Αντίο Κολόμπους

Φίλιπ Ροθ , εκδ. Πόλις , μτφ: Σώτη Τριανταφύλλου

"Η βιβλιομανία κάποτε καταντάει εθισμός" γράφει η φίλη "αναγνώστρια" στη θαυμάσια ανάρτησή της για τον Sebald ... Η δική μου βιβλιομανία πολύ συχνά με παρασύρει να αποκτώ βιβλία , το ένα μετά το άλλο , ενός συγγραφέα με κυριότερο κριτήριο τη διαίσθησή μου . Αυτά παραμένουν αδιάβαστα μες στο χάος της βιβλιοθήκης μου και παλαιώνουν σα φιάλες κρασιού μέχρι να 'ρθει η κατάλληλη ώρα για να τ' απολαύσω . Με αυτόν τον τρόπο μαζεύτηκαν περίπου 12 βιβλία του Φίλιπ Ροθ . Κάπου κάπου τα ξεφυλλίζω , χαζεύω τα εξώφυλλά τους και περιμένω ...

Ο κύβος ερρίφθη με το πρώτο βιβλίο του , που ο Ροθ έγραψε σε ηλικία 26 χρονών , το "Αντίο Κολόμπους" (1959) .

Μια νουβέλα 130 σελίδων , στην οποία περιγράφεται το χρονικό ενός καλοκαιρινού έρωτα ανάμεσα στον Νιλ και στην Μπρέντα . Ο Νιλ Κρούγκμαν είναι ένας νεαρός εβραίος απόφοιτος κολεγίου από τις φτωχογειτονιές του Νιούαρκ , που εργάζεται ως χαμηλόμισθος υπάλληλος στη βιβλιοθήκη της πόλης . Η Μπρέντα Πάτιμκιν φοιτήτρια στην Βοστόνη είναι κόρη νεόπλουτων εβραίων από το μεσοαστικό προάστειο του Σορτ Χιλς . Ο Νηλ βάζει στόχο την κατάκτησή της και σύντομα τα καταφέρνει . Οι δύο νέοι ερωτεύονται .

"Κάπου-κάπου επιστρέφαμε στις σεζ-λονγκ και τραγουδούσαμε διστακτικούς , έξυπνους , αγχωμένους κι ευγενικούς διθυράμβους για το πώς είχαμε αρχίσει να αισθανόμαστε ο ένας για τον άλλον . Στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν τα αισθήματα που λέγαμε ότι είχαμε μέχρι τη στιγμή που τα εκφράζαμε - τουλάχιστον εγώ δεν τα είχα . Διατυπώνοντας τα τα επινοούσα και τα προσεταιριζόμουν . Το γεγονός ότι ήμασταν ξένοι κι ολοκαίνουργοι ο ένας για τον άλλον έγινε συστατικό μιας οικειότητας που έμοιαζε με τον έρωτα - δεν τολμούσαμε να παίξουμε μαζί της για πολλή ώρα ούτε να μιλήσουμε πολύ γι' αυτήν από φόβο μήπως εξατμιστεί " .

Ο Νιλ μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στη βιβλιοθήκη και στην έπαυλη των Πάτιμκιν , στο Σορτ Χίλς .

"Δύο μόνο πρόσωπα υπήρχαν στη ζωή μου : η Μπρέντα και το νεγράκι που έχει ενθουσιαστεί με τον Γκωγκέν".

Ένα νεγράκι θαμώνας της Βιβλιοθήκης , στο τμήμα Τέχνης , μαγεμένο με τους Ταϊτινούς πίνακες του Γκωγκέν.

Κι έτσι μπαίνει στην Εδέμ των Πάτμικιν , που έχουν εκπληρώσει το "αμερικάνικο όνειρο" χάρη στους νεροχύτες και νιπτήρες "Πάτιμκιν" . Ο Νιλ θαμπώνεται από τη μεσοαστική ευημερία με το πλούσιο σπίτι , τη δροσιά των κλιματιστικών , τα ψυγεία τα γεμάτα με φρούτα και τα "δένδρα που έβγαζαν αθλητικά είδη αντί για καρπούς". Μια Εδέμ αντίστοιχη μ' αυτήν που βρήκε ο Γκωγκέν στην Ταϊτή αλλά και το νεγράκι στα λευκώματα του ζωγράφου .

Αλλά όσο κοντά τους φέρνει η φυσική έλξη τόσο τους απομακρύνει η ταξική διαφορά . Το καλοκαίρι τελειώνει κι η Μπρέντα πρέπει να επιστρέψει στο αριστοκρατικό της κολέγιο στην Βοστόνη . Κι έτσι ήρθε η ώρα του αποχωρισμού ... Ένας αποχωρισμός που ο Νιλ έχει ήδη βιώσει με διαφορετικό τρόπο σ' ένα όνειρό του , ως Κολόμβος ο εξερευνητής .

"Ήμουνα καπετάνιος και το νεγράκι ήταν ο σύντροφός μου . Είχαμε αγκυροβολήσει στο λιμάνι ενός νησιού στον Ειρηνικό κι είχε λιακάδα . Στην παραλία υπήρχαν ωραίες γυναίκες με γυμνό μαύρο δέρμα που στέκονταν ακίνητες : αλλά ξαφνικά αρχίσαμε να κουνιόμαστε εμείς , το καράβι μας - έβγαινε απ' το λιμάνι κι οι αραπίνες κατέβαιναν αργά-αργά στην ακτή και μας έριχναν στεφάνια από λουλούδια και μας έλεγαν "Αντίο Κολόμπους...αντίο Κολόμπους...αντίο..." και παρ' όλο που δεν θέλαμε να φύγουμε , το αγοράκι κι εγώ , το πλοίο γλιστρούσε και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα."

Φεύγοντας έτσι από τον παράδεισο της Ταϊτής του Γκωγκέν , των Πάτιμκιν στο Σορτ Χιλς και τον έρωτα της Μπρέντα ... Άλλωστε

"δεν έχει νόημα να κουβαλάς στο κεφάλι σου τα όνειρα για την Ταϊτή όταν δεν μπορείς να πληρώσεις το εισιτήριο" .

Η αφήγηση του Ροθ είναι γραμμική και πρωτοπρόσωπη . Μια ιδιόμορφη πρωτοπρόσωπη αφήγηση μέσω της οποίας ξετυλίγεται η ιστορία χωρίς όμως να μας αποκαλύπτονται και πολλά από τις σκέψεις του αφηγητή . Τα περισσότερα τα συμπεραίνουμε από τις αντιδράσεις του στα διάφορα γεγονότα και τις συζητήσεις του με την Μπρέντα . Έχεις την αίσθηση ότι κι ο ίδιος δε γνωρίζει καλά καλά τον εαυτό του .

"Κοίταξα μονάχα τον εαυτό μου στον καθρέφτη που έφτιαχνε το φως πάνω στο γυαλί . Δεν ήμουν παρά αυτή η ύλη , σκέφτηκα , αυτά τα μέλη , αυτό το πρόσωπο που έβλεπα μπροστά μου . Κοιτούσα αλλά το εξωτερικό μου μού έδινε ελάχιστες πληροφορίες για το εσωτερικό μου".

Η έκδοση περιλαμβάνει και πέντε διηγήματα από τα οποία ξεχωρίζουν το εξαιρετικό "Ηλάι ο φανατικός" και το γουντιαλλενικό " Λου και Γκόλντι".

Η γραφή του Ροθ είναι απολαυστική , πνευματώδης , με χιούμορ και υποβόσκουσα ειρωνεία . Ο Ροθ σατιρίζει την αμερικανοεβραϊκή οικογένεια αλλά και το "αμερικάνικο όνειρο". Οι ήρωές του βρίσκονται ανάμεσα στο παρελθόν της εβραϊκής παράδοσης και στο παρόν της σύγχρονης Αμερικής . Όλοι τους , αμερικανοεβραίοι δεύτερης ή τρίτης γενιάς , έχουν την αυταπάτη ότι μπορούν απλά να επιλέξουν αλλά "the past is never dead . It' s not even past".

Καθώς επέστρεφα στο ράφι της βιβλιοθήκης μου το εξαιρετικό "Αντίο Κολόμπους" χάρηκα ιδιαίτερα βλέποντας άλλα 11 αδιάβαστα βιβλία του Φίλιπ Ροθ να με περιμένουν .

Σημείωση: Ο πρώτος πίνακας είναι λεπτομέρεια από το έργο του Sloan που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου.Οι δύο επόμενοι είναι του Γκωγκέν από την Ταϊτή.Η φράση με τους μπλε χαρακτήρες είναι από έργο του Φώκνερ.(15/20)