Σημαντικός αρωγός στην ανάγνωση του πολύπλοκου magnum opus του Μάλκολμ Λόουρι είναι ο διαφωτιστικότατος ιστότοπος: The Malcolm Lowry project (http://www.otago.ac.nz/…/english/lowry/content/parent_frame…). Εκεί υπάρχουν όλες οι απαραίτητες σημειώσεις (εκατοντάδες σελίδες) που διαφωτίζουν αυτό το ερμητικό και πυκνογραμμένο αριστούργημα. Οι αναφορές στην ιστορία, στη λογοτεχνία (Δάντης, Σαίξπηρ, Αγία Γραφή, Μαχαμπχαράτα κ.λπ), στη φιλοσοφία, στη γεωγραφία, στη ζωγραφική, τη μουσική, τα λογοπαίγνια και ένα σωρό άλλα, αναλύονται λεπτομερέστατα και συχνά με τη βοήθεια εικόνων. Κάτω από το ηφαίστειο του Λόουρι κρύβονται κι άλλα βιβλία... Θα αναρωτηθεί κάποιος γιατί είναι απαραίτητο να ανατρέχουμε σε βοηθήματα για να απολαύσουμε ένα κλασικό έργο (βλέπε και Τζόυς ή Ναμπόκωφ), και γιατί αυτό που έχει να πει ο συγγραφέας να μην είναι ικανός να το μεταδώσει (διαχρονικά) χωρίς να χρειάζονται οι υποσημειώσεις επιμελητών ή μεταφραστών. Αν αυτό που διαβάζουμε δεν μπορεί από μόνο του να εκπέμπει την ομορφιά και το μεγαλείο του, τότε ίσως δεν αξίζει και η θέση του να ανήκει στην ιστορία της λογοτεχνίας.
Σεβαστή και κατανοητή η άποψη αλλά για μένα είναι θέμα συνολικής στάσης απέναντι στη λογοτεχνία και στην τέχνη γενικότερα (ίσως και πέρα από αυτά). Ανήκω σε αυτούς που ψάχνουν την κάθε αναφορά του συγγραφέα, σε βοηθήματα ή στο διαδίκτυο, διαβάζουν αναλύσεις μελετητών του έργου ώστε να φωτιστούν και άλλες πλευρές που ενδεχομένως τους διέφυγαν, ανατρέχουν σε βιογραφίες και σε ό,τι άλλο χρειαστεί για να απολαύσουν το βιβλίο. Πιστεύω ότι η ομορφιά που κρύβεται και κοπιάζεις για να την ανακαλύψεις, έχει μεγαλύτερη ένταση και βάθος και τελικά προσφέρει μεγαλύτερη απόλαυση.
Και μια τελευταία παρατήρηση: Η μετάφραση που κυκλοφορεί από τις αρχές του '80 είναι μετριότατη, γεμάτη αστοχίες, λάθη και παραλείψεις. Αλιεύω ένα από τα πολλά μαργαριτάρια: Ο Λόουρι σε κάποια σημεία του βιβλίου αναφέρει τον Άγγλο συγγραφέα (Tόμας) ντε Κουίνσυ (De Quincey) και η μεταφράστρια τον "μεταμορφώνει" σε Ακινάτη (Aquinas)! Σε ένα μάλιστα σημείο που ο Φέρμιν έχει ένα γείτονα που ονομάζεται Κουίνσυ και κάνει πάλι αναφορά στον Άγγλο υποδηλώνοντας και την αδυναμία του στο όπιο, η μεταφράστρια "μπλοκάρει" και ονομάζει τον συγγραφέα: ο Κουίνσυ Ακινάτης! Απορώ που τόσα χρόνια δεν βρέθηκε ένας εκδότης να αναθέσει σε κάποιον αξιόλογο μεταφραστή αυτό το μυθιστόρημα και μάλιστα να το εμπλουτίσει με τις απαραίτητες σημειώσεις κάνοντας χρήση και του παραπάνω ιστότοπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου