Ο μάγος

 "Ο μάγος" του Τζων Φώουλς σε μετάφραση Φαίδωνα Ταμβακάκη από εκδ. Εστία.

"Από καιρό έχω μάθει να δέχομαι ότι η λογοτεχνία που, επαγγελματικά, με ικανοποιεί λιγότερο (δυσαρέσκεια την οποία επεφύλαξαν και οι κριτικοί στην πρώτη έκδοση) επιμένει να προσελκύει την πλειονότητα των αναγνωστών μου", γράφει ο συγγραφέας στην εισαγωγή και δεν νομίζω πως έχει άδικο που τον ικανοποιεί λιγότερο. Ο μάγος είναι ουσιαστικά το πρώτο του βιβλίο, αν και δημοσιεύτηκε τρίτο (1966) μετά από κάποιες αναθεωρήσεις και, για μένα, αυτό φαίνεται. Αναμφίβολα είναι ένα καλό μυθιστόρημα αλλά μάλλον άνισο. Υπάρχουν αριστουργηματικές σελίδες που τις ακολουθούν άλλες τόσες αδιάφορες, γεμάτες από στερεότυπα που το κάνουν να δείχνει την ηλικία του. Αυτό πάντως δεν σημαίνει ότι η ανάγνωσή του δεν είναι απολαυστική. Υπάρχει μυστήριο, ρομάντζο, σασπένς, εξαιρετικές διακειμενικές αναφορές, η Ελλάδα των αρχών του '50 μέσα από τα μάτια ενός Βρετανού και οι Σπέτσες!

Η μετάφραση του Ταμβακάκη είναι σε γενικές γραμμές καλή αλλά θα ήταν πολύ καλύτερη αν είχε μια επιμέλεια. Δεν είμαι μεταφραστής αλλά νομίζω ότι είναι αναμενόμενο σε ένα πολύπλοκο βιβλίο 800 σελίδων, όσο καλός και να είναι ο μεταφραστής, να του ξεφύγουν κάποια λάθη, ενίοτε σοβαρά.

Για παράδειγμα, το όργανο στο οποίο έπαιζε συνεχώς ο μάγος κομμάτια της μπαρόκ μουσικής και που έχει ένα σημαντικό ρόλο στο έργο δεν είναι αρμόνιο αλλά τσέμπαλο (harpsichord). Δεκάδες φορές αναφέρεται στο κείμενο και το αποκορύφωμα είναι στη σελ. 192 όπου τους τσεμπαλίστες (harpsichordists) τους μεταφράζει ως "παίκτες αρμονίου"! Υπάρχουν αρκετοί αγγλισμοί και κάποια λάθη που φαίνονται χωρίς να χρειάζεται κανείς το αγγλικό πρωτότυπο, όπως στη σελ. 489, όπου διαβάζουμε ότι οι Ιταλοί κατέλαβαν την Ελλάδα το 1940 αντί εισέβαλαν (invaded) ενώ κάποιος εξοικειωμένος με το λεξιλόγιο του υπαρξισμού το "εκεί διαλογιζόμαστε για την ύπαρξη και το μηδενισμό" (there we argued about being and nothingness) θα το μετέφραζε ως "... για το είναι και το μηδέν" (σαφής αναφορά στο γνωστό έργο του Σαρτρ)

.