Ανάστροφα

 Φαντάζομαι την έκπληξη αυτών που το 1884, την ημερομηνία της πρώτης έκδοσης του "Ανάστροφα", διάβασαν αυτό το παράξενο μυθιστόρημα. Ο Ουισμάνς γνώριζε βέβαια πολύ καλά ότι το βιβλίο του θα προκαλούσε αντιδράσεις και ότι οι περισσότεροι αναγνώστες θα του γύριζαν την πλάτη. Υποστήριζε μάλιστα ότι δεν θα το εκτιμούσαν πάνω από 20 αναγνώστες ενώ πολύ αλαζονικά έγραφε σε φίλο του ότι πρόκειται για τη μονογραφία ενός εξευγενισμένου (raffiné) που απευθύνεται σε εξευγενισμένους.

Ακόμη και σήμερα το "Ανάστροφα" θα προκαλέσει έκπληξη σε αυτούς που θα τολμήσουν να το διαβάσουν. Πρόκειται για την ιστορία ενός μονομανούς μισάνθρωπου ή μήπως η περιγραφή και η εξέλιξη μιας νεύρωσης; Κατάλογοι πολύτιμων λίθων, αρωμάτων και φυτών; Κριτικά δοκίμια για ζωγράφους και λογοτέχνες; Μία περιδιάβαση στην ιστορία της λατινικής λογοτεχνίας; Μια συλλογή πεζών άλλοτε νοσηρών και άλλοτε ευφάνταστων και απίστευτα χιουμοριστικών; Ένας λίβελος ενάντια στην εποχή του, στις αξίες της, στα ήθη της και στα γούστα της ή μήπως ένα κείμενο ενάντια στον αναγνώστη;

Για να εκτιμήσει κανείς το σπουδαίο αυτό βιβλίο πρέπει συχνά να ξεπεράσει την αμηχανία, ίσως και τον εκνευρισμό, που θα του προκαλέσει. Αναμφίβολα είναι ένα κείμενο για λίγους αλλά είναι τόσο σαγηνευτικό που όταν το ολοκληρώσεις αισθάνεσαι την ανάγκη να το ξαναδιαβάσεις ή έστω να ξαναδείς κάποια κεφάλαιά του, όπως το αριστουργηματικό 11ο, όπου ο ντεζ Εσσέντ ετοιμάζεται να πάει Λονδίνο αλλά τελικά καταλήγει στα βρετανικά στέκια του Παρισιού για να επιστρέψει με τις αποσκευές στο σπίτι του αποδεικνύοντας ότι τα ωραιότερα ταξίδια είναι αυτά που κάνει κανείς με τη φαντασία του και, ακόμη περισσότερο, αυτά που δεν ολοκληρώνονται...

Το "Ανάστροφα" είναι ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε για να αντέξει στον χρόνο και να γοητεύει γενιές αναγνωστών. Ένα μυθιστόρημα που απευθύνεται σε λάτρεις της λογοτεχνίας και το πιο σημαντικό: Μεταφέρθηκε στη γλώσσα μας με τρόπο απαράμιλλο από την Ρίτα Κολαΐτη.