Κυριακή 7 Μαρτίου 2021

Σύντομη πραγματεία περί συνωμοσιολογίας

 Με τη διαφαινόμενη ήττα του Τραμπ θα επιβεβαιωθούν οι θεωρίες συνωμοσίας που υποστηρίζουν ότι ο κορονοϊός κατασκευάστηκε στα εργαστήρια της Κίνας για να πλήξει την Αμερική και να εκθρονίσει τον Τραμπ, ο οποίος με τις ενέργειές του έπληττε καίρια την κινεζική οικονομία... 


Καλό είναι να έχουμε στο νου μας ότι οι θεωρίες συνωμοσίας πάντοτε επιβεβαιώνονται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, καθώς εκλαμβάνουν ως δεδομένο ότι η τελική έκβαση μιας πράξης συνιστά την πλήρη υλοποίηση της πρόθεσης κάποιου δρώντος, ο οποίος έχει σχετικό συμφέρον. Αυτό βέβαια αντιβαίνει στην επιστημολογική αρχή που διατύπωσε ο Μαξ Βέμπερ: "Το τελικό αποτέλεσμα της πολιτικής δραστηριότητας σπανίως αντιστοιχεί στην αρχική πρόθεση. Μάλιστα, κατά κανόνα, δεν αντιστοιχεί: συχνότατα, η σχέση ανάμεσα στο τελικό αποτέλεσμα και την πρωταρχική πρόθεση είναι, απλούστατα, παράδοξη". Οι θεωρίες συνωμοσίας αρνούνται λοιπόν την ύπαρξη ανεπιθύμητων συνεπειών, δηλαδή συνεπειών που δεν συγκαταλέγονται στις προθέσεις του δρώντος υποκειμένου. Κάθε βλέψη πραγματοποιείται...

Υπάρχουν θεωρίες συνωμοσίας επικίνδυνες (για παράδειγμα κατά τη ναζιστική περίοδο) αλλά και, τουλάχιστον φαινομενικά, αβλαβείς, που περιορίζονται στο πεδίο της ιδιωτικής ψυχαγωγίας και των προσωπικών φαντασιώσεων. Σύμφωνα με τον Τζέρομ Μπρούνερ, οι άνθρωποι αρέσκονται να αφηγούνται ιστορίες. Και η αφήγηση ιστοριών συνιστά μηχανισμό αυτοδιόρθωσης της κάθε ιστορίας που δεν μπορεί έτσι να διεκδικήσει τη θέση της μίας και μοναδικής εκδοχής: "Κατασκευάζουμε έναν "πραγματικό κόσμο" που προσαρμόζεται στις ιστορίες που αφηγούμαστε. Αλλά έχουμε τη φιλοσοφική ευκαιρία να αφηγούμαστε, αδιάκοπα, κι άλλες ιστορίες, που περιγράφουν γεγονότα τα οποία θεωρούμε παρόμοια σε έναν κόσμο που υποθέτουμε ως "πραγματικό".


Δεν υπάρχουν σχόλια: