Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2010

Ο Ρίπλεϋ κάτω απ' το χώμα

Πατρίτσια Χάισμιθ, εκδ. Άγρα, μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης.



















Ο παραπάνω πίνακας, στα αριστερά, θα μπορούσε να έχει ζωγραφιστεί από τον Μοντιλιάνι. Ωστόσο, τον έχει ζωγραφίσει ο κύριος, στα δεξιά, υιοθετώντας την τεχνοτροπία του διάσημου ζωγράφου. Ο Ούγγρος Elmyr de Hory (1906-1976) ζωγράφισε κατά τη διάρκεια της ζωής του, πάνω από 1000 πίνακες, που θα μπορούσαν θαυμάσια να είναι δημιουργήματα του Πικάσο, του Μπρακ, του Μοντιλιάνι, του Ρενουάρ, του Τουλούζ-Λωτρέκ... Οι πίνακες ήταν τόσο άψογοι, που βρέθηκαν ανάμεσα σε συλλογές γνωστών μουσείων ή διάσημων συλλεκτών χωρίς να το καταλάβει κάποιος ειδήμων, τουλάχιστον μέχρι το 1968, οπότε και αποκαλύφτηκε. Το αξιοσημείωτο είναι ότι παρόλ' αυτά, τα έργα του απέκτησαν αξία, ως δημιουργήματα δικά του πια, καθώς δημοπρατούνται από γνωστούς οίκους και μάλιστα πλαστογραφούνται κι αυτοί με τη σειρά τους! Επίσης, φημολογείται ότι έως και σήμερα υπάρχουν πίνακές του σε μουσεία, που φέρουν την υπογραφή μεγάλων ζωγράφων.




Το 1974 ο Όρσον Ουέλλες, άλλος "απατεώνας" κι αυτός, εμπνεόμενος από τα κατορθώματα του Elmyr de Hory, γυρίζει την εξαιρετική ταινία-δοκίμιο "Αλήθεια και ψέμα" (F for Fake), στην οποία εμφανίζεται και ο διαβόητος πλαστογράφος. Εκεί ο Ουέλλες τον ρωτά, τι είναι αυτό που έκανε τους πίνακές του κατώτερους απ' αυτούς που πραγματικά σχεδίαζαν οι περίφημοι ζωγράφοι, τη στιγμή που εξαπατούσαν τους κριτικούς κι όλοι τούς αξιολογούσαν ως αυθεντικούς. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης ουσιαστικά "ονειρεύεται μια εποχή κατά την οποία η υπογραφή του έργου τέχνης θα πάψει να έχει νόημα και η ανθρώπινη δημιουργία θα ξαναγίνει μια ανιδιοτελής προσφορά στον άνθρωπο ή το Θεό. Όπως ακριβώς στον "ανυπόγραφο" καθεδρικό ναό της Σαρτρ, που δεν είναι λιγότερο μεγαλοφυές δημιούργημα απ' το γεγονός πως δεν γνωρίζουμε τα ονόματα των αρχιτεκτόνων".

Τελικά τι είναι αυτό που δίνει αξία σε ένα έργο τέχνης; Η ομορφιά του, που καθηλώνει ειδήμονες και μη, ή η υπογραφή ενός γνωστού δημιουργού, που ανεβάζει κατακόρυφα την τιμή του στις δημοπρασίες;



Το 1970 η Χάισμιθ θα εγκαταστήσει τον Ρίπλεϋ σε μια ειδυλλιακή βίλα έξω απ' το Παρίσι,παντρεμένο με μια όμορφη και πλούσια Γαλλίδα, την Ελοΐζ. Ασχολείται με την κηπουρική, τη μουσική, την ζωγραφική, το διάβασμα και τη συλλογή έργων τέχνης. Κάνει, δηλαδή, αυτά που πάντα ονειρευόταν... Ωστόσο, συμμετέχει και σε μια ύποπτη εταιρεία που εκμεταλλεύεται τα έργα ενός διάσημου και εκκεντρικού ζωγράφου, του Ντέργουατ...


Τίποτα βέβαια απ' όλα αυτά δεν δείχνει ικανό να οδηγήσει τον Ρίπλεϋ "κάτω απ' το χώμα"... Υπάρχει όμως ένα "μικρό" πρόβλημα: Ο Άγγλος ζωγράφος Ντέργουατ αυτοκτόνησε πριν από μερικά χρόνια. Ο Ρίπλεϋ τον αντικατέστησε με τον επιστήθιο φίλο του κι εξίσου ικανό ζωγράφο Μπέρναρντ, ο οποίος συνεχίζει να ζωγραφίζει στο ίδιο στυλ υπογράφοντας ως Ντέργουατ και εξαπατώντας τους πάντες. Όλα αυτά μέχρι τη στιγμή, που ένας εκνευριστικά λεπτολόγος Αμερικανός συλλέκτης θα προσέξει μια λεπτομέρεια...
Και τότε είναι που αρχίζει το "παιχνίδι" ανάμεσα στο αληθινό και αυτό που φαίνεται ως αληθινό... ανάμεσα στο αυθεντικό και το πλαστό, που μπορεί να δείχνει πιο αυθεντικό:
Ο Ρίπλεϋ, που έχει πάρει στο παρελθόν τη θέση του Γκρήνλιφ και που τώρα δεν έχει κανένα πρόβλημα να υποδύεται τον νεκρό ζωγράφο δημόσια χωρίς κανένας να αμφιβάλλει. Οι μη αυθεντικοί πίνακες του Ντέργουατ, που είναι πιο περιζήτητοι κι απ' τους αυθεντικούς. Η Ελοΐζ, που περνάει το κρεμασμένο ομοίωμα στο υπόγειο του σπιτιού της για τον Μπέρναρντ. Ο Μπέρναντ, που νομίζει ότι τον κυνηγά το φάντασμα του Ρίπλεϋ ενώ αυτός που βρίσκεται πίσω του, είναι ο πραγματικός Ρίπλεϋ... Ένας κόσμος πλαστός, που συγχέεται με τον πραγματικό σε τέτοιο σημείο που να μην ξεχωρίζει πια απ' αυτόν!


Για μια φορά ακόμη, η Χάισμιθ αποδεικνύεται απαράμιλλη ! Δουλεύει το γραπτό της συσσωρεύοντας δεκάδες φαινομενικά ασήμαντες λεπτομέρειες, που δημιουργούν μια ατμόσφαιρα υποβόσκουσας έντασης. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι δημιουργεί κι αυτή με τη σειρά της έναν πλαστό κόσμο που για 370 σελίδες τον θεωρείς πραγματικό! Άλλη μια "απατεώνισσα"...











Σημειώσεις: Η φωτογραφία του Όρσον Ουέλλες είναι από την ταινία του. Το ίδιο και η τελευταία φωτογραφία του Elmyr de Hory. Σημειωτέον ότι ο Ελμύρ δεν αντέγραφε πίνακες αλλά ζωγράφιζε πρωτότυπα έργα υιοθετώντας την νοοτροπία διάσημων δημιουργών. Επίσης, ποτέ δεν παραδέχτηκε ότι πλαστογραφούσε τις υπογραφές τους, επομένως δεν μπορούσαν να τον κατηγορήσουν για πλαστογραφία, αλλά τις συμπλήρωναν αυτοί που στη συνέχεια τους πουλούσαν ως αυθεντικούς. Τον πρώτο πίνακά του, έναν θαυμάσιο Πικάσο, τον ζωγράφισε στα 1946. Μετά το 1968, που αποκαλύφθηκε, συνέχιζε να ζωγραφίζει υπογράφοντας στην πίσω όψη με τ' όνομά του. Το απόσπασμα με τους μπλε χαρακτήρες προέρχεται από την κριτική που έγραψε ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης για την ταινία του Ουέλλες το 1976. Το 2005 ο Ρότζερ Σπότισγουντ γύρισε μια κακή ταινία κρατώντας τον ίδιο τίτλο με το βιβλίο και που στην Ελλάδα προβλήθηκε ως "Η επιστροφή του κυρίου Ρίπλεϋ".(15/20)

32 σχόλια:

Pellegrina είπε...

Επί της ουσίας δεν εχει σημασία ποιος έκανε τι, αλλά αυτό δεν σημαίνει καθόλου, τώρα πια, ότι τα εργα πρέπει να είναι ανώνυμα. (Ούτε ότι δνε πρέπει να υπάρχουν "δικαιώματα". Αλλο δικαιωματα κι άλλο λ ε φ τ ά από δικαιώματα)Δεν είναι μακριά η εποχή των ανώνυμων καλλιτεχνών (πχ ζωγράφοι αγγείων, πλην εξαιρέσεων, στην αρχάια ελλάδα). Αλλα δεν μπορούμε να γυρίσουμε σε αυτήν, γιατί πια εχει αναπτυχθεί η ατομικότητα με τις ποικιλίες της. Η υπογραφή πρέπει να μπαίνει, για να δείχνει την πορεία του συγκεκριμένου ατομου-δημιουργού και τη σχέση του με το περιβάλλον και την εποχή του.

Για τον παραπάνω λόγο, ο ζωγράφος που λες έκανε μια τρύπα στο νερό. κατέστρεψε το ταλέντο και τη ζωή του. Ο Μοντιλιάνι είναι ο εαυτός του, το στυλ είναι δικό του (και συχνά στο στυλ υπάρχουν πράγματα ανεξηγητα από τον ιδιο το δημιουργο, κι αυτή έιναι η ομορφιά του ανθρωπου-ατόμου), ο μιμητής είναι fake, δεν ειναι τίποτα.Φυσικά αποκτησε "αξία" (χρηματική), στον καπιταλισμό, αν ακουστεί ένα όνομα, ακόμα και η κουράδα που θα κάνει είναι αξίας!

Αλλά στο σοσιαλισμό των ονείρων μας (που δεν ήρθε ποτέ ακόμα), τα άτομα θα διατηρούν όλη την αξία και τη μοναδικότητά τους μεσα στο συνολο. το εργο θα έχει φυσικά υπογραφή, που κανείς δνε θα διανοέιται (γιατί να το κάνει; θα κάνει τα δικά του!) να κλέψει! Λεφτά δεν θα υπάρχουν από αυτό, θα είναι για όλους τα ίδια, αλλά το καθε άτομο θα είναι μοναδικό και αγαπημένο,με το όνομά του.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν νιώθουν ΄τιποτε παό αυτά. Έχω γνωστούς που κοιτάζουν πίνακες ("μικρής" αξίας)στο σπίτι μου και μου λένε: μα εσύ ζωγραφίζεις καλύτερα! (επίσης "εγώ" μπορω΄να αντιγράψω, ως ένα βαθμό, διάσημους πίνακες εύκολους). Αλλά "εγώ" ειμαι εγώ! η πινελιά του άλλου, είναι η σφραγίδα ενός α ν θ ρ ώ π ο υ μέσα στο σπίτι σου, μια στιγμή μοναδική, ανεπαναληπτη, μια υλοποίηση επικοινωνίας, μια φωνή, μια αγάπη.
Συμπερασματικά: κατά τη γνώμη μου, ο ούγγρος τύπος έκανε μια τρύπα στο νερό."Εξυπνάδες", απλώς!

Αν ο Μοντιλιάνι και ο Πικάσο χαρίζονταν (οι πινακες εννοώ), στα πλαίσιο ενός συστήματος που μοιράζει όλα τα αγαθά (και δεν χρηματοποιεί την τέχνη), ο τύπος αυτός θα ζωγράφιζε; ούτε κατά διάνοιαν, αλλά ο Μοντιλιάνι και ο Πικάσο να είστε ΄σιγουροι ότι θα ζωγράφιζαν, σε οποιοδήποτε σύστημα!

(είπα πολλά γιατί ήμουν βιαστική. Αλλά το θέμα με ιντριγκάρισε -φυσικά...

Mamaloukas είπε...

Εξαιρετικό -γι' άλλη μια φορά- το ποστ... Καλημέρα και καλή χρονιά

Johnny Panic είπε...

Για μένα τα πράγματα είναι λιγάκι πιο…δραματικά! Αυτό που η Pellegrina αντιλαμβάνεται ως μια τρύπα στο νερό, εγώ το βλέπω(αφελώς;)ως μια μαύρη τρύπα στην «αλήθεια» της Τέχνης .
Με το που είδα τη νέα ανάρτηση, σκέφτηκα «Α, ωραίος Μοντιλιάνι!» και κατόπιν αισθάνθηκα βιαίως εξαπατημένος! (αυτό ήθελες να πετύχεις, άτιμε Ναυτίλε;)

Το γεγονός ότι αυτός ο τύπος δημιουργεί πρωτότυπα έργα στο ύφος μεγάλων ζωγράφων με τέτοια εκπληκτική πιστότητα, για μένα θέτει εν αμφιβόλω ολόκληρο το μυστήριο της ζωγραφικής!(και η απλή αντιγραφή το ίδιο,βέβαια!) Διότι αν τελικά τα πάντα είναι θέμα στυλ, τότε τι νόημα έχει αν ένας Moντιλιάνι είναι αυθεντικός ή κάλπικος; Αφού η επιφάνεια είναι η ίδια, ίδια είναι και η ουσία! Διότι ζωγραφική ίσον επιφάνεια και αυτή η επιφάνεια ταυτίζεται με την ουσία! Το κίβδηλο εν προκειμένω είναι ομοούσιο του αληθινού! Έναν Μπρέγκελ παρακαλώ, έτοιμος κύριε! Τρομακτικό...!

Pellegrina είπε...

...Μέρα!! (και χαιρετε, Δημήτρη Μαμαλούκα, εδώ μέσα οι επώνυμοι είναι σπανιοι!)
Από τις φτωχές και ερασιτεχνικές μου βεβαίως εμπειρίες και κυρίως συναισθήματα, η ζωγραφική ΔΕΝ είναι "επιφάνεια". Έτσι την έκανε η ...διακοσμητική (παρακαλώ ένας Μπρέγκελ για το σαλόνι μου, κατά προτίμηση βεραμάν!). Η ζωγραφικη΄δεν είναι καν ...πίνακας. (ο πίνακας είναι εφεύρεση της αστικής τάξης, για ν αμπορέι αυτή η κάπως άυλη -όπως ολες- τέχνη να γίνει πράγμα και να πουληθεί. Η ζωγραφική είναι η τέχνη ενος ατόμου ή μιας ομάδας ή ενός εργαστηρίου που εχει ένα όραμα και το ζωγραφίζει (το λέω απλά), αλλά το εργο γίνεται αντιληπτό στη σ υ ν έ χ ε ι ά του, όχι με ένα πίνακα (ξέχασα να σας πω: θα ήθελα τον Μπρέγκελ μου 0,70 επί 1, 20!)Στην εκθεση στο μουσείο Μπενάκη, ανεβείτε να γνωρίσετε τον ζωγράφο Νίκο Στεφάνου. θα δείτε ένα σύνολο, με πινελιά αρκετά επαναλαμβανόμενη, μα που εκφράζει έναν κόσμο σε ΄συνέχεια! Ο Πικάσο είναι όχι απλώς ολόκληρο λεξιλόγιο, αλλά ολόκληρη γλώσσα μόνος του. Και οι ακράιοι μινιμαλιστές στον ένα πίνακα είναι σχεδόν για γέλια, αλλά αν δο΄με όλο το εργο νιώθουμε την παράξενη αγωνία τους, προιόν μιας λεπτής ευαισθησίας που ειναι τόσο πολύτιμη για τη διατήρηση του ανθρωπινου είδους!
Ο ούγγρος κύριος είχε πράγματι ένα ταλέντο. Ακόμη κι αυτό που έκανε ταλέντο ήταν, δεν θέλω να τον αδικήσω (όχι ότι τον ...νοιάζει, λέμε τώρα). Αν υπήρχαν κι άλλοι, αν έθετε τις υπηρεσίες του στη μελέτη του Μοντιλιάνι, αν το αξιοποιούσε αλλιώς...(η αντιγραφή και η μίμηση, σε όλες τις τέχνες, είναι μέθοδος διδασκαλίας πχ)Αλλά από ό,τι κατάλαβα το αξιοποίησε σε μια απάτη. Εν πάση επριπτωσει, ότι κάνουν οι άνθρωποι καλό είναι, αλλά...
Αυτά!

Johnny Panic είπε...

Pellegrina,καταλαβαίνω τι εννοείς,αλλά όλη η αγωνία,το πάθος,ο σπαραγμός,το όραμα κλπ τελικώς υλο-ποιούνται.Το παραγόμενο αντικείμενο είναι ένυλο και αυτομάτως εμπορεύσιμο(και αν δεν κάνω λάθος,πολύ προ αστικής τάξεως!...)
Αντικείμενο! Το μόνο που υπάρχει είναι αυτό,το αντικείμενο,μόνο του,το γυμνό αντικείμενο και πέρα απ'αυτό εξαχνωμένοι μύθοι και πληροφορίες καταλόγων...

Στα περί συνέχειας συνυπογράφω,αλλά και τι μ'αυτό;

ΥΓ: βεραμάν Μπρέγκελ...πα μαλ!!!


Χατζηκρυστάλλης Ιωάννης(σε ρούμπωσα τώρα;;;!!!)

:)

Pellegrina είπε...

τι θα πει "ρούμπωσα';

Johnny Panic είπε...

Έλα,που δεν ξέρεις.......!

Pellegrina είπε...

μυστικό: δεν εχω ελληνικό λεξικό στο σπίτι μου και δεν το θέλω: αντιστέκομαι στη χρήση του κατά τη συγγραφή, γιατί θέλω οι λέξεις να βγαίνουν όλες από μένα. Νομίζω (πιθανόν ψευδαίσθηση) ότι αυτό επιδρά στη ζωντάνια του κειμένου.
Άρα, οντως δεν ξερω τη λέξη, για την ακρίβεια δεν την εχω καν ξανακούσει! (τη φαντάζομαι από τα συμφραζόμενα )

Johnny Panic είπε...

Νικώ,κερδίζω,αποστομώνω.

Από την λέξη «ρόμβος».

Κάποια παιδικά παιχνίδια (όπως το κουτσό), είχαν έναν ρόμβο που σημείωνε το νικητήριο τέλος της διαδρομής και όποιος έφτανε εκεί πρώτος έκανε ρόμβο-ρόμπο-ρούμπο.

Ρούμπος = η επιτυχία, η νίκη.
Σε ρούμπωσα = σε νίκησα

Pellegrina είπε...

επι του ΄λλου θέματος, το αντικείμενο ειναι μια χαρά, φυσικά η τεχνη υλοποιείται σε αντικείμενα, αλλιώς πώς να υπάρξει; Αλλά ο ανθρωπος εχει μπερδέψει το αντικείμενο με την ιδιοκτησία του, που ειναι άλλο πράγμα. Κατα κανόνα επιφυλάσσει σε ολα τα αντικέιμεν που "ενσαρκώνουν" τέχνη 9βιβλία, πίνακες, δίσκους, dvd, σκληρους δίκσους)τη μίζερη φυλάκιση στους "κόλπους" μιας και της αυτής οικογένειας στην κατιούσα φορά της(το ιερό "δικάιωμα στην ιδιοκτησία", με αποτέλσμα συχνά οι μνησίκακοι επίγονοι να επιφυλάσσουν, με κάθε νομιμότητα, πολύ κακή τυχη στα εργα! Αν ΄΄ημασταν πιο ελέυθεροι (όπου και να πάνε οι δίσκοι μας, το εργο δεν θα παψει να υπάρχει) η τέχνη θα κέρδιζε, η ανθρωπότητα θα κέρδιζε, θα εχαναν μόνο οι συσσωρευτες κεφαλαίου (που στηρίζονται στη μανία του ανθρώπου να αναπληρωνει τις ανασφάλειες με πράγματα...)
τεσπά, μεγα θέμα...μια άποψη είναι...

Pellegrina είπε...

α, τωρα το είδα! θενκς ε λοτ (ε, ναι, με νίκησες! Μπράααβο, παιζάαακι :)

Johnny Panic είπε...

Καλέ για την αποκάλυψη του...Ιωάννη λέω!

Johnny Panic είπε...

Εμένα αυτό που με προβληματίζει είναι η απουσία του υποκειμένου! Αν μου κάνεις πίνακες Μοντιλιάνι,Πικάσο κλπ,αν μου γράφεις μουσική που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι του Μότσαρτ κ.ο.κ,στραγγαλίστηκε η ατομικότητα,δεν τη σώζει τίποτα!!! Και το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η απάλειψη του Δημιουργού συναισθηματικά βαραίνει τα μέγιστα,αλλά για την ίδια την Τέχνη δε σημαίνει τίποτα! Τι τη νοιάζει την όρασή μας αν στον πίνακα έχει βγάλει τα σωθικά του ο Μπέικον ή αν απλώς κάποιος ξύπνιος τον αντέγραψε άψογα; Η όραση εξάντλείται σε αυτό που ορά,το φαίνεσθαι καταπίνει τα πάντα,αυτό ονομάζω Επιφάνεια!
Αν δε μας αποκάλυπτε ο Ναυτίλος ότι ο πίνακας είναι του Ούγγρου ή αν τον βλέπαμε σε μια συλλογή Μοντιλιάνι θα το θαυμάζαμε σαν χάνοι...Ενώ τώρα λες,φέικ μωρέ,δεν αξίζει δεύτερη ματιά!
Και κάτι άλλο.Αν εσύ μου γράψεις ένα πραγματικά καλό διήγημα,μπορεί να δώσω λίγη σημασία,αν υπέγραφε η Μάνσφηλντ όμως,θα το ξετίναζα! Θλιβερό δεν είναι; Ή μήπως κωμικό;

Pellegrina είπε...

τωρα ναι, με ρούμπωσες! (..απαίσιο είναι!) Βέβαια προσωπικά εμένα λίγο με νοιάζει για "την ίδια την Τέχνη", ενώ με ενδιαφέρει το "συναισθηματικό βάρος" πολύ. (Αλλά και την Τεχνη λίγο τη νοιάζει τι με ενδιαφέρει εμένα!)

Το ιωαννης τι; με νίκησες με το "ιωάννης"; Γιατί;

αν εγω "σου" γραψω ένα καλό διήγημα θα δώσεις πολύ μεγαλύτερη σημασία από ο,τι στη Μάνσφηλντ, νομίζω!

(δεν εχω διαβασει Μανσφηλντ)

Johnny Panic είπε...

Ε,να,που μας την είπες εμμέσως για την ανωνυμία μας...! ;)

Το θέλω μικρούλι,σαν τα πεζά του Κάφκα ή του Ιωάννου(ό,τι σε βολεύει πιότερο!)

Διάβασε τα διηγήματά της υπό τον τίτλο "Το γκάρντεν πάρτι"(Σμίλη) και θα με θυμηθείς! Η αγαπημένη σου(και ΜΟΥ) Βιρτζίνια Γουλφ τη θαύμαζε πολύ! Νομίζω ότι είχε δηλώσει και κάτι σαν "είναι η μοναδική διηγηματογράφος που έχω ζηλέψει"...!

Δοκίμασε το "ρουμπώνω" στα παιδιά του νυχτερινού,να κόψεις αντιδράσεις...!

Pellegrina είπε...

δηλαδη σε σελιδες;

Johnny Panic είπε...

Ε,αποφάσισε και κάτι μόνη σου! Όλα ο εντολοδότης πια;

ναυτίλος είπε...

Ε, είμαι κι εγώ εδώ... Με ξεχάσατε... Μόλις γύρισα απ' το σινεμά (ένας σοβαρός άνθρωπος) και ανοίγω και βλέπω 17 σχόλια!
Τέλος πάντων για να συμπληρώσω κι εγώ κάτι θα έλεγα ότι αυτό που μετράει είναι περισσότερο το δημιούργημα παρά ο δημιουργός κι αν μπορούσε κάποιος να γράψει ένα όμορφο διήγημα σε στυλ Ιωάννου, χαλάλι του! Βέβαια κάτι τέτοιο είναι απίθανο αλλά τίποτα δεν αποκλείεται..., οπότε αν κάποιος το καταφέρει τι σημασία θα έχει αν δεν τον λένε Ιωάννου. Γιατί πρέπει όλα να τα βλέπουμε σαν κεφάλαια μιας βιογραφίας; Δε θα έπρεπε το δημιούργημα να απαγκιστρώνεται απ' το δημιουργό;
Σίγουρα όλα αυτά θα ξενίζουν κάποιον που αναζητά την αυθεντικότητα. Αλλά ακόμα κι αν κάποιο έργο είναι αυθεντικό, αυτό τι σημαίνει; Είμαστε σίγουροι ότι ο δημιουργός δεν υποδύθηκε ένα άλλο πρόσωπο για να δώσει ένα έργο δήθεν αυθεντικό (πού είσαι Πεσσόα - αυτός τα είπε όλα πάνω σ' αυτό το θέμα). Ακόμα κι ο πολύς Τζόυς είχε δηλώσει πρίν το τελευταίο του έργο ότι θα έγραφε κάτι για να ασχολούνται οι κριτικοί λογοτεχνίας για τα επόμενα 100 χρόνια...
Τελικά τι είναι "αυθεντικό";

Pellegrina είπε...

να σας γραψω ενα διηγημα πάνω σε αυτό ακριβώς το θέμα;

ναυτίλος είπε...

Προς Mamaloukas... ευχαριστώ. Καλή χρονιά και σε σένα!

Μαριανα είπε...

Πολύ ωραία ανάρτηση ναυτίλε.
Χωράει ατέλειωτες συζητήσεις.
Διάβασα προσεκτικά και τα σχόλια και θα επεκταθώ κι εγώ.

Το μεγάλο πρόβλημα των πλαστών είναι όχι τόσο ότι μας κάνουν να νιώθουμε εξαπατημένοι (κάτι που είναι μεμπτό), αλλά αυτό που ονόμασες Ετερώνυμε ως "μαύρη τρύπα στην αλήθεια της Τέχνης", ότι αλλοιώνουν δηλαδή την ιστορία της τέχνης και κατ'επέκταση την κοινωνική, δημιουργώντας μας προβλήματα στην κατανόηση και ερμηνεία του παρελθόντος.

Υπήρχαν πολλές αντιγραφές έργων σημαντικών και ασήμαντων, πάντα γινόταν και πάντα θα γίνεται αυτό. Πολλές φορές αντιγραφές έγιναν χωρίς να θέλουν να αξιωθούν ως πλαστογραφίες, αλλά στην πορεία όταν "επανανακαλύφθηκαν" θεωρήθηκαν εσφαλμένα αυθεντίες.
Επίσης η συχνότητα αντιγραφών ενός έργου σε μια συγκεκριμένη εποχή μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την δημοτικότητα που είχαν καλλιτεχνικά θέματα και μοτίβα, αναπαραστάσεις της κοινωνίας που τα συντήρησε και τα αντέγραψε.

Αν δεν υπήρχαν άλλωστε οι ρωμαϊκές αντιγραφές, σχεδόν όλη η ελληνιστική εποχή των γλυπτών θα είχε χαθεί. Τέτοιες αντιγραφές έργων που κάποτε θεωρήθηκαν βλάσφημα ή σεξιστικά, τα βοήθησαν να επιζήσουν μέσα στους αιώνες και να φτάσουν μέχρι την εποχή μας. Επίσης η αντιγραφές βοήθησαν να μη ξεχαστούν κι άλλα σημαντικά έργα που είχαν την ατυχία να χαθούν στο πέρασμα του χρόνου.

Η αντιγραφή μας βοηθάει και πρέπει να την δούμε σαν βοήθεια και πηγή γνώσης για την δημιουργία των ανθρώπων. Άλλωστε και τα ίδια τα μουσεία χρησιμοποιούν αντιγραφές έργων με την παραδοχή ότι πρόκειται για τέτοια και όχι σφετερίζοντας μια ψεύτικη ταυτότητα.

Όσο για τις πλαστογραφίες, έχουν κι αυτές την ποιότητά τους. Ο de Hory είναι κι αυτός μια ιδιάζουσα περίπτωση στην ιστορία της τέχνης. Οι αντιδράσεις της ελίτ καθώς και των ιδεολόγων ανήκουν με τη σειρά τους στην κοινωνική ιστορία, οι τιμές των έργων του στις μπίζνες κτλ.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας τον 20ο αιώνα καθώς και τα αισθητικά της κριτήρια βοήθησαν στην αποκάλυψη πολλών πλαστών που σε προηγούμενες εποχές δεν είχαν αντιληφθεί την πλαστότητά τους γιατί εκτός του ότι δεν είχαν την τεχνολογία, δεν είχαν και την εκπαίδευση να δουν αυτές τις λεπτές διαφορές που έγιναν αργότερα ξεκάθαρα.

Η πλαστογραφία όμως ανήκει στην ανθρώπινη φύση. Το παιχνίδι της αυθεντικότητας η μη βλάπτει και ωφελεί βραχυπρόθεσμα ανθρώπους που την εμπορεύονται. Εμείς οι υπόλοιποι μένουμε πάλι θεατές.

Πο πο έκθεση..., για όποιον αντέξει

ναυτίλος είπε...

Μαριάνα σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου που έθιξε κι άλλες παραμέτρους που δεν είχα σκεφτεί, όπως τα ρωμαϊκά αντίγραφα κι ότι η ουσιαστική αλλοίωση αφορά στην ιστορία της Τέχνης και τις τυχόν επεκτάσεις της.
Πράγματι η φράση "μαύρη τρύπα στην αλήθεια της τέχνης" του Ετερώνυμου είναι πολύ καίρια και θάλεγα ότι συμπυκνώνει όλο το πρόβλημα.

Pellegrina είπε...

τωρα που τα ξαναδιάβασα πρόσεξα τα ..δευτερεύοντα: εγώ παιδιά δεν "τη λέω εμμέσως' σε κανέναν, τουλάχιστον επίτηδες. Η ανωνυμία δεν με ενδιαφέρει, ούτε ο πεσόα του διαδικτύου (και όχι μόνο). Αν κάποιος θέλει να ειναι ανώνυμος τι λόγος μου πέφτει εμένα; ο μόνος που μου πέφτει ειναι αν θελω ή όχι να μιλαω μαζί του, και να που θέλω, οπότε...
επίσης ούτε οι "αποκαλύψεις" ("ιωάννηδες")με ενδιαφέρουν, γιατί αρκετές φορές "συναντηθηκα" με διαδικτυακές γνωριμίες και ...δεν συναντηθηκα! Ακόμα και στη ρίαλ λάιφ συνάντηση δηλαδή, μου εστειλαν ...άλλον αντί άλλου! (πράγμα φυσικά απολύτως αντιληπτό) Αυτό όμως εγώ δεν το βίωσα ως "απάτη" (δεν ένιωσα να μου κάνει κακό), αλλά ως έμμεση δήλωση πως, ό,τι και να λέμε, η ανωνυμία είναι εκ των ων ουκ άνευ! άρα, η επιλογή έιναι πια δική μου και μόνο! (αφού η επιλογή των ανωνύμων είναι σαφώς σταθερή!)
αυτά. Να που δεν "τη λέω", αλλά απλώς τα λέω!

Johnny Panic είπε...

Pellegrina,μην απολογείσαι! Προς Θεού*,δε σε κατηγόρησα,σε "πείραξα" μονάχα,πλάκα κάνουμε!
Σοβαρά τώρα σου έστειλαν άλλον αντί άλλου; Πολύ παράξενο μου φαίνεται,δε θα το 'κανα ποτέ! Εγώ έχω τ'όνομα,άλλοι έχουν τη χάρη...!
Περιμένουμε το διήγημα!!!

*Βρείτε μου κάτι σημασιολογικά αντίστοιχο χωρίς Θεό,γιατί κόλλησε το μυαλό μου...!

Pellegrina είπε...

Εγω αυτο που σιγουρα δεν θα έκανα ποτέ, είναι όχι να "στείλω' άλλον (γιατι εγω ο ίδιος ξερω τις προθεσεις μου, που δεν ειναι κακες) αλλά να π α ω σε θεση άλλου (γιατί πού ξερω τις πραγματικές προθεσεις αυτου που με στέλνει;)Anyway..

Σε καμιά βδομαδα (δυο τρεις μερες να γραφτει, δύο τρεις να "κάτσει") στο niovilyri.wordpress.com (καιρος να ανεβει και τίποτα καινούργιο!)

Johnny Panic είπε...

Οκ,αναμένουμε,λοιπόν!

Και τώρα που το θυμήθηκα! Αν τελικά διαβάσεις την "Πιανίστρια",πάει έξοχα να κάνεις καπάκι μία ανάγνωση του διηγήματος "Μάθημα μουσικής" από τη συλλογή της Μάνσφηλντ που σου ανέφερα! Και μόνο του να το διαβάσεις δηλαδή,τέλειο είναι!

Pellegrina είπε...

Η Καθημερινή σημερα (χτες;) εχε ενα ωραιο αρθρο του Σπυρου Γιανναρα για τα 5 βιβλία με τον Ρίπλεϋ και την επανεκδοσή τους, πολύ κατατοπιστικό. (προσωπικά με έπεισε ακριβώς να ΜΗΝ τα διαβάσω, αλλά ασχετο, είναι ωραίο αρθρο!)

ναυτίλος είπε...

Πελλεγκρίνα, πράγματι είναι ωραίο άρθρο. Μπορείς να το βρεις και στο μπλογκ του (βλέπε τα λινκς "λοξή αράδα").

Pellegrina είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Pellegrina είπε...

Προς Ετερώνυμο (και τους άλλους φυσικά): το μικρό "μας" διήγημα (εμπνευσμένο από τη συζήτησή μας περι αυθεντικότητας) είναι έτοιμο και αναρτημένο στα μπλογκ μου (pellegrina και Βιβλιοθήκη PDF στο wordpress),με τίτλο "Αγάπη, Σέμη".

ερμία είπε...

ίσως να υπάρχει και η εξής παράμετρος : τέχνη, είναι η πιστή αντιγραφή αυτού που δεν υπάρχει - αλλά θα υπάρξει.
μέσα απ΄αυτή,φυσικά.
μ'αυτόν τον αφορισμό δεν μπορεί να υπάρξει αντιγραφή και να λέγεται τέχνη.. μπορεί όμως απλά να λέγεται πολύ καλή τεχνική-που δεν είναι όμως τέχνη..

ναυτίλος είπε...

Ερμία, ο αφορισμός είναι εξαιρετικός!
Και πραγματικά δίνει μια άλλη παράμετρο στο ζήτημα της αυθεντικότητας.