Η ώρα του αστεριού

Νορντέστε, Σερτάο, Αλαγκόας, Μασεϊό, Παραΐμπα, Ρίο... γιατί σε τελευταία ανάλυση η μεγάλη λογοτεχνία είναι ένα ταξίδι -ένα ταξίδι στον εαυτό μας...

"Σας ρωτάω:
-Πόσο ζυγίζει το φως;
Και τώρα -τώρα το μόνο που μου μένει είναι να ανάψω τσιγάρο και να πάω σπίτι. Θεέ μου, τώρα μονάχα θυμήθηκα πως πεθαίνουμε. Μα -μα κι εγώ ακόμη;!
Να μην ξεχνάμε πως προς το παρόν είναι η εποχή για φράουλες.
Ναι."
Υπάρχουν φορές που τελειώνοντας την ανάγνωση ενός βιβλίου νιώθεις μια απερίγραπτη αισθητική συγκίνηση. Όσο μεγαλώνω αυτό συμβαίνει όλο και πιο σπάνια, ίσως γιατί ως μανιώδης αναγνώστης συσσωρεύω όλο και περισσότερες αναγνωστικές εμπειρίες και είναι δύσκολο να βρεθεί κάτι που θα με συναρπάσει. Αντίθετα, στη μουσική, με την πάροδο του χρόνου, ο ερεθισμός των δακρυϊκών αδένων λαμβάνει χώρα όλο και πιο συχνά.
"Συγγνώμη που ρωτάω: πονάει η ασχήμια;"
Το λιλιπούτειο μυθιστόρημα της Λισπέκτορ με τους 13 εναλλακτικούς τίτλους είναι ένα αριστούργημα από αυτά που σπάνια έχει την τύχη να διαβάσει κανείς. Δεν με απασχολεί αν το κείμενό της είναι μοντέρνο ή μεταμοντέρνο, αν είναι ποιητικό πεζό ή φιλοσοφικό δοκίμιο, αν πρόκειται για πολιτικό κείμενο ή απλώς για ένα μελόδραμα. "Η ώρα του αστεριού" είναι μεγάλη λογοτεχνία και, για μένα, μεγάλη λογοτεχνία είναι όλα τα παραπάνω και άλλα τόσα! Διαβάζεις, ξαναδιαβάζεις, μασάς την κάθε λέξη του κειμένου, μένεις έκπληκτος με τον πλούτο του, την ποίησή του, τον αυτοσαρκασμό του, το υποδόριο χιούμορ του...
"Θα μου λείψω τόσο πολύ όταν πεθάνω"
Θεωρώ μεγάλη τύχη που το βιβλίο εκδόθηκε στα ελληνικά σε μια τόσο προσεγμένη έκδοση, με ένα έξοχο δοκίμιο της Ελέν Σιξού ως επίμετρο, αναλυτική εργοβιογραφία και μια μετάφραση που φαίνεται εξαιρετική (έχω και την αγγλική μετάφραση). Και το πιο σημαντικό, ο ίδιος εκδότης (Αντίποδες) έχει αναγγείλει ένα άλλο σπουδαίο έργο της, "Τα κατά Α.Ε. πάθη"!
"(Όταν σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να έχω γεννηθεί εκείνη)"

Κλαρίσε Λισπέκτορ, "Η ώρα του αστεριού", Αντίποδες, μετ. Μ. Χατζηπροκοπίου.
Μέχρι να διαβάσω το κύκνειο άσμα της Λισπέκτορ, που εκδόθηκε το 1977, πίστευα ότι λίγο πολύ όλα έχουν ειπωθεί στη λογοτεχνία. Το βιβλίο αυτό είναι μια τρανή διάψευση! Επιπλέον, η Βραζιλιάνα δημιουργός γράφει με έναν τρόπο πρωτόγνωρο, με ένα τρόπο που κανείς άλλος, πιστεύω, δεν έχει ξαναγράψει. Οποιοδήποτε απόσπασμα από το βιβλίο της, θα μπορούσε να είναι υλικό μιας "ποιητικής" ανθολογίας.
"Υπήρχε μια διαφήμιση, η πιο πολύτιμη, που έδειχνε έγχρωμο το ανοιχτό κουτί μιας κρέμας για το δέρμα γυναικών που απλώς δεν ήταν εκείνη. Εκτελώντας το μοιραίο τικ που είχε να τρεμοπαίζει τα μάτια, αφηνόταν να φαντάζεται με ευχαρίστηση: η κρέμα ήταν τέτοιο δέλεαρ που αν είχε χρήματα να την αγοράσει δεν θα ήταν χαζή. Καρφί δεν της καιγόταν για το δέρμα, θα την έτρωγε, αυτό ναι, κάτι μεγάλες κουταλιές κατευθείαν από το κουτί. Καθώς δεν είχε κρέας πάνω της και ο οργανισμός της ήταν πιο ξερός και από μισοαδειανό σακούλι με θρυμματισμένες φρυγανιές. Με τον καιρό είχε μεταμορφωθεί απλώς σε ζωντανή ύλη στην πρωτογενή της μορφή. Ίσως για να προστατευτεί από τον μεγάλο πειρασμό να νιώσει έστω μια φορά δυστυχία και αυτολύπηση. (Όταν σκέφτομαι πως θα μπορούσα να έχω γεννηθεί εκείνη -και γιατί όχι;- αναρριγώ. Και μου φαίνεται δειλή φυγή το να μην είμαι, αισθάνομαι πως φταίω όπως είπα σε έναν από τους τίτλους.)"