Οι ψηλές ξανθιές

Ζαν Εσενόζ , εκδ. Πόλις , μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης.

Υπάρχουν μυθιστορήματα που όταν ολοκληρώσεις την ανάγνωσή τους , διαπιστώνεις ότι έχουν επιδράσει βαθιά μέσα σου . Δεν βλέπεις τον κόσμο γύρω σου με τον ίδιο τρόπο που τον έβλεπες πρωτύτερα . Υπάρχουν κάποιες ρωγμές , μη αντιληπτές , που τώρα διαστέλλονται τόσο ώστε να μπορείς να τον ανασυναρμολογήσεις με άλλους πια νόμους .

Υπάρχουν όμως και μυθιστορήματα που όση ώρα τα διαβάζεις , απολαμβάνεις το ευφυέστατο χιούμορ του συγγραφέα τους , τους πρωτότυπους τρόπους αφήγησης , τις αριστοτεχνικά ενσωματωμένες αναφορές σε άλλα κείμενα . Αλλά με το που κλείνεις το βιβλίο , μετά από μερικές ώρες απολαυστικής ανάγνωσης , θέτεις το ερώτημα : Ε , και ;

Ή κατά τον αείμνηστο Μόντη :

Δεν είχες τίποτα να πεις , κύριε.

Γιατί ηνώχλησες τις λέξεις,

γιατί τις ηνώχλησες.

Σ' αυτή τη δεύτερη κατηγορία θεωρώ ότι ανήκουν "Οι ψηλές ξανθιές" του Ζαν Εσενόζ .

"Οι ψηλές ξανθιές" είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που αναπαράγει τα κλασικά στερεότυπα του είδους . Αλλά τελικά τα στερεότυπα αποδεικνύονται αρκετά ρευστό-τυπα , ώστε ο Εσενόζ να τους δίνει κατά βούληση τη μορφή που εξυπηρετεί τη φρενήρη αφήγησή του.
Από την αρχή ο Εσενόζ δηλώνει τις προθέσεις του : ότι αυτός είναι ο δημιουργός και συνεπώς ορίζει τους κανόνες .

"Είστε ο Πολ Σαλβαντόρ και ψάχνετε κάποιον . Ο χειμώνας βαίνει προς το τέλος του . Αλλά εσάς δε σας αρέσει να ψάχνετε μόνος , δεν έχετε πολύ χρόνο στη διάθεσή σας , οπότε έρχεστε σε επαφή με τον Ζουβ ... Του προτείνετε να βρεθείτε στο κολυμβητήριο της Πορτ-ντε-Λιλά . Ο Ζουβ δέχεται μετά χαράς . Εσείς , την εν λόγω ημέρα , θα παρουσιαζόσαστε την κανονισμένη ώρα στον συμφωνημένο τόπο . Αλλά εσείς δεν είστε ο Πολ Σαλβαντόρ που πηγαίνει πολύ νωρίτερα σε όλα τα ραντεβού του ."

Διάττοντας αστέρας του τραγουδιού η Γκλόρια Στέλλα , μια ψηλή ξανθιά , έχει εξαφανισθεί εδώ και τέσσερα χρόνια , αφού εξέτισε ποινή για τη δολοφονία του εραστή της . Ένας τηλεοπτικός παραγωγός , ο Πολ Σαλβαντόρ που σκοπεύει να κάνει μια σειρά εκπομπών για τις ψηλές ξανθιές , αλλοτινές σταρ , την αναζητεί αναθέτοντας σε ντετέκτιβς την ανεύρεσή της . Όμως η Γκλόρια που συνηθίζει "να καθαρίζει αυτούς που την ενοχλούν δια του κενού" δηλ. εκσφενδονίζοντάς τους από μεγάλο ύψος , αρχίζει να αναζητά ασφαλές καταφύγιο διατρέχοντας τη μισή υφήλιο .

Η αφήγηση ξετυλίγεται αριστοτεχνικά με χιούμορ , επινοητικότητα , εξαίσια ειρωνία και με συνεχείς , έντεχνα καλυμμένες , αναφορές στον κινηματογράφο (Χίτσκοκ-Vertigo) αλλά και στη λογοτεχνία (Χάμμετ , Ναμπόκοφ).

"Η βοηθός , 95-60-93 , Ντονατιέν καθ' όλη τη διάρκεια του έτους , ξεχωρίζει από τα ρούχα που φοράει , υπερφυσικώς κοντά και θαυματουργώς ντεκολτέ , και καμιά φορά τόσο κοντά και ντεκολτέ ταυτοχρόνως , ώστε ανάμεσα σ' αυτά τα επίθετα να μη μένει σχεδόν καθόλου χώρος για το παραμικρό ύφασμα ."

"Κοιτάχτηκε στον καθρέφτη : πάντα ο ίδιος νεανικός τύπος , λίγο στρουμπουλός παρά τα ωραία , κοριτσίστικα μάτια του , ξύπνιος , όχι τόσο κοντός ώστε να τον πεις κοντό , όχι τόσο χοντρός ώστε να τον πεις χοντρό , με τα μαλλιά του όχι ακόμα τόσο αραιά ώστε να τον πεις φαλακρό , αλλά όλα αυτά δε θ' αργούσαν να έρθουν . Όλα αυτά θα έρχονταν κάποτε κι αυτό τον απασχολούσε ..."

Ξαφνικά , λίγο πριν τη μέση του βιβλίου , σα να πατήθηκε το fast forward ,οι ήρωες του αρχίζουν να διασχίζουν ωκεανούς κι ηπείρους . Από Παρίσι σε Σίδνεϊ κι από Βομβάη στα Πυρηναία χωρίς αποχρώντα λόγο . Ο Εσενόζ χωρίς πολλές-πολλές εξηγήσεις (take it or leave it) συνεχίζει να αφηγείται παίζοντας με τον αναγνώστη , σαν τη γάτα με το ποντίκι .

Είχα την αίσθηση , ότι ο ευφυής Γάλλος δημιουργός με παγίδεψε , σαγηνεύοντάς με , να παίξω σε ένα δικό του έξυπνο παιχνίδι κι εκεί που το απολάμβανα , άλλαξε τους κανόνες ή μάλλον έπαψαν να υπάρχουν κανόνες ... Μόνο που ... χωρίς κανόνες παύει να υπάρχει παιχνίδι καθώς και η συγκίνηση που απορρέει απ' αυτό .

Σημείωση:Οι φωτογραφίες είναι από διάσημες ξανθιές του παλιού κινηματογράφου , στις οποίες το μυθιστόρημα κάνει συχνές αναφορές .Με τη σειρά είναι οι εξής:Μάρλεν Ντίτριχ,Εύα Μαρί-Σαιντ,Μαίριλυν Μονρόε,Κιμ Νόβακ,Γκρέις Κέλι,Εύα Μαρί-Σαιντ,Μπριζίτ Μπαρντό,Ανίτα Έκμπερκ .(13/20)