Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

Απ' το σεντούκι του Ναυτίλου


A. Νέοι θησαυροί


Άγονες ζωές, εκδ. Κοινωνία των (δε)κάτων, μτφ. Γιώργος Ρούβαλης




"Ένας άντρας, μία γυναίκα, δύο παιδιά και ένας σκύλος μέσα σε μια κουζίνα μπορούν πολύ καλά να αντιπροσωπεύσουν την ανθρωπότητα. Και θα επιμείνω σ' αυτό, μέχρις ότου να μου αποδείξουν ότι οι ουρανοξύστες έχουν ψυχή".


Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησαν οι "Άγονες ζωές", ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της βραζιλιάνικης λογοτεχνίας. Στη βιβλιοθήκη μου υπήρχαν, ήδη από καιρό, στα αγγλικά ("Barren lives") μαζί με άλλα δύο βιβλία του Ράμος, την "Αγωνία" και την "Αϋπνία" (στα γαλλικά). Ο Γκρασιλιάνο Ράμος (1892-1953) είναι ένας από τους πέντε μεγάλους συγγραφείς της Βραζιλίας. Αν εξαιρέσω τον Χόρχε Αμάντο, που είναι αρκετά γνωστός στη χώρα μας, οι υπόλοιποι είναι σχετικά άγνωστοι: Η Κλαρίσε Λισπέκτορ (1925-1977) που το πρωτότυπο μυθιστόρημά της: "Κοντά στην άγρια καρδιά" μεταφράστηκε στα ελληνικά πριν από λίγα χρόνια (του είχα αφιερώσει μια ανάρτηση). Ο Machado de Assis (1839-1908) με δύο βιβλία του μεταφρασμένα στα ελληνικά: το αριστουργηματικό, "Επιτάφιος για ένα μικρό νικητή" ("Memórias Póstumas de Brás Cubas"), εκδ. Αστάρτη και "Ο φρενίατρος", εκδ. Αλεξάνδρεια. Τέλος, ο σπουδαιότερος ίσως όλων, ο Joao Guimaraes Rosa (1908-1967), με το θρυλικό του έργο: "Grande Sertão: Veredas", ένα από τα λογοτεχνικά μνημεία του εικοστού αιώναΑκόμα και ο τίτλος του θα δημιουργούσε προβλήματα στο μεταφραστή... Το έχω στα γαλλικά με τίτλο "Diadorim", ενώ στα αγγλικά ο τίτλος του είναι: "The Devil to Pay in the Backlands"!!    



Μετά τη σύντομη αυτή βιβλιοπεριπλάνηση στη Βραζιλία, ας ξαναγυρίσω στον, "αγκαθωτό σαν κάκτο", Γκρασιλιάνο Ράμος.
"Γεννήθηκε το 1892 στο Quebrangulo του Alagoas. Παντρεύτηκε δύο φορές κι έκανε επτά παιδιά. Έχει ύψος 1,75. Δεν του αρέσει το περπάτημα. Αντιπαθεί τους γείτονες. Απεχθάνεται το ραδιόφωνο, τα τηλέφωνα, τα κουδούνια και τους φωνακλάδες. Φοράει γυαλιά. Είναι φαλακρός. Δεν έχει ιδιαίτερες προτιμήσεις στο φαγητό. Του είναι αδιάφορη η μουσική. Δεν του αρέσουν τα φρούτα και τα γλυκά.


Το αγαπημένο του ανάγνωσμα είναι η Βίβλος. Έγραψε το πρώτο του βιβλίο στα 34. Του αρέσει να πίνει ρακί. Είναι άθεος. Αδιάφορος για την Ακαδημία. Μισεί την μπουρζουαζία. Αγαπάει τα παιδιά... Του αρέσουν οι βρισιές, είτε στον γραπτό, είτε στον προφορικό λόγο. Επιθυμεί το θάνατο του καπιταλισμού. Γράφει τα βιβλία του το πρωί. Καπνίζει τρία πακέτα τσιγάρα την ημέρα... Παρόλο που τον αποκαλούν απαισιόδοξο, διαφωνεί με όλα. Έχει μόνο πέντε πολυφορεμένα κοστούμια. Γράφει και ξαναγράφει τα βιβλία του αρκετές φορές. Έχει συλληφθεί δύο φορές. Είτε βρίσκεται στη φυλακή είτε είναι ελεύθερος, τού είναι το ίδιο. Γράφει με το χέρι. Έχει λίγα χρέη. Περιμένει να πεθάνει στα 57 του (σημ.: πέθανε στα 61 του)". 


"Μπορούμε να βάλουμε στο χαρτί μόνο τα συναισθήματά μας, τη ζωή μας. Η τέχνη είναι αίμα, η τέχνη είναι σάρκα. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο πέρα απ' αυτό. Οι χαρακτήρες που επινοούμε είναι κομμάτια του εαυτού μας, μπορούμε να εκθέσουμε μόνον ό,τι είμαστε".


















Σημείωση: Την κυκλοφορία του βιβλίου την πληροφορήθηκα από το facebook. Στα βιβλιοπωλεία δεν είχε εμφανιστεί, τουλάχιστον μέχρι τώρα. Τελικά το παράγγειλα και το πήρα σήμερα. Κρίμα μια τόσο σημαντική έκδοση, μεταφρασμένη μάλιστα από τα πορτογαλικά, να περνάει απαρατήρητη. Ας ελπίσουμε στο μέλλον να δούμε κι άλλα έργα από τη Βραζιλία. Το κείμενο με τα βιογραφικά στοιχεία είναι ένα απόσπασμα από ένα εκτεταμένο βιογραφικό σημείωμα του βραζιλιάνου συγγραφέα Helio Polvora για τον Ράμος και το βρήκα στα αγγλικά στο διαδίκτυο. Το τελευταίο απόσπασμα είναι από γράμμα του στην αδελφή του.
Υ.Γ: Πριν λίγα χρόνια είχε κυκλοφορήσει με το περιοδικό: Νέα Συντέλεια, ένα ένθετο βιβλιαράκι, αφιέρωμα στη βραζιλιάνικη λογοτεχνία (εισαγωγή και μετάφραση Αντρέα Παγουλάτου) με μερικά διηγήματα του Ρόζα, της Λισπέκτορ και του Ράμος ("Η ζήλια").

8 σχόλια:

Ρουμπάκης Γιάννης είπε...

Το πήρα, το διάβασα, υπέροχο.

ναυτίλος είπε...

Το περίμενα... ότι θα ήταν καλό.
Θα το διαβάσω κι εγώ σύντομα.

Ανώνυμος είπε...

Το πήρα και το διάβασα κι εγώ. Πραγματικά οδυνηρά ωραίο, κι αυτή η ξηρασία και η αίσθησή της που την αισθάνεται κι ο αναγνώστης. Σ'ευχαριστούμε και μπράβο Ναυτίλε. Αλήθεια κι άλλο μπράβο, γιατί βρήκα απάντησή σου και στο μπλογκ vertigo.wordpress που επισκέπτομαι συχνά, καθ'ότι λάτρης του Ζέμπαλντ, και βρήκα την απάντησή σου για τον Gracq. Γράψε σε παρακαλώ ξανά γι'αυτόν τον σπουδαίο συγγραφέα. (Από την γειτόνισσα της Κουκκίδας)

ναυτίλος είπε...

Γειτόνισσα, χαίρομαι που σ' άρεσε. Εγώ δεν το διάβασα ακόμα...
Όσο για το vertigo είναι από τα αγαπημένα μου μπλογκ. Όχι μόνο για τον Ζέμπαλντ αλλά και γιατί ο Τέρι ασχολείται (μάλλον για εμμονές πρόκειται) με συγγραφείς που κι εγώ τους λατρεύω. Τελικά διάβασε και το Μπαλκόνι στο δάσος, που του πρότεινα...
Δυστυχώς πέρα από το παραπάνω βιβλίο (που κάποια στιγμή θα ξαναδιαβάσω) μόνο άλλα δύο βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά. Προς το παρόν ασχολούμαι με Αλμπέρ Κοέν, Εμίλιο Γκάντα και Ντέμπλιν. Θα έρθει και η ώρα του Γκρακ, καθώς τώρα πια έχω τα έργα του στις εκδ. Pleiade.
Υ.Γ: Σήμερα που πέρασα από Κουκκίδα δεν είδα κάποιο γνωστό πρόσωπο...

MAFALDA είπε...

Αγαπητέ Ναυτίλε (όχι μικρέ): για τη Βραζιλία και την λογοτεχνία της και πάλι ευχαριστείες. Υποθέτω ότι "Οι άγονες ζωές" θα κυκλοφορήσουν ευρύτερα. Θα θυμάσαι ότι είχαν επισημανθεί μαζί με τον Ράμος στο Επίμετρο για την Λισπέκτορ στο "Κοντά στην άγρια καρδιά". Το βιβλίο που έγινε ταινία το 1963 από τον μεγαλύτερο της εποχής σκηνοθέτη Nelson Pereira dos Santos, επίσημη επιλογή στο Φεστιβάλ των Καννών του 1964, με τον ομώνυμο τίτλο, εδώ: http://youtu.be/1b2DMGJiIfo. Μην ανησυχείς καθόλου, ετοιμάζονται και άλλες Λισπέκτορ. Όσο για τα Veredas του Guimaraes Rosa, έχω ήδη δώσει τίτλο: Το μεγάλο Σερτάο, Μονοπάτια, αργότερα, βλέπουμε. Και πάλι ευχαριστείες

MAFALDA είπε...

Αγαπητέ Ναυτίλε, και πάλι ευχαριστείες για τις παρουσιάσεις βραζιλιάνικης λογοτεχνίας και τις "Άγονες ζωές" του Ράμος, τούτη τη φορά, σε επιλογή και μετάφραση Γιώργου Ρούβαλη(το επώνυμο δεν είναι συνωνυμία, αδέρφια είμαστε).Ταινία εδώ: http://youtu.be/1b2DMGJiIfo
από τον μεγαλύτερο σκηνοθέτη της εποχής του, Nelson Pereira dos Santos επίσημη επιλογή Φεστιβάλ Καννών 1964. Σπουδαίο βιβλίο, σπουδαία ταινία. Μην ανησυχείς, ετοιμάζονται περαιτέρω Λισπέκτορ, όσο για τις Veredadas του Guimaraes Rosa, έναν τίτλο έχω ήδη δώσει στο επίμετρο του "Κοντά στην άγρια καρδιά" της Λισπέκτορ, Μονοπάτια του Μεγάλου Σερτάου.Αργότερα, βλέπουμε. Και πάλι θερμά ευχαριστούμε για τις ενδελεχείς σας "αναγνώσεις"-αναλύσεις. Φιλικότατα Αμαλία Ρούβαλη

ναυτίλος είπε...

Πολύ χαίρομαι για τις Λισπέκτορ που ετοιμάζονται, όπως και για τα Μονοπάτια του Μεγάλου Σερτάου...

MAFALDA είπε...

:) Κι εμείς ευχαριστούμε για τις θαυμάσιες αναγνώσεις.