από την δική σου παρουσίαση που πια τείνει και γιατί όχι είναι και μια φιλολογική κριτική μάλιστα έχεις δίκιο. Από την άποψη όμως μιας κριτικής στο πλαίσιο των πολιτισμικών σπουδών και όχι των φιλολογικών ναι τα όσα γράφεις με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο μαζί σου. Ότι δηλαδή η αισθητική του φωτός και η "κακία" -όπως κάπου σημειώνεις - ναι είναι η αισθητική του ολοκληρωτισμού, ο φωτισμός της Λένι Ρίφενσταλ.
Μπράβο σου και για το κουράγιο σου και για το μοίρασμα που κάνεις μαζί μας.
Ναυτίλε ευχαριστώ για τη φιλοξενία εδώ μιας συζήτησης που ίσως θα έπρεπε να γίνει σε άλλο σημείο-μπλογκ της μπογκόσφαιρας.
Βαγγέλης Ιντζίδης

Ανώνυμος είπε...

Εκλύει άφθονο φως και ο ζόφος, οσάκις το σκοτάδιιχνηλατείται από τη μεγάλη λογοτεχνία. Γιατί η μεγάλη λογοτεχνία οδηγεί, σύμφωνα με τον αριστοτέλειο ορισμό της τραγωδίας, εις την "τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν".
Ευχαριστώ θερμά για τα καλά σας λόγια!
Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου

βαγγελης ιντζιδης είπε...

Nέα ζητήματα φωτός προκύπτουν
και είναι ζήτημα φωτός πάντα το να ελκύει ο ζόφος φως; εκλύει ο ζόφος φως; εγκαλεί ο ζόφος το φως (έγκληση φωτός)και ...και ...
Εκείνο που έχει σημασία με τι ζόφος έχει να αναμετρηθεί κάθε μεταφραστής και μακάριος ο μεταφραστής που βγήκε στο φως της απόδοσης. Μπράβο και για την περίπτωση του Σελίν. Με δέος αντιμετωπίζω το μεταφραστικό έργο που ακόμη κι αν γνωρίζω και τις δύο γλώσσες είμαι παντελώς ανίκανος να κάνω την οποιαδήποτε μετάβαση από τη μία γλώσσα στην άλλη.
Β.Ι.

ναυτίλος είπε...

Προς Ιντζίδη ...σας ευχαριστώ και σας κι όλους για τις παρεμβάσεις που πραγματικά "φώτισαν" το μάλλον ζοφερό έργο .Μακάρι αυτό να συμβεί και με άλλα αξιόλογα σαν κι αυτό έργα .

ναυτίλος είπε...

Προς Σεσίλ Ι.Μ. ... σας ευχαριστώ για την παρέμβαση , η οποία με τιμά .Σας ευχαριστώ επίσης και για τις τόσες ώρες απολαυστικής ανάγνωσης , που μου προσφέρατε .
Πράγματι "εκλύει άφθονο φως και ο ζόφος, οσάκις το σκοτάδι ιχνηλατείται από τη μεγάλη λογοτεχνία" !
ΥΓ. Μακάρι να δούμε κι άλλα έργα του Σελίν μεταφρασμένα από σας !

librarian είπε...

Δυστυχώς ακόμη δεν το έχω διαβάσει αλλά δεν έχω ακούσει ούτε ένα κακό λόγο. Είμαι σίγουρη ότι αυτό το βιβλίο είναι ένα αριστούργημα. Θα το διαβάσω αργά, όταν θα έχω το χρόνο να το απολαύσω.
Η μετάφραση αξίζει συγχαρητήρια, νομίζω. Πήρε πολύ αλλά έγινε όπως θα έπρεπε. Είσαι τυχερός που διαβάζεις και το γαλλικό κείμενο.
Χαίρομαι που το απολαμβάνεις τόσο και εσύ αλλά και όλοι εδώ που έγραψαν τα σχόλιά τους. Η κουβέντα για βιβλία γίνεται καλύτερη όταν μιλάμε για δίχως αμφιβολία εξαιρετικά βιβλία.
Καλή συνέχεια στην ανάγνωσή του.

Ανώνυμος είπε...

ναυτίλε, Βαγγέλη@ ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Είναι συγκινητική και πολύτιμη για μένα αυτή η επικοινωνία πάνω σε κάτι που με άγγιξε πολύ πολύ βαθιά

ναυτίλος είπε...

Προς librarian ...το θέμα δεν είναι μόνο ότι πρόκειται για ένα αριστούργημα (που σε τελευταία ανάλυση είναι κρίση υποκειμενική) αλλά είναι κάτι πρωτόγνωρο !

Γιωργος Κεντρωτης είπε...

Μπράβο, για τον Σελίν. Την εγκαρδιότατη καλημέρα μου.

ναυτίλος είπε...

Προς Γιώργο Κεντρωτή ...τις ευχαριστίες μου ... ο Σελίν θα έχει και συνέχεια ... τώρα
τελειώνω(;) με την περιπέτεια την ανάγνωσής του . Την καληνύχτα μου.

Ανώνυμος είπε...

Ίσως η καλύτερη ανάρτηση για τον Σελίν.Συγχαρητήρια,πολύ καλή δουλειά.
Περί ζόφου,θεωρώ ιερή υποχρέωση κάθε μεγάλου συγγραφέα να αναμοχλεύσει αυτό το σκοτεινό και δυσώδες μάγμα,που αποτελεί το ατομικό και συλλογικό μας υπόστρωμα.Το τοπίο της τέχνης είναι νυχτερινό.

ναυτίλος είπε...

Προς stalker 85... σ' ευχαριστώ